KKTC’DE PSİKOAKTİF MADDELERİN KULLANIM YAYGINLIKLARI VE RİSK ETKENLERİ

Mehmet Çakıcı; Ebru Çakıcı; Meryem Karaaziz; Neslihan Tutar; Ayhan Eş

KKTC’DE PSİKOAKTİF MADDELERİN KULLANIM YAYGINLIKLARI VE RİSK ETKENLERİ

Yazarlar

Mehmet Çakıcı Yakın Doğu Üniversitesi
Ebru Çakıcı Yakın Doğu Üniversitesi
Meryem Karaaziz Yakın Doğu Üniversitesi
Neslihan Tutar Yakın Doğu Üniversitesi
Ayhan Eş Yakın Doğu Üniversitesi

Anahtar Kelimeler:

Madde kullanımı- risk faktörleri- prevalans

Özet

Amaç: Bu yazıda 2008 yılında KKTC’de yetişkinler arasında madde kullanımı ile ilgili yapılan araştırmanın sonuçları verilmiştir. Bu çalışma KKTC’deki madde kullanımının yaygınlığını ve risk faktörlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Çalışmanın evreni Kuzey Kıbrıs’ta 18-65 yaş arasında KKTC’de yaşayan ve Türkçe konuşan bireylerden oluşmaktadır. Çalışma 804 kişiye ev görüşmesiyle anket uygulanarak yapılmıştır. Çakıcı ve diğerlerinin (2003) Türkçe’ye uyarladığı, “Avrupa Konseyi’nin The Model European Questionnaire” adlı anket çalışması kullanılmıştır.
Bulgular: Çalışmada KKTC’deki yetişkinler arasında yaşam boyu sigara içme oranı %64, alkol kullanma yaygınlığı %77.1 ve yasa dışı madde kullanma oranı %7,7 olarak tespit edilmiştir. Bireylerin madde kullanımın oluşmasında erkek olmak, 1825 yaş grubunda olmak, lise ve üzeri eğitim seviyesi, ailesiyle birlikte yaşamamak, dinin önemli olduğuna inanmamak, sigara kullanmak, sarhoş olmak ve Türkiye doğumlu olmak risk faktörleri olarak bulunmuştur.
Sonuçlar: Bu çalışma KKTC’deki madde kullanımının özellikle yasa dışı madde kullanımı giderek artmakta olduğunu göstermektedir. Madde kullanımını önlenmesinde multidisipliner yaklaşımla etkili halk sağlığı önleme çalışmalarına ve sosyal politikalara ihtiyaç duyulmaktadır.

Kaynaklar

Çakıcı M, Çakıcı E, Bekiroğulları Z, et al. Kuzey Kıbrıs’ta Madde Kullanımının Yaygınlığı. Lefkoşa: KKTC Devlet Basımevi, 2003.

Derdiman RC. Uyuşturucu maddeler hakkında genel bilgi ve uyuşturucu maddelerle mücadele esasları. Akademik Araştırmalar Dergisi 2006; 28: 103-122.

Köknel Ö. Alkolden Eroine Kişilikten Kaçış. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi, 1983.

Booth M. Haşhaştan Eroine: Uyuşturucunun 6000 yıllık Öyküsü, Arıkan Ö (Çeviren). İstanbul: Sabah Kitapçılık ve San. ve Tic. A. Ş, 1996.

Çakıcı M, Çakıcı E. KKTC Lise Gençliğinde Uyuşturucu Madde Kullanımının Yaygınlığı. Lefkoşa: KKTC Devlet Basımevi, 1999.

ÇakıcıM.Kıbrısmerkeziraporu.PsikiyatriPsikoloji Psikofarmakoloji Dergisi 1999; 7 (Ek 1): 34-36.

Çakıcı M. KKTC Araştırmaları ile Uyuşturucu Madde Kullanımı. Lefkoşa: KKTC Devlet Basımevi, 2000.

Çakıcı M, Çakıcı E, Eş A. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti lise öğrencilerinde psikoaktif maddeleri kullanma yaygınlığı. Anadolu Psikiyatr De 2010; 11: 206-212.

