BİR AMATEM BİRİMİNE BAŞVURAN ALKOL VE MADDE KULLANIM BOZUKLUĞU OLAN HASTALARIN SOSYODEMOGRAFİK VE KLİNİK ÖZELLİKLERİ

Ömer Asan; Baise Tıkır; İhsan Tuncer Okay; Erol Göka

BİR AMATEM BİRİMİNE BAŞVURAN ALKOL VE MADDE KULLANIM BOZUKLUĞU OLAN HASTALARIN SOSYODEMOGRAFİK VE KLİNİK ÖZELLİKLERİ

Yazarlar

Ömer Asan Ankara Numune Eğitim Araştırma Hastanesi
Baise Tıkır Ankara Numune Eğitim Araştırma Hastanesi
İhsan Tuncer Okay Ankara Numune Eğitim Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Kliniği
Erol Göka Ankara Numune Eğitim Araştırma Hastanesi

Anahtar Kelimeler:

Sosyo-demog-rafik veriler- madde bağımlılığı- suç

Özet

Amaç: Bu çalışmada Ankara Numune Eğitim Araştırma Hastanesi Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi ve Eğitim Merkezi’ne (AMATEM) başvuran hastaların sosyodemografik özelliklerinin ve kullandıkları maddelere ait özelliklerin araştırılması amaçlanmıştır.
Yöntem: Ankara Numune Eğitim Araştırma Hastanesi Amatem polikliniğine 1 – 15 Ocak 2013 tarihleri arasında başvuran hastalarla görüşmeler yapılmış ve yarı yapılandırılmış bir soru formu kullanılmıştır.
Bulgular: Amatem polikliniğine başvuran 302 hastanın 283’ü erkek, 19’u kadındı. Tercih maddesine göre başvuran hastaların %14.6’sı alkol, %53.3’ü opi-yat, %5.6’sı esrar, %3.6’sı diğer maddeler (uçucu, ecstasy, kokain vs.), %22.8’i ise mixt madde kullanıcılarıydı. Hastaların %30.5’inin ailelerinde sorun yaratacak düzeyde alkol ve madde kullanımı olan kişilerin olduğu saptandı. Hastaların %21.5’inin madde kullanımı öncesi yasal sorun yaşadığı saptanırken, bu oran madde kullanımı sonrası %36.4 olarak saptandı. Eroin kullananlarda yasal sorun yaşama oranı diğer gruplara göre daha yüksek oranda bulundu. Opiyat kullanan hastaların %24.4’ünün damar yolu ile madde kullandığı saptandı. Damar yolu ile madde kullanan hastaların %55.8’inin son 1 yıl içerisinde en az bir kez başkasının enjektörünü kullandığı, %9.6’sının enjektörünü hiç temizlemediği tespit edildi. Hastaların %58.9 unun hiç kitap okumadığı, %31.8’inin ise hiç gazete okumadığı saptandı. Esrar kullanan hastaların diğer gruplara göre gazete okumak, kitap okumak, arkadaşlarla buluşmak, şehir dışı yolculuk yapmak gibi sosyal faaliyetleri daha sık yaptığı gözlendi. Alkol-madde kullanımı nedeniyle hastaların %19.9’unun eğitimine devam etmediği, %47’sinin iş kaybı yaşadığı, %22.5’inin ise kaza geçirdiği saptandı.
Tartışma: Hastaların ailelerinde de yüksek oranda sorun yaratacak düzeyde alkol ve madde kullanımı olması dikkat çekiciydi. Esrar kullanan hastaların sosyal yapılarının daha iyi korunduğu tespit edildi. Eroin kullanıcılarının diğer gruplara göre daha fazla yasadışı yollara başvurduğu ortaya çıktı. . Alkol-madde kullanımı sonucu iş kaybı çok yüksek oranda saptandı. Bu durum alkol-madde kullanıcılarının ailelerinin de ciddi mağduriyet yaşadıklarını göstermesi açısından önemlidir. Bu çalışmadan elde edilen bulgular göstermiştir ki alkol-madde bağımlılığı; hastaların sosyal yaşantılarını, aile ve çevre ilişkileri, eğitim ve iş hayatları gibi birçok yaşam alanını, yasa dışı işlere neden olarak toplumsal huzuru ve güveni olumsuz yönde etkilemektedir. Her geçen gün daha büyük bir sorun oluşturan alkol ve madde bağımlılığı için, özellikle ailelerin ve eğitim kurumlarının da dahil olduğu, hastaların biyolojik şikayetlerinin giderilmesinin yanı sıra sosyal yaşamlarını, aile ve çevre ilişkilerini, eğitim ve iş hayatlarını düzenlemeye yardımcı olan multidisipliner bir yaklaşım oluşturulması gerekmektedir.

