ALKOL BAĞIMLILIĞINDA NÜKS ETME SÜRECİNDE YÜKSEK RİSKLİ DURUMLARIN ETKİLERİ

Ö. Ayhan Kalyoncu; Hasan  Mırsal; Özkan Pektaş; Ali Hilmi Yazıcı; Özlem Yalnız; Mansur  Beyazyürek

ALKOL BAĞIMLILIĞINDA NÜKS ETME SÜRECİNDE YÜKSEK RİSKLİ DURUMLARIN ETKİLERİ

Yazarlar

Ö. Ayhan Kalyoncu Maltepe Üni. Tıp Fak. Psikiyatri A D.
Hasan Mırsal Maltepe Üni. Tıp Fak. Psikiyatri A D.
Özkan Pektaş Maltepe Üni. Tıp Fak. Psikiyatri A D.
Ali Hilmi Yazıcı Balıklı Rum Hst. Vakfı Anatolia Klinikleri
Özlem Yalnız Balıklı Rum Hst. Vakfı Anatolia Klinikleri
Mansur Beyazyürek Maltepe Üni. Tıp Fak. Psikiyatri Anabilim Dalı

Anahtar Kelimeler:

Alkol bağımlılığı- yüksek riskli durumlar- nüks

Özet

Amaç: Alkol bağımlılığında tedavinin amaçlarından birisi de “tekrar alkol içmeyi önleme” çalışmasıdır. Bu çalışmada “yüksek riskli durum” kavramı oldukça önemlidir. Alkole tekrar başlama sürecinde “yüksek riskli durumların” saptanması ve bu durumlarla başa çıkma becerilerinin geliştirilmesinin nüks oranlarını azaltabileceği ileri sürülmüştür. Bu çalışmada risk kavramı, yüksek riskli durumlar ve durumların nüks sürecine olan etkisinin araştırılması amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışmaya kliniğimizin tedavi programını tamamladıktan sonra nüks eden 40 evli, eşi ile birlikte yaşayan erkek alkol bağımlısı alınmıştır. Kontrol gmbunu da bir kez hastaneye yattıktan sonra nüks etmeyen 40 evli eşi ile birlikte yaşayan erkek alkol bağımlısı oluşturmuştur. Araştırmada sosyodemografik ve klinik özellikleri değerlendiren yan yapılandınlmış klinik görüşme formu ile “yüksek riskli durumlan” değerlendiren bir form kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS istatistik programında işlemden geçirilmiştir.
Bulgular: İki grup arasında “yüksek riskli dumm” yaşama açısından anlamlı istatistik! farklılık vardır 0(2=66,3; df=4; p=0). Nüks etmeyen grupta risk kavramı anlamlı olarak dikkate alınmış ve yüksek riskli durumlardan sakınma davranışı gösterilmiştir. Nüks eden grupta en çok “tedavi alma sorunlannın” yüksek risk oluşturduğu görülmektedir. İlginç olarak “sosyal baskı yaşama” nüks etmeyen grupta daha yüksek bulunmuştur.
Sonuç: Nüks etme sürecinde “yüksek riskli durumların” varlığının saptanması nüks etmeyi önleyebilir. Sonuçlar; “tedavi alma ile ilgili sorunların” nüks etme sürecinde etkili olduğunu göstermiştir. Kontrol grubunda “sosyal baskıların” yoğun olarak yaşanmasına rağmen nüks olmamasının anlamı “tedavi alma ile ilgili” sorunların azlığı olmalıdır.

Kaynaklar

Schuckit MA: Goals of Treatment. In Textbook of Substance Abuse Treatment. Eds Marc Galanter, Herbert D. Kleber. American Psychiatric Press, Inc. 1994. Washington, DC, pp 3-10.

American Psyhiatric Association: Diagnostic and Statical Manual of Mental Disorders 4.baski Washington , DC The American Psychiatric Association, 1994 .

Hester RK: Outcome Research: Alcoholism. In Textbook of Substance Abuse Treatment. Eds. Marc Galanter, Herbert D. Kleber. American Psychiatric Press Inc., Washington , DC, pp 35-43,1994.