Çakıcı M, Çakıcı E, Eş A, Ergün D. The prevalence and risk factors of substance use among university students in Turkish Republic of Northern Cyprus. Anadolu Psikiyatr De 2014; 15: 108-115.

Anderson P. Global use of alcohol, drugs and tobacco. Drug Alcohol Rev 2006; 25: 489-502.

King BA, Dube SR, Tynan MA. Current tobacco survey. Am J Public Health 2012; 102 (11): 93-99.

Fotouhi A, Khabazkhoob M, Hashemi H, Mohammad K. The prevalence of cigarette smoking in residents of theran. Ach Iran Med 2009; 12 (4): 358-364.

Tong VT, Turcios-Ruiz RM, Dietz PM, England LJ. Patterns and predictors of current cigarette smoking in women and men of reproductive age-ecuador, El Salvador, Guatemala and Honduras. Rev. Panam Salud Publica, 2011; 30 (3): 240-247.

Ögel K, Tamar D, Özmen E, et al. İstanbul örnekleminde sigara kullanım yaygınlığı. Bağımlılık Dergisi 2003; 4 (3): 105-108.

Andreeva TI, Krasovsky KS. Changes in smoking prevalence in Ukraina in 20012005. Tob Control 2007; 16: 202-206.

Bobak M, Gilmore A, McKee M, et al. Changes in smoking prevalence in Russia, 19962004. Tob Control 2006; 15 (2): 131- 135.

Ögel K, Taner S, Eke CY. Onuncu sınıf öğrencileri arasında tütün, alkol ve madde kullanım yaygınlığı: İstanbul örneklemi. Bağımlılık Dergisi 2006; 7 (1): 18-23.

Altındağ A, Yanık M, Yengil E, Karazeybek H. Şanlıurfa’da üniversite öğrencilerinde madde kullanımı. Bağımlılık Dergisi 2005; 6 (2): 60-64.

Yiğit Ş, Khorshid L. Ege Üniversitesi fen fakültesi öğrencilerinde alkol kullanımı ve bağımlılığı. Bağımlılık Dergisi 2006; 7 (1): 24-30.

Yılmaz G, İbiş S, Sevindi T. Gazi Üniversitesi beden eğitimi ve spor yüksek okulu öğrencilerinin sigara ve alkol kullanımının değerlendirilmesi. Bağımlılık Dergisi 2007; 8 (2): 85-90.

Maxwell JC, Tackett-Gibson M, Dyer J. Substance use in urban and rural texas school districts. Drugs: Education, Prevention and Policy 2006; 13 (4): 327-339.

World Health Organization. Department of Mental Health and Substance Abuse Geneva, 2004.

Devaney LM, Reid G, Baldwin S. Prevalence of illicit drug use in asia and the pacific. Drug Alcohol Rev 2007; 26: 97-102.

Chaloupka FJ, Weschler H. Price, tobacco control policies and smoking among young adults. Journal of Health Economics 1997; 16: 359-373.

Boden JM, Fergusson DM, Horwood JL. Illicit drug use and dependence in a new zealand birth cohort. Aust N Z J Psychiatry 2006; 40: 156-163.

United Nation Office On Drugs and Crime. World Drug Report, 2008. http://www.unodc. org/documents/wdr/WDR_2008/WDR_2008_ eng_web.pdf. (01.12.2014 tarihinde ulaşıldı).

Lev-Ran S, Strat YL, Imtiaz S, et al. Gender differences in prevalence of substance use disorders among individuals with lifetime exposure to substances: results from a large representative sample. The American Journal On Addiction 2013; 22: 7-13.

Merline CA, O’Malley PM, Schulenberg JE et al. Substance use among adults 35 years of age: prevalence, adulthood predictors and impact of adolescent subtsance use. Am J Public Health 2004; 94 (1): 96-102.

Boztaş MH, Arısoy Ö. Uçucu madde bağımlılığı ve tıbbi sonuçları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2010; 2 (4): 516-531.

Ögel K. Uyuşturucu Maddeler ve Bağımlılık. İstanbul: İletişim Yayınları, 1997.

KKTC’DE PSİKOAKTİF MADDELERİN KULLANIM YAYGINLIKLARI VE RİSK ETKENLERİ