ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN MADDE KULLANMA DURUMLARI İLE KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ
Anahtar Kelimeler:
Öğrenci- kişilik özellikleri- alkol ve madde kullanımıÖzet
Amaç: Bu çalışmanın amacı üniversite öğrencilerinin alkol ve madde kullanma durumları ile kişilik özelliklerini incelemektir.
Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel olan çalışmanın örneklemini; bir devlet üniversitesinde Ocak-Mart 2014 tarihleri arasında öğrenimine devam eden ve çalışmaya katılmayı kabul eden 745 öğrenci oluşturmuştur. Araştırma öncesi etik kurul ve kurum izini alınmıştır. Araştırma verileri Kişisel Bilgi Formu, Gözden Geçirilmiş Eysenck Kişilik Anketi-Kısaltılmış Formu kullanılarak toplanmış, tanımlayıcı istatistiksel analizler ve Mann Whitney-U testi ile değerlendirilmiştir.
Bulgular: Öğrencilerin yaş ortalaması 21.22±2.20’dir. Öğrencilerin %51.8’i erkektir. Anne babalarının %88.5’i evli ve birlikte yaşamaktadır. Öğrencilerin %40.7’si madde kullanmaktadır. Kullanılan maddeye göre bakıldığında öğrencilerin %32.2’sinin sigara, %23.6’sının alkol, ve %0.4’ünün opiyat kullandığı belirlenmiştir. Öğrencilerin madde kullanma durumları ile kişilik özellikleri karşılaştırıldığında, dışadönüklük (Z=3.63, p=.000) ve psikotisizm özelliği (Z=8.21, p=.000) arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur. Buna göre madde kullanan öğrencilerde dışadönüklük ve psikotisizm alt boyutlarından alınan puan ortalamaları madde kullanmayanlara göre daha yüksektir.
Sonuç: Çalışmanın sonuçlarına göre; öğrencilerin kişilik özellikleri ile madde kullanım durumları ilişkilidir. Bu doğrultuda üniversite öğrencilerinde madde kullanma konusunda riskli grupların belirlenmesi, eğitim, danışmanlık ve ruh sağlığı hizmetlerinin önleyici ve koruyucu çalışmalar için yapılandırılmasının gerekli olduğu sonucuna varılmıştır.
Kaynaklar
Ögel K. Madde kullanım bozuklukları epidemiyolojisi. Turkiye Klinikleri J Int Med Sci 2005;1:61-64.
Turhan E, İnandı T, Özer C, Akoğlu S. Üniversite öğrencilerinde madde kullanımı, şiddet ve bazı psikolojik özellikler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 2011; 9: 33-44.
Şimşek N. Madde kullanım bozukluğu olan birey ve ailesinin hemşirelik bakımı. J Psy Nurs 2010; 1: 96-9.
Miller P. Family structure, personality, drinking, smoking and illicit drug use: A study of UK teenagers. Drug and Alcohol Dependence 1997; 45: 121- 129.
Barret AE, Turner RJ. Family structure and substance use problems in adolescence and early adulthood: Examining explanations for the relationship. Addiction 2006; 101: 109-20.
Kolay Akfert S, Çakıcı E, Çakıcı M. Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2009; 10: 40-47.
Finn PR, Sharskansky EJ, Brant KM, Turcotte N. The effects of familial risk, personality, and expectancies on alcohol use and abuse. Journal of Abnormal Psychology 2000; 109: 122-133.
Saraçlı Ö. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi öğrencilerinde sigara, alkol ve madde kullanımı ile ilişkili bireysel ve psikososyal faktörler. Uzmanlık Tezi, Zonguldak: Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı, 2007.
Aydoğdu H, Çam MO. Madde kullanım bozukluğu olan ve olmayan ergenlerin bağlanma stilleri, anne baba tutumları ve sosyal destek algılarıyönünden karşılaştırılması. J Psy Nurs 2013; 4: 137-44.
Swadi H. Individual risk factors for adolescent substance use. Drug and Alcohol Dependence 1999; 55: 209–224.
Uluğ B. Alkol kullanımı ile ilişkili bozukluklar. Köroğlu E ve Güleç C (editörler). Psikiyatri Temel Kitabı. 2. Baskı, Ankara: HYB Basım Yayın, 2007: 161-172.