Kaynaklar

Sır A, Özkan Ö, Bayram Y, Kan A. Diyarbakır bölgesinde esrar ve eroin kullanıcılarının sosyodemografik özellikleri. Turk Psikiyatri Derg 1998; 9: 291-295.

Türkcan A. Türkiye’de alkol kullanımı ve bağımlılığının yaygınlığı üzerine bir gözden geçirme. Turk Psikiyatri Derg 1999; 10: 310-318

Ögel K, Tamar D, Çakmak D, Madde kullanımı sorununda Türkiye’nin yerine bir bakış. Turk Psikiyatri Derg 1998; 9:301-307.

United Nations Office on Drugs and Crime (UNDOC). World Drug Report launched by UNDOC in Stockholm 2005; 1-13.

NLAES 1992. Comorbidity between DSM-4 Alcohol and Drug Use Disorders. Alcohol Health & Research World 1996; 20:67.

WHO Regional Office for Europe. Smoking, Drinking and Drug Taking in The European Region. Kopenhagen: 1997

Türkcan A. Türkiye’de madde kullananların profili: Hastane verilerinin incelenmesi. Düşünen Adam; 1998, 11(3): 56-64

UNDCP. İstanbul’da Madde İstismarı: Hızlı değerlendirme Çalışması 1996-1997..

AMATEM. Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Alkol Madde Araştırma ve Tedavi Merkezi1996 yıllıkfaaliyetraporu,1996, İstanbul

Evren C, Çakmak D. Alkol ve Madde Kullananların özellikleri: 2000 Yılına ait AMATEM’e yatan hasta verilerinin incelenmesi. Düşünen Adam 2001; 14:142-149

Türkcan A, Çakmak D. Amatem’e 1998 yılı içinde yatan hastaların sosyodemografik ve madde kullanım özellikleri. 35. Ulusal Psikiyatri Kongresi ve Uluslar arası Kros Kültürel Psikiyatri Uydu Sempozyumu Özet Kitabı, 1999; 24-25

Doğanavşargil GÖ, Sertöz ÖÖ, Coşkunol H, Şen G. EÜTF Psikiyatri anabilim dalı bağımlılık tedavi biriminin hasta verilerinin on yıllık geriye dönük olarak incelenmesi: Madde kullanan hastaların sosyodemografik özellikleri. Bağımlılık Dergisi 2004; 5:115-120

Bulut M, Savaş HA, Cansel N, Selek S, Kap Ö, Yumru M, Vırıt O. Gaziantep Üniversitesi alkol ve madde kullanım bozuklukları birimine başvuran hastaların sosyodemografik özellikleri. Bağımlılık Dergisi 2006; 7: 65-70

Brook JS, Lettieri D, Brook DW, Stimmel B (Editors). Alcohol and substance abuse in adolescents. New York: Haworth Press, 1985: 65-86

Catterello AM, Clayton RR, Leukefild CG. Adolescent alcohol and drug use. Oldham JM (editor). American Psychiatric Press Review of Psychiatry. Washington, DC: American Psychiatric Press, 1995: 151-169.

Pektaş Ö, Kalyoncu A, Mırsal H, Beyazyürek M. Alkol Bağımlılığında sosyodemografik değişkenler, klinik özellikler ve tedavi sonuçlarının cinsiyetler arasındaki farklılıklarının incelenmesi. Bağımlılık Dergisi 2001; 2: 25-29.

Kalyoncu A, Mırsal H, Pektaş Ö ve ark. Alkol bağımlılığında nüks nedenleri: kesitsel bir çalışma. Bağımlılık Dergisi 2001; 2(2):61-63.

