ŞİZOFRENİ VE MADDE KULLANIMI

Yıldız Akvardar; Mevhibe Tümüklü; Köksal Alptekin

ŞİZOFRENİ VE MADDE KULLANIMI

Yazarlar

Yıldız Akvardar Dokuz Eylül Üniv. Tıp Fak. Psikiyatri A.D.
Mevhibe Tümüklü Dokuz Eylül Üniv. Tıp Fak. Psikiyatri A.D.
Köksal Alptekin Dokuz Eylül Üniv. Tıp fak. Psikiyatri A.D.

Anahtar Kelimeler:

şizofreni- madde kullanımı- madde kötüye kullanım

Özet

Bazı çalışmalarda şizofreni hastalarının yaklaşık yarısında yaşamlarının bir döneminde madde kötüye kullanımı bildirilmesine karşın, iki hastalığın birlikte görülme sıklığı konusunda henüz görüş birliğine varılmamıştır. Alkol bağımlılığı, sigara içme ve psikostimulan madde kötüye kullanımı şizofrenide en sık bildirilen bağımlılıklardır. Genetik yatkınlık, nörogelişimsel bozukluk, aşırı duyarlılık, self medikas-yon, sosyal-çevresel etkenler ve kişilik özellikleri gibi çeşitli hipotezler şizofreni hastalarının madde kullanma nedenlerini açıklamak üzere öne sürülmüştür. Günümüzde bu sorunun yaygınlaşması kısmen toplumda madde kullanımı kabul edilirliğinin artışı, maddelerin kolay ulaşılabilirliği, kısmen de psikiyatrik tedaviyi kurum dışına taşıma süreciyle ilişkili olmasına karşın, şizofreni hastalarında madde kullanımı ek tanısının nedenleri henüz kesin olarak aydınlatılamamıştır.
Ülkemizde şizofreni hastalarında sigara ve alkol kullanma oranlarının yüksek, yasal olmayan madde kullanımının diğer ülkelere oranla ihmal edilebilir düzeyde olması, maddelerle karşılaşma ve onlara ulaşmanın psikiyatrik hastalarda madde kullanım bozuklukları için önemli belirleyici olduğu görüşünü desteklemektedir. Bu yazıda, son yıllarda yayınlanan birçok araştırmaya karşın henüz çözümlenmemiş olan bazı ana konuların ele alınması ve ülkemizdeki çalışmalar özetlenerek sorunun boyutlarının irdelenmesi amaçlanmıştır.

Kaynaklar

Westermeyer J. Schizoprenia and Substance Abuse. Review of Psychiatry 1992; 11: 379-401.

Mueser KT, Drake RE, Wallach MA. Dual Diagnosis: a review of etiological theories. Addict Behav 1998; 23: 717-734.

Mueser KM, Yarnold PR, Rosenberg SD, et al. Substance use disorder in hospitalized severely mentally ill psychiatric patients: Prevalence, correlates and subgroups. Schizophr Bull 2000; 26: 179-192.

Phillips P, Johnson S. How does drug and alcohol misuse develop among people with psychotic illness? A literature review. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 2001; 36:269-276.

Regier DA, Farmer ME, Rae DS, et al. Comorbidity of mental disorders with alcohol and other drug abuse: results from the epidemiologic catchment area (ECA) study. JAMA 1990; 164: 2511-2518.

Bernadt MW, Murray RM. Psychiatric disorder, driking and alcoholism: what are the links? Br J Psychiatry 1986; 148: 393400.

Farrell M, Howes S, Taylor C, et al. Substance misuse and psychiatric comorbidity: an overview of the OPCS National Psychiatric Morbidity Survey. Addict Behav 1998; 23: 909-918.

Duke PJ, Pantelis C, McPhillips MA, Barnes TRE. Comorbid nonalcohol substance misuse among people with schizophrenia. Br J Psychiatry 2001; 179: 509-513.

Cantor-Graae E, Nordström LG, McNeil TF. Substance abuse in schizophrenia: a review of the literature and a study of corralates in Sweden. Schizophr Res 2001; 48: 69-82.

Verma SK, Subramaniam M, Chong SA, Kua EH. Substance use in schizophrenia. A Singapore perspective. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 2002; 37: 326-328.

Batel P. Addiction and schizoprenia. Eur Psychiatry 2000; 15: 115-22.