Stinson DS, Smith WG, Amidjaya I, et al.: Systems of care and treatment outcomes for alcoholic patients, Arc Gen Psychiatriy, 1979, 36: 535-539.

Marlatt GA, Gordon JR: Relapse Prevention: maintenance strategies in the treatment of addictive behaviors. The Guilford Press, New York, 1985.

Marlat GA, Barrett K: Relapse Prevention. . In Textbook of Substance Abuse Treatment. Eds. Marc Galanter, Herbert D. Kleber. American Psychiatric Press Inc., Washington , DC, pp 285-299, 1994.

Kalyoncu, H. Mırsal, Ö. Pektaş, T.Şatır, M. Serez, M. Beyazyürek: Yatarak Tedavi Gören Alkol Bağımlılan İçin Örnek Bir Tedavi Programı. Bağımlılık Dergisi Cilt: 1 Sayı: 1 Mart 2000.

Coşkunol H: Alkol Bağımlılığı; Tanı ve Tedavisi, Ege Üniversitesi Basımevi, Bornova İzmir; 1996.

Gorski TT, Miller M: Slaying Sober: a guide for relapse prevention. Herald Hose/Independence Press. 1986.

Marlatt GA. Gordon JR: Relapse Prevention. Maintenance Strategies in the Treatment of Addictive Behaviors. The Guilford Press, New York, 1985.

Il-Kendall PC, Hollon SD(eds): Cognitive-Behavioral Interventions: Theory, Research and Procedures. New York, Academic Press, 1979.

Cumming C, Gordon JR, Marlatt GA: Relapse: strategies of prevention and prediction, in The Addictive Behaviors: Treatment of Alcoholism, Drug Abuse, Smoking, and Obesity. Edited by Miller WR, London, Pergamon, 1980.

Janowsky DS, Boone A, Morter S, Howe L:Personality and alcohol/substance-use disorder patient relapse and attendance at self-help group meetings. Alcohol Alcohol 1999 May;34(3):359-369.

Allsop S, Saunders B, Phillips M:The process of relapse in severely dependent male problem drinkers. Addiction 2000 Jan;95(l):95-106 .

Breslin FC, Sobell MB, Sobell LC, Sdao-Jarvie K, Sagorsky: Relationship between posttreatment drinking and alternative responses to high-risk situations proposed during treatment by problem drinkers.J Subst Abuse 1996;8(4):479-486

Vielva I, Iraurgi L Cognitive and behavioural factors as predictors of abstinence following treatment for alcohol dependence. Addiction 2001 Feb; 96(2):297-303.

Kalyoncu A, Mırsal H, Şatır T ve ark: Alkol Bağımlılığında Nüks Nedenlerinin Araştırılması. Tam Metin Kitabı, Ulusal Psikiyatri Kongresi ve Uluslararası Kros-Kültü-rel Psikiyatri Uydu Sempozyumu, 6-12 Eylül 1999, Trabzon.

Mırsal H., Kalyoncu A., Pektaş Ö., Yılmaz S., Serez M., Beyazyürek M.: Alkol Bağımlılığında Klinik Tedavi Sırasındaki Psikiyatrik Semptomatolojinin Nüks Sürecindeki Etkisinin Araştırılması. Tam Metin Kitabı (Ulusal Psikiyatri Kongresi ve Uluslararası Kros-Kültürel Psikiyatri Uydu Sempozyumu 6-12 Eylül 1999, Trabzon.

Aubin HJ, Laureaux C, Tilikete S, Bar-rucand D Ghanges in cigarette smoking and coffee drinking after alcohol detoxification in alcoholics. Addiction 1999 Mar;94(3):411-416.

Schmidt LG, Smolka M:Relapse prevention in alcoholics by cigarette smoking? Involvement of nicotinic-dopaminergic mechanisms. Alcohol 2001 Jun;24(2):lll-115.

ALKOL BAĞIMLILIĞINDA NÜKS ETME SÜRECİNDE YÜKSEK RİSKLİ DURUMLARIN ETKİLERİ