Ersül Ç, Ceylan ME. Kronik alkolizmde Türk toplumuna ilişkin demografik veriler. 22. Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresi Bilimsel Çalışmaları Kitabı 1986: 292-294.

Tuncer C, Ersül Ç, Beyazyürek M, Beşikçi N. Alkol bağımlısı hastalarda bir demografik çalışma. 23. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresi Bilimsel Çalışmaları Kitabı 1987: 184-187.

Beyazyürek M, Alpkan L, Karamustafalıoğlu KO ve ark. Uyuşturucu madde bağımlılarında sosyodemografik özellikler. Düşünen Adam 1990;3: 59-61.

Alpay N, Maner F, Kalyoncu A. AMATEM’de 1990 yılında yatırılan madde bağımlılarının demografik özellikleri ve geçmiş yıllarla kıyaslanması. 27. Ulusal Psikiyatri Kongresi Program ve Bildiri Özetleri Kitabı 1991: 177.

Agarwal DP, Geodde HW (1990) Alcohol metabolizm, alcohol intolerance and alcoholism. Biochemical and pharmacogenetic approaches. Berlin, Heidelberg, Sprinter Verlag, s.184.

Cloninger CR (1987) Recent advances in family studies of alcoholism. Genetics and alcoholism. HW Goedde, DP Agorwall (Ed), New York, Liss AR, s.47-60.

Ögel K, Tamar D, Evren C, Hızlan C. Madde Jullanıcılarının özellikleri: Türkiye’de çok merkezli bir araştırma (İkinci aşama). Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji dergisi 1999; 7 (Ek 4).

Türkiye Uyuşturucu Raporu 2010. T.C. İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılı ve Organize İşlerle Mücadele Daire Başkanlığı.

White HR, Gorman DM. Dynamics of the drugs-crime relationship. J Crim Justice 2000; 1: 151-218.

Nurco DN, Shaffer JC, Ball JC, Kinlock TW. Trends in the commission of crime among narcotic addicts over successive periods of addiction. Am J Drug Alcohol Ab 1984; 10: 481–489

Watters JK, Reinarman C, Fagan J. Causality, context, and contingency relationships between drug abuse and delinquency. Contemporary Drug Problems 1985; 12: 351–373.

Bennett T, Holloway K, Farrington D. The statistical association between drug misuse and crime: a meta-analysis. Aggression and Violent Behaviour 2008; 13: 107-118.

Goldstein PJ. The drugs/violence nexus: A tripartite conceptual framework. J Drug Issues 1985; 15(4): 493-506.

Dönmezer S: Kriminoloji. 5. Baskı, 1985.

AltunerD,EnginN,GürerC,Akyayİ,AkgülA.Madde kullanımı ve suç ilişkisi: kesitsel bir araştırma. Tıp Araştırmaları Dergisi: 2009: 7 (2) : 87-94.

Dudular T: Psikoaktif madde kullanan hastalarda temel esaslar ve suç, 1991.

Watters JK, Estilo MJ, Clark GL, Lorvick J. Syringe and needle Exchange as HIV/AIDS prevention for injecting drug users. JAMA 1994; 271: 115-120.

McCrady BS, Epstein EE, Hirsch LS. Maintaining change after conjoint behavioral alcohol treatment form n; Outcomes at 6 months. Addict 1999; 94; 1381-1396.

Carrol KM, Schotten feld R. Non pharmacologyc aproaches to substance treatment. Med Clin North Am 1997; 927-944.

Annis HM, Davis CS. Relaps prevention. Hester RK, Miller WR (Editors). New York: Pergamon Press, 1989: 170-182.

Marlat GA, Barrett K. Relapse Prevention. Galanter M, Kleber HD (editors). Washington DC: American Psychiatric Press Inc, 1994: 285-299.

BİR AMATEM BİRİMİNE BAŞVURAN ALKOL VE MADDE KULLANIM BOZUKLUĞU OLAN HASTALARIN SOSYODEMOGRAFİK VE KLİNİK ÖZELLİKLERİ