BİR ORGAN NAKİL MERKEZİNE BAŞVURAN VERİCİ ADAYLARININ SOSYODEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE PSİKİYATRİK TANILARI
Anahtar Kelimeler:
Organ nakli- sosyodemografik özellik- alkol-madde kullanımı- donör adayıÖzet
Amaç: Alkol-madde kullanımı her hastalıkta olduğu gibi organ nakli gibi uzun bir tedavi sürecini içeren durumlarda da hastalıkvetedavigidişinietkileyebilmektedir. Bu araştırmada bir organ nakil merkezine başvuran verici adaylarının nakil öncesi ruhsal durum muayeneleri, sosyodemografik özellikleri ve alkol-madde kullanım sıklıkları açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Araştırma Şişli Florence Nightingale Hastanesinde Ocak 2015- Mayıs 2015 tarihleri arasında yürütülmüştür. 1865 yaş arası organ nakli verici adayı olarak psikiyatri polikliniğine başvuran, verici adayı olup olmayacağı konusunda psikiyatrik muayenesi yapılan, çalışmaya katılmayı kabul etmiş toplam 68 gönüllü çalışmaya dâhil edilmiştir. Hastalara Sosyodemografik veri formu, DSM-IV Eksen tanıları İçin Yapılandırılmış Klinik Görüşme Ölçeği-Klinik Versiyonu(SCID-I/CV) ölçeği uygulanmıştır.
Bulgular: Başvuranların yaş ortalaması 42.12±12.7 olup, % 44.1’i (n=30) erkek, % 55.9’u (n=38) kadındı. Verici adaylarının alıcılara olan yakınlık dereceleri; % 47.1’i 1. derece akraba, % 25’i eş, % 27.9’u tanıdık veya uzak akraba şeklinde idi. % 16.2’sinde psikiyatrik tedavi öyküsü var iken % 26.5’unda ailede psikiyatrik tedavi öyküsü vardı. % 27.9’unda sigara kullanımı, % 1.5’inde her gün, % 11.8’inde haftada bir, % 16.2’sinde ayda bir kez alkol kullanımı mevcut iken, % 0’ında madde (kanabis, hap, kokain vb. gibi) kullanımı ise saptanmadı.
Sonuç: Çalışmamızda, organ nakli merkezine başvuran verici adayı olan olgularda psikiyatrik hastalık öyküsü ve beraberinde alkol kullanımın beklenenden çok olduğu görülmüştür. Dünya ortalamasına göre ülkemizde canlı verici sayısının daha fazla olması ve verici adaylarının yakın akrabalardan oluşuyor olması verici ve alıcı ilişkileri açısından önem arz etmektedir. Ayrıca verici adaylarında psikiyatrik hastalıkların nadir olmadığı da göz önünde bulundurulmalıdır.
Kaynaklar
Uluğ B. Madde kullanımı ile ilişkili bozukluklar. Güleç C, Köroğlu E (editors). Psikiyatri Temel Kitabı. 1. Baskı, Ankara: Medio Graphics Ajans Matbaacılık Hizmetleri, 1997: 299-320.
Kaplan HI, Sadock BJ. Madde kullanımı ile ilişkili bozukluklar. Abay E (Çeviren). Klinik Psikiyatri. Nobel Tıp Kitabevleri, 2004; 75-119.
Sevinçok L, Küçükardalı Y. Genç erkeklerde madde kullanımı: Sosyodemografik özellikler ve psikiyatrik tanılar. Türk Psikiyatri Dergisi 2000; 11: 40-48.
Fricchione GL. Psychiatric aspects of renal transplantation. Aust NZJ Psychiatry 1989; 23: 407-417.
Rundell JR, Hall RCW. Psychiatric characteristics of consecutively evaluated outpatient renal transplant candidates and comparisons with consultation-liaison inpatients. Psychosomatics 1997; 38: 269-276.
Surman OS. Psychiatric aspects of organ transplantation. Am J Psychiatry 1989; 146:972-982.
Levy NB. Chronic renal failure and its treatment: Dialysis and transplantation. Psychiatric care of the medical patient. A Stoudemire, BS Fogel (editors), New York: Oxford University Pres, 1993; 629-630.