Buckley PF. Substance abuse in schizophrenia: a review. J Clin Psychiatry 1998; 59 (Suppl. 3): 26-30.

Chambers RA, Krystal JH, Self DW. A neurobiological basis for substance abuse comorbidity in schizophrenia. Biol Psychiatry 2001; 50: 71-83.

Khantzian EJ. The self-medication hypothesis of addictive disorders: focus on heroin and cocaine dependence. Am J Psychiatry 1985; 142: 1259-1264.

Dervaux A, Bayle FJ, Laquille X, et al. Is substance abuse in schizophrenia related to impulsivity, sensation seeking, or anhedonia? Am J Psychiatry 2001; 158: 492-494.

Buckley P, Thompson P, Way L, Meltzer HY. Substance abuse among patients with treatment-resistant schizophrenia: characteristics and implications for clozapine therapy. Am J Psychiatry 1994; 151: 385-389.

Soyka M. Alcoholism and schizophrenia. Addiction 2000; 95: 1613-1618.

Üçok A, Polat A, Bozkurt O, Meteris H, Aksüt D. Şizofreni ve iki uçlu duygudurum bozukluğu hastalarında sigara: Kontrollü bir çalışma. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi 2001; 2: 193-198.

Akvardar Y, Tümüklü M, Kıvırcık B, ve ark. Şizofrenide sigara, alkol ve diğer maddelerin kullanım prevalansları. 37. Ulusal Psikiyatri Kongresi Özet Kitabı, 2001: 124.

Alptekin K, Mete L, Yazıcı K, et al. Comorbid substance abuse and smoking in Turkish patients with schizophrenia. Schizophr Res 2002; 53 (Suppl.): 224.

Uzun Ö, Cansever A, Başoğlu C, Özşahin A. Smoking and substance abuse in outpatients with schizophrenia: a 2-year follow-up study in Turkey. Drug Alcohol Depend 2003; 70: 187-192.

Kelly C, McCredie RG. Smoking habits, current symptoms and premorbid characteristics of schizophrenic patients in Nitsdale, Scotland. Am J Psychiatry 1999; 156: 1751-1757.

Goff DC, Henderson DC, Amico E. Cigarette smoking in schizophrenia: Relationship to psychopatology and medication side effects. Am J Psychiatry 1992; 149: 11891194.

de Leon J, Dadvand M, Canuso C, et al. Schizophrenia and smoking: an epidemiological survey in a state hospital. Am J Psychiatry 1995; 152: 453-455.

Hughes JR, Hatsukami DK, Mitchell JE, Dahlgren LA. Prevalence of smoking among psychiatric outpatients. Am J Psychiatry 1986; 143: 993-997.

Bilir N, Doğan BG, Yıldız AN. Sigara içme konusunda tutum ve davranışlar. Hacettepe Halk Sağlığı Vakfı, 1997, Ankara.

Aytaçlar S, Türkcan A, Yazman Ü, Akvardar Y. İstanbul’da sigara kullanımının boyutu ve özellikleri. 33. Ulusal Psikiyatri Kongresi Özet Kitabı, 1997: 124.

Kelly C, McCredie RG. Cigarette smoking and schizophrenia. Advances in Pyschiatric Treatment 2000; 6: 327-331.

Akvardar Y, Türkcan A, Yazman Ü,et al. Prevalence of alcohol use in İstanbul. Psychol Rep 2003; 92:1081-1088.

Kılıç C. Türkiye Ruh Sağlığı Profili Raporu. 1998, 77-93, Ankara.

Kessler, RC. Psychiatric epidemiology: selected recent advances and future directions. Bull World Health Organ 2000; 78: 464-474.

Trumbetta SL, Mueser KT, Quimby E, Bebout R, Teague GB. Social networks and clinical outcomes of dually diagnosed homeless persons. Behaviour Therapy 1999; 30: 407-430.

Barrowclough C, Haddock G, Tarrier N, et al. Randomized controlled trial of motivational interviewing, cognitive behavior therapy, and family interventions for patients with comorbid schizophrenia and substance use disorders. Am J Psychiatry 2001; 158: 1706-1713.

Salyers MP, Mueser KT. Social functioning, psychopatology and medication side effects in relation to substance use and abuse in schizophrenia. Schizophr Res 2001; 48: 109-123.

ŞİZOFRENİ VE MADDE KULLANIMI