REMİSYONDAKİ ALKOL BAĞIMLILARINDA KONTROL ODAĞI
Anahtar Kelimeler:
Alkol bağımlılığı- kontrol odağı- sosyodemografik-klinik özelliklerÖzet
Amaç: Kontrol odağı, kişinin yaşamın kontrolünü nerede algıladığı ile ilgili kişilik özelliklerini içerir. Bu çalışmada remisyon sürecinde olan alkol bağımlılarındaki kontrol odağının sosyodemogafik-klinik özellikler ile ilişkisi araştırılmıştır.
Yöntem: Çalışmaya; DSM-IV tanı ölçütlerine göre alkol bağımlılığı tanısı ile yatarak tedavi gören ve en az altı aylık bir süre tam remisyonda olan 102 hasta alınmıştır. Bağımlıların seçiminde; daha önce kliniğimizde uygulanan tedavi programına yatarak katılmış olmak, yatış sırasında ek başka bir psikiyatrik tanı almamış olmak, son bir aydan bu yana psikotrop bir ilaç kullanmamış olmak ölçütlerine uyulmuştur. Veri toplama araçları olarak; Sosyodemografik-klinik veri formu, Rotter’in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği (RİDKOÖ), Hamilton Depresyon Derecelendirme Ölçeği (HDÖ-17 itemlik), Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri (DSKE) kullanılmış ve toplanan veriler SPSS (Windows 6.0) programında analiz edilmiştir.
Bulgular: Çalışmaya 17 kadın (%16,6), 85 erkek (%83,4) bağımlı alınmıştır. Yaş ortalaması 44.5 (ss=6.1) yıldır. RİDKOÖ cinsiyetler arasında anlamlı farklılık göstermektedir (F=11.7 p<0.05). Kadınlarda daha yüksek bulunmuştur. RİD-KOÖ puanları ile HDÖ (r=0.5 p<0.001), Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri (r=0.4 p<0.001) ve hastanede yatış sayısı (r=0.27 p<0.05) arasında pozitif anlamlı korelasyon bağıntısı vardır, tedavi sonrası remisyon süresi ile korelasyon bağıntısı (r=-0.03 p<0.001) yoktur.
Sonuç: Alkol bağımlılarında kontrol odağının sosyodemografik-klinik özelliklerle ilişkisi vardır. Kadınlarda dış kontrol odağı özelliği sosyokültürel bir yansıma olabilir. Kontrol odağının remisyon üzerine de etkileri var gibi görünmektedir. Dış kontrol odağı daha sık nüks oluşturmakta ve remisyon süresi uzadıkça iç kontrol odağı özellikleri artıyor görünmektedir.
Kaynaklar
Katerndahl DA. Relationship between panic attacks and health locus of control. J Fam Pract 1991; 32:391396.
Quinn D, Norris H. Multidimentional health locus of control: a new perspective on the psychopathology of anxiety and depression. Psychol Rep 1986; 58:903-914.
Twerski AJ. Denial, Rationalization, and Projection: Addictive Thinking. MJF Books, New York, 1996.
Tükel R, Gök Ş. Kontrol odağının yaş, anksiyete ve depresyon ile ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi 1996; 7: 11-16.
Donovan DM, O’Leary MR. The drinking-related locus of control scale: reliability, factor structure, and validity. J Stud Alcohol 1978; 39:759-784.
Pryer MW, Distefano MK Jr. Correlates of locus of control among male alcoholics. J Clin Psychol 1977; 33: 300-303.
Rose GS, Powell BJ, Penick EC. Determinants of locus of control orientation in male alcoholics. J Clin Psychol 1978; 34:250-251.
American Psychiatric Association (APA). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 4. Edition (DSM-IV), Washington DC., The American Psychiatric Press, 1994.
Kalyoncu A, Mırsal H, Pektaş Ö, ve ark. Yatarak tedavi gören alkol bağımlıları için örnek bir tedavi programı. Bağımlılık Dergisi 2000; 1:27-31.
Rotter JB. Generalized expentancies for internal versus external control of reinforcement. Psychol Monogr 1966; 80:1-28.
Dağ İ. Rotter’in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği (RİDKOO)’nin üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliliği. Psikoloji Dergisi 1991; 7:10-16.
Hamilton M. A rating scale for depression. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1960; 23:56-62.
Akdemir A, Örsel SD, Dağ İ ve ark. Hamilton depresyon derecelendirme ölçeğinin geçerliliği-güvenilirliği ve klinikte kullanımı. Psikiyatri Psikoloji ve Psikofarmakoloji Dergisi 1996; 4:251-259.
Öner N, Le Compte A. Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı. İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, No: 333, 1985.
Kivlahan DR, Donovan DM, Walker RD. Predictors of relapse: interaction of drinking-related locus of control and reasons for drinking. Addict Behav 1983; 8:273276.
Abbott MW. Locus of control and treatment outcome in alcoholics. J Stud Alcohol 1984; 45: 46-52.
Koski-Jannes A. Drinking-related locus of control as a predictor of drinking after treatment. Addict Behav 1994; 19: 491-495.
O’Leary MR, Donovan DM, O’Leary DE. Changes in perceived and experienced control among inpatient alcoholics. J Clin Psychol 1976; 32:500-504. Bağımlılık Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, 2003 / Journal of Dependence, Vol: 4, N.: 2, 2003
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Bağımlılık Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
...