KREDİ KARTI KULLANIMI VE ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI

Gülten Yurtseven

KREDİ KARTI KULLANIMI VE ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI

Yazarlar

Gülten Yurtseven Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi

Anahtar Kelimeler:

Kredi kartı kullanımı- alışveriş bağımlılığı- tüketici davranışı- tüketici problemleri- sosyal davranış bozukluğu

Özet

Modern ödeme sistemlerinden olan kredi kartlarının kullanımı 20. yüzyılın sonları ile 21. yüzyılın başlarında oldukça artmıştır. Günümüzde kredi kartları, hem kredi sağlama kaynağı olarak kullanan hem de her ay bakiyelerinin tamamını ödeyen, her gelir düzeyinden hane halkının kullandığı önemli bir finansal hizmeti temsil etmektedir. Birçok insan için kredi kartı, mal ve hizmet satın almanın doğal ve pratik yolu haline gelmiştir ve “şimdi al, sonra öde” psikolojisi tartışılmaz bir şekilde bir yaşam tarzı olmuştur. Bugün dünyada kredi kartının ödeme aracı olarak kullanımı, paranın nakit kullanımından daha fazladır. Kredi kartlarının tüketicilere sağladığı kolaylıklar yanı sıra olumsuz bazı etkileri de bulunmaktadır. Bunlardan birisi de ‘alışveriş bağımlılığı’na yol açabilmesidir. Alışveriş bağımlılığı, satın alma ihtiyacının karşı konulamaz hale gelmesi ve kişinin alma davranışının kontrolünü kaybetmesi (fiziksel ya da ruhsal sağlığını, işini ya da ekonomik istikrarını tehlikeye atması) olarak tanımlanmaktadır. Alışveriş bağımlılığının, tüketiciler, onların çevresindekiler ve toplum açısından ciddi sonuçları olabilmektedir. Bu makalede alışveriş bağımlılığı ve kredi kartı kullanımı ilişkisi ve alışveriş bağımlılığını etkileyen diğer faktörler incelenecektir.

Kaynaklar

Association Des Banquires Canadien, Voyons-y de plus prés les cartes de crédit (2005). http://www.cba.ca/fr/viewdocument.asp?fl=3&sl=11&tl=129&doci d=246&pg=1 (Mayıs 2007 tarihinde ulaşıldı).

Chakravorti S, Emmons WR. Who pays for credit cards? The Journal of Consumer Affairs 2003; 37 (2): 208-230.

Nokay M. Yeni düzenlemeler ışığında kredi kartları. http://www.turkhukuksitesi.com/makale_259.htm. (17.08.2011 tarihinde ulaşıldı).

TBB-Türkiye Bankalar Birliği. Kredi kartları. http://www.tbb.org.tr/turkce/temel_bankacilik/kredi%20kartlar%FD. doc (07.01.2009 tarihinde ulaşıldı).

Aysan AF, Müslim NA. Turkish Economic Association Discussion Paper the Failure of 2006/6, Competition in the credit card market in Turkey: The new empirical. http://www. tek.org.tr (Haziran 2006 tarihinde ulaşıldı).

Cargill TF, Wendel J. Bank credit cards: consumer irrationality versus market forces. The Journal of Consumer Affairs 1996; 30 (2): 373- 389.

Feinberg RA. Credit cards as facilitating stimuli: a conditioning interpretation. The Journal of Consumer Research 1986; 13 (3): 348-356.

Hayhoe CR, Leach LJ, Turner PR, et al. Differences in spending habits and credit use of college students. The Journal of Consumer Affairs 2000; 34 (1): 113- 133.

Reisoğlu S. Banka kredi kartları ve uygulama sorunları. Bankacılar Dergisi 2004; 49: 100-123.

Yetim S. Kredi kartları ve tüketici kredileri. Hazine Dergisi 1997; 8: 75-80.

D’Astous A, Miquelon D. Helping consumers choose a credit card. The Journal of Consumer Affairs 1991; 25 (2): 278-294.

Roberts JA, Jones E. Money attitudes, credit card use, and compulsive buying among Amercan College Students. The Journal of Consumer Affairs 2001; 35 (2): 213-240.

BKM, Bankalar arası Kart Merkezi, Yıllara Göre İstatistiki Bilgiler. http://www.bkm.com.tr/istatistik/(Mayıs 2009 tarihinde ulaşıldı).

Roberts JA. Compulsive buying among college students: an investigation of its antedecents, consequences, and implications for public policy. The Journal of Consumer Affairs 1998; 32 (2): 295-319.

Bilgin T. BDDK Başkanı Tevfik Bilgin’den bankalara uyarı: çok fazla kart dağıttınız. Milliyet Gazetesi, Ekonomi, s.7. (1m Nisan 2010 tarihinde yayınlanmıştır).

Hayhoe CR, Leach L, Turner PR. Discriminating the number of credit cards held by College Students using credit and money attitudes. Journal of Psychology 1999; 20: 643-656.

Çelebi E. Tüketicinin Erkan Abisi. Banka Öğrenciye Onaysız Kart Veriyor, Ailesine Hacze Gidiyor. Hürriyet Gazetesi. Ekonomi, 18 Aralık 2005; 8.

Yılmaz, E. Türkiye’de kredi kartı uygulaması ve ekonomik etkileri. Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Uluslararası İktisat Bilim Dalı, 1999.

Yılmaz, E. Plastik kart sistemlerinin bankalar arasında ortak kullanılması. Bankacılar Dergisi 2000; 32: 31-36.

Gerçek, S. Ailelerin kredi kartı kullanım uygulamaları. Bilim Uzmanlığı Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ev İdaresi ve Aile Ekonomisi Programı, 1994.