Baş AU, Siyez DM. Lise öğrencilerinde sigara, alkol ve esrar kullanımını yordayıcı bir değişken olarak mükemmeliyetçilik. Yeni Sempozyum Dergisi 2010; 48: 256-263.
Kaya Z. Madde kullanan ve kullanmayan ergenlerin kişilik özellikleri ve benlik saygısı açısından karşılaştırılması. Doktora Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2011.
Karaçam Ö, Totan T. Ege Üniversitesi öğrencileri arasında bağımlılık yapıcı madde kullanımının çok boyutlu ölçekleme yöntemiyle incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2014; 15: 116-123.
Mayda AS, Gerçek ÇG, Gümüş G, ve ark. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi öğrencilerinde sigara, alkol ve madde kullanımı sıklığı ve kullanmaya başlama nedenleri. Düzce Tıp Dergisi 2010; 12: 7-14.
Vatan İ, Ocakoğlu H, İrgil E. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinde sigara içme durumunun değerlendirilmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2009; 8: 43-48.
Korkmaz M, Ersoy S, Özkahraman Ş, ve ark. Süleyman Demirel Üniversitesi öğrencilerinin tütün mamulleri-alkol kullanım durumları ve sigaraya yaklaşımları. S.D.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 2013; 20: 34-42.
Süngü H. Üniversite öğrencilerinin zararlı madde kullanımına ilişkin tutumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2014; 11: 167-194.
Öztürk O. Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Ankara: 9. Basım. Nobel Tıp Kitabevleri Ltd.Şti., 2002: 519-551.
Yüncü Z, Kesebir S, Özbaran B, ve ark. Madde kullanım bozukluğu olan ergenlerin ebeveynlerinde psikopatoloji ve mizaç: kontrollü bir çalışma. Türk Psikiyatr Dergisi 2009; 20: 5-13.
Karancı N, Dirik G, Yorulmaz O. Eysenck Kişilik Anketi- Gözden Geçirilmiş Kısaltılmış Formu’nun (EKA-GGK) Türkiye’de geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatr Dergisi 2007; 18: 1-8.
Tot Ş, Yazıcı K, Yazıcı AE, ve ark. Mersin Üniversitesi öğrencilerinde sigara ve alkol kullanım yaygınlığı ve ilişkili özellikler. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2002; 3: 227-231.
Saeed M, Richard R. Substance abuse among Iranian high school students. Curr Opin Psychiatr 2010; 23: 221-226.
Ünlü A, Evcin U. İstanbul’da liseli gençler arasındaki madde kullanım yaygınlığı ve demografik faktörlerin etkileri. Literatür Sempozyum 2014; 2: 2-11.
Altındağ A, Yanık M, Yengil E, Karazeybek AH: Şanlıurfa’da üniversite öğrencilerinde madde kullanımı. Bağımlılık Dergisi 2005; 6: 60-64.
Tot Ş, Yazıcı A, Yazıcı K, ve ark. Mersin’de ergenler arasında sigara, alkol ve yasadışı madde kullanım oranlarının yaygınlığı: ortaokul, lise ve üniversite öğrencilerinin karşılaştırılması. Yeni Sempozyum Dergisi 2004; 42: 77-81.
Buğdaycı G. Üniversite öğrencilerinden sigara, alkol ve madde kullanımı ve madde kullanımını etkileyen sosyal kültürel ve ekonomik süreçler. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, 2008.
Yazıcı H. Karadeniz Teknik Üniversitesi öğrencilerinin kişilik özelliklerinin Eysenck’in kişilik kuramına dayalı olarak belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1997.
Gunnarsson M, Gustavsson JP, Tengström A, et al. Personality traits and their associations with substance use among adolescents. Pers Indiv Differ 2008; 45: 356–360.
Zincir SB, Zincir N, Aydın SE, ve ark. Sigara bağımlılığında mizaç ve karakter özelliklerinin bağımlılık düzeyleri ile ilişkisi. Journal of Mood Disorders 2012; 2: 160-6.
Herken H, Bodur S, Kara F. Üniversite öğrencisi kızlarda madde kullanımı ile kişilik ve ruhsal belirti ilişkisi. Klinik Psikiyatri 2000; 3: 40-45.
Theakston JA, Stewart SH, Dawson MY, et al. Big-Five personality domains predict drinking motives. Pers Indiv Differ 2004; 37: 971–984.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Bağımlılık Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
...