LİSE ÖĞRENCİLERİ ARASINDA MADDE KULLANIM SIKLIĞI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Anahtar Kelimeler:
Ergen- lise öğrencileri- madde bağımlılığıÖzet
Amaç: Ergenlerde madde kullanımı son yıllarda sıklıkla ele alınan önemli bir konudur. Bu çalışmanın amacı, lise öğrencileri arasında madde kullanım sıklığını ve bu maddeleri kullanmalarını etkileyen faktörleri belirlemektir.
Yöntem: Kesitsel tipteki bu çalışma 20152016 öğretim yılında üç lisede öğrenim gören 1997 öğrenci ile yapıldı. Küme örnekleme yöntemi ile tasarlanan çalışmada gönüllü olan öğrencilerin tamamı çalışma kapsamına alındı. Veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen soru formu aracılığı ile toplandı. Soru formu akran eğitici öğrenciler tarafından öğrencilere sınıf ortamında dağıtıldı ve araştırıcıların gözetimi altında doldurmaları sağlandı. Veriler, ortalama, standart sapma, sayı ve frekanslar, ki-kare, çoklu lojistik regresyon modeli ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Bu çalışmada öğrencilerin hayatlarında en az bir kez esrar kullanma oranı %3.6, ekstazi kullanma oranı %1.6, uçucu kullanma oranı %3.5’tur. Tüm maddelerde erkek, Endüstri Meslek Lisesinde okuyan ve 12. sınıflarda olan öğrencilerin madde kullanım sıklığının diğerlerine göre fazla olduğu görülmüştür. Ayrıca madde kullanan arkadaş olması, okul başarısının düşük olması, devamsızlık yapma, disiplin cezası alma, polisle başı derde girme durumlarının madde kullanımını arttırdığı belirlenmiştir (p<0,001).
Sonuçlar: Öğrencilerde yasadışı madde kullanım sıklığı Türkiye ve diğer ülkelerde yapılan çalışma sonuçları ile benzerlik göstermiştir. Öğrencilerin sosyodemografik özellikleri, aile-okul ve arkadaş özelliklerinin madde kullanma sıklığını üzerinde önemli değişkenler olduğu görülmüştür.
Kaynaklar
Karatay GG, Kubilay G. Sosyoekonomik düzeyi farklı iki lisede madde kullanma durumu ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2004; 1:57-70.
Ögel K. Madde kullanım bozuklukları epidemiyolojisi. Turkiye Klinikleri J Int MedSci 2005; 1:61-64.
Alikaşifoğlu M, Ercan O. Ergenlerde madde kullanımı. Turkiye Klinikleri J Pediatr Sci 2006; 2:76-83.
Currie C, Roberts C, Morgan A, et.al. (Eds.) Young people’s health in context: International report from the HBSC 2001/2002 survey. WHO policy series: Health policy for children and adolescents. Issue 4. Copenhagen, Denmark: WHO Regional Office for Europe, 2004.
Smith DC, Davis JP, Ureche DJ, Dumas, TM. Six month outcomes of a peer-enhanced community reinforcement approach for emerging adults with substance misuse: a preliminary study. Journal of Substance Abuse Treatment, 2016; 61: 66–73.
Erdem G, Eke CY, Ögel K, Taner S. Lise öğrencilerinde arkadaş özellikleri ve madde kullanımı. Bağımlılık Dergisi 2006; 7: 111-116.
Kann L, Kinchen S, Shanklin SL, et al. Youth risk behavior surveillance United States, 2013. Morbidity and Mortality Weekly Report 2014; 63:1-168.
Ögel K, Taner S, Eke C, Erol B. İstanbul’da öğrencilerde riskli davranışlar araştırması. İstanbul: Yeniden yayın no: 6; 2005:111-116.
Yüncü Z. Adolesan dönemde alkol-madde kötüye kullanımı. Turkiye Klinikleri J FamMed-Special Topics 2013; 4:63-70.
Marschall-Lévesque S, Castellanos-Ryan N, Vitaro, F, Séguin JR. Moderators of the association between peer and target adolescent substance use , Addictive Behaviors 2014; 3: 48–70
Gökgöz Ş, Koçoğlu G. Adelosan çağda sigara ve alkol içme davranışı. Fırat Tıp Dergisi 2007; 12: 214-218.
van den Bree MB, Pickworth WB. Risk factors predicting changes in marijuana involvement in teenagers. Arch Gen Psychiatry 2005;62:311-319.
Brook JS, Brook DW, Arencibia-Mireles O, et al. Risk factors for adolescent marijuana use across cultures and across time. J Genet Psychol 2001; 162: 357-374.
McVicar D, Polanski A. Peer effects in UK adolescent substance use: never mind the classmates? Oxford Bulletin Of Economics And Statistics 2014; 76: 589-604.
Ögel K, Tamar D, Evren C, Çakmak D. Uçucu madde kullanımının yaygınlığı: Çok merkezli bir araştırmanın verilerinin değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2000; 1:220-224
Yüncü Z, Aydın C, Coşkunol H, ve ark. Çocuk ve ergenlere yönelik bir bağımlılık merkezine iki yıl süresince başvuran olguların sosyodemografik değerlendirilmesi. Journal of Dependence 2006, 7: 31-37.
Aksoy K. Lise öğrencilerinin bağımlılık yapan maddelere ilişkin tutumları ve bu tutumlara etki eden değişkenlerin incelenmesi (Malatya ili örneği). Yüksek lisans tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitisü, 2006.
Siqueira I, Diab M, Bodian C, Rolnitzky L. The relationship of stress and coping methods to adolescent marijuana use. Substance Abuse 2001; 22: 157-165.
Evren C, Evren B, Bozkurt M. Tobacco use among 10th grade students in Istanbul and related variables. Asian Journal Of Psychiatry 2014; 8: 69-75.
Kaya B, Özcan ME. Uçucu bağımlılığı ve kötüye kullanımı: Epidemiyoloji, Risk Grupları ve Önleme Programlarının Gerekliliği. Klinik Psikiyatri 1999; 2:189-196
Sutherland I, Shepherd, JP. Social dimension of substance use. Addiction 2001; 96: 445-458.
Görker I. Çocuk ve ergenlerde alkol kullanımı ve alkol bağımlılığı. Turkiye Klinikleri J Psychiatry-Special Topics 2010:3;100-116.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Bağımlılık Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
...