Haberal M, Tırnaksız MB, Moray G, et al. Intrafamilial organ transplantation: A solution to organ shortage in developing countries. Transplant Proc 1999; 31: 3383-3384.
First MB, Spitzer RL, Gibbon M, et al. Structured clinical interview for DSM-IV clinical version (SCID-I/CV). Washington D.C.: American Psychiatric Press, 1997.
Çorapcıoğlu A. SCID-I klinik versiyon. Ankara: Hekimler Yayın Birliği Matbaası, 1999.
Özer ÖA. Ortaöğrenim öğrencilerinin psikoaktif madde kullanımına yaklaşımı ve demografik özellikler. Uzmanlık tezi, İstanbul: Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi, 1991; 18-34.
Ögel K, Tamar D. Uyuşturucu maddeler ve bağımlılık okul eğitim paketi, Öğrenci anketi bulguları. AMATEM/ÖzelOkullarDerneği,1996.
Erol N, Kılıç C, Ulusoy M, ve ark. Türkiye Ruh Sağlığı Profili Raporu. T. C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara, 1998.
Ögel K, Sağduyu A, Özmen E, ve ark. İstanbul’da ruhsal hastalıklara karşı tutum. Yayınlanmamış rapor, 2000.
Türkcan A, Akvardar Y, Aytaçlar S. İstanbul’da alkol kullanım yaygınlığı. 33. Ulusal Psikiyatri Kongresi Özet Kitabı, Antalya, 1997.
Akvardar Y, Türkcan A, Aytaçlar S, ve ark. CAGE ile riskli alkol kullanımının taranması. 33. Ulusal Psikiyatri Kongresi Özet Kitabı, Antalya, 1997.
Işıklı S, Irak M. Türkiye’de madde kullanımı ve bağımlılığı profili araştırması: 2002 yılı madde kullanımı geniş alan araştırması. Türk Psikologlar Derneği 2002; 55-65.
Sert F, Demir AB, Bora İ, ve ark. Kronik renal yetmezlikli ve böbrek nakilli hastalarda uyku bozukluğunun araştırılması ve bunun yaşam kalitesi üzerine etkisi. Türk Uyku Tıbbi Dergisi 2015; 1: 15-9.
Ayar Y, Ersoy A, Sayılar EI, ve ark. Böbrek alıcılarında depresyon, kaygı ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. Turk Neph Dial Transpl 2015; 24: 98-105.
Pektaş Ö, Mırsal H, Kalyoncu ÖA, ve ark. Psikiyatri kliniğinde yatarak tedavi gören hastalarda alkol kullanımı. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2003; 4: 26-9.
Regier DA, Farmer ME, Rae DS, et al. Comorbidity of mental disorders with alcohol and other drug abuse: Results from the epidemiologic catchment area study. JAMA 1990;264:2511-18.
Karakuş G, Evlice EY, Tamam L. Psikiyatri kliniğinde yatan hastalarda alkol ve madde kullanım bozukluğu sıklığı. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2012;37:37-48.
Kuloğlu M, Atmaca M. Psikiyatri polikliniğine başvuran hastalarda nikotin bağımlılığı. Kriz Dergisi 2001; 9: 33-38.
Glassman AH. Cigarette smoking: Implications for psychiatric illness. Am J Psychiatry 1993; 150: 546-53.
Persson E, Hanson BS, Rstom AS. Alcohol habits among teenagers in Sweden, factors of importance. J Stud Alcohol 1994; 6: 719- 25.
Villalbi JR, Comin E, Nebat M, et al. Prevalence and determinants of alcohol consumption among school children in Barcelona. J Sch Health 1991; 3: 123-6.
Drake RE, Wallach MA. Substance abuse among the chronic mentally ill. Hosp Community Psychiatry 1989; 40: 1041-6.
Chen C, Balogh M, Bathija J, et al. Substance abuse among psychiatric inpatients. Compr Psychiatry 1992; 33: 60-4.
Lyons JS, McGovern MP. Use of mental health services by dually diagnosed patients. Hosp Commun Psychiatry 1989; 40: 1067-9.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Bağımlılık Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
...