Adès J, Lejoyeux M. Encore plus! Jeu, sexe, travail, argent. Paris: Odile Jacob Editions, 2001.

Adès J, Lejoyeux M. La fièvre des Bağımlılık Dergisi, 2014, Cilt:15, Sayı:2, s:91-101 /Journal of Dependence, 2014, Vol:15, N.:2, pp.91-101 /www.bagimlilikdergisi.net achats. Paris: Masson Editions, 2004.

Cottreaux J. Les thérapies comportementale et cognitives, les empecheurs de penser en rond. (2002). http://isabellesamyn.e-monsite.com/rubrique,l-achat-compulsif, 101364.html. (2.10.2009 tarihinde ulaşıldı).

Deglise F. La fin de la carte de crédit? (22-23 Novembre 2008). http://www.ledevoir.com/2008/11/22/217807. html. (12.03.2010 tarihinde ulaşıldı).

Sassonia C. Eviter les achat compulsif. (10.3.2008). http://www.aufeminin.com/fiche/psycho/f9085-eviter-les-achats- compulsifs.html. (12.03.2010 tarihinde ulaşıldı).

Gül S. Bireysel bankacılık sektöründe kredi kartları pazarlamasında tüketici profilinin risk açısından belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Üretim Yönetimi ve Pazarlama Bilim Dalı, 2001.

Roberts JA, E Jones. Money attitudes, credit card use, and compulsive buying among American college students. The Journal of Consumer Affairs 2001; 35 (2): 213-240.

McElroy SL, Kleck E, Pope HG, et al. Compulsive buying: a report of 20 cases. Journal of Clinical Psychiatry 1994; 66 (6): 242-248.

McBride S. Spending: young deadbeats pose problems for credit-cards issuers. Wall Street Journal 1997; 28: 1.

Association coopérative d’economie familiale. L’achat compulsif: c’est quoi? (2009). http://consommateur.qc.ca/acef-rn/1710.htm. (29.10.2009 tarihinde ulaşıldı).

Fondation phenix. Achats compulsifs. (2008). http://www.phenix.ch/spip.php?rubrique11 (12.03.2010 tarihinde ulaşıldı).

Odabaşı Y, Barış G. Tüketici davranışı. 2. Baskı, İstanbul: Kapital Medya A.Ş., 2002: 379-380.

Adès J, Lejoyeux M. La fièvre des achats. Le syndrome des achats compulsifs. Paris: Empêcheurs de Penser en Rond, 1999, 17.

Boutin C. J’achète trop et j’aime ça. L’achat compulsif: c’est quoi? (2005). http://consommateur.qc.ca/acef-rn/1710.htm (12.08.2011 tarihinde ulaşıldı).

Delvaux J. La fièvre acheteuse. (2000). http://www.enmarche.be/Societe/Consommation/Fievre_acheteuse. html. (17.08.2011 tarihinde ulaşıldı).

Encyclopédie Vulgaris-médical. Achat compulsif. (2010). http://www.linternaute.com/pratique/sante/maladies/maladiesmentales/1437/achat-compulsif/(12.03.2010 tarihinde ulaşıldı).

Lejoeux M, Karine M, Houcine E, et al. Prevalence of compulsive buying among customers of a Parisian general store. Comprehensive Psychiatry 2007; 48 (1): 42-46.

Psychoactu.org. Les achats compulsifs. (2005). http://www.psychoactu.org/psychoactuV1/spip.php?article1 (29.10.2009 tarihinde ulaşıldı).

Özmete E. Alışveriş bağımlılığı. Kalkınmada Anahtar Verimlilik Dergisi 2006; 18 (216): 16-17.

Vulgaris médical. Achat compulsif. http://www.vulgaris-medical.com/encyclopedie/achat-compulsif-77. html. (26.09.2009 tarihinde ulaşıldı).

Tuna B. Alışveriş bağımlısı mısınız? Hürriyet Gazetesi, 7 Nisan 2008.

Erşan M. Hayatımıza yepyeni bağımlılıklar girdi. Hürriyet Gazetesi, 6 Ocak 2008.

Dervaux A. Les achats compulsifs. Perspectives Psychiatriques 2008; 47 (1): 22-26.

Smith FB. From students and credit cards. Consumer alert, Consumers Research Magazine 1999; 82 (8):34-35.

Gedikoğlu N. Alışveriş bağımlılığı. Hürriyet Gazetesi, 6 Nisan 1997.

Karasu AÖ. Alışverişkolizm. Hürriyet Gazetesi, 22 Aralık 1996.

Raucy P., Delvaux J. La fievre acheteuse. (2000). http://www.enmarche.be/Societe/Consommation/Fievre acheteuse. html. (17.08.2011 tarihinde ulaşıldı).

Armstrong CJ, Craven MJ. Credit card use and payment practices among a sample of college students. Proceedings of 6th Annuel Conference of the Association far Financial Counseling and Planning Education 1993; 48-159.

Davies E, Lea SEG. Student attitudes to student debt. Journal of Economic Psychology 1995; 16 (4): 663-679.

Markovich C, De Vaney SA. College senior's personel finance knowledge and practices. Journal of Family and Consumer Sciences 1997; 89 (3): 61-65.

ANGİAD (Ankara Genç İşadamları Derneği). Borçlar, aylık gelirden çok, kredi kartı borcu intiharı düşündürüyor. Milliyet, Ankara: Kent Gündemi, 20 Ekim 2007; 4.

Yurtseven G. Üniversite öğrencilerinin kredi kartı kullanım alışkanlıkları. İşletme ve Finans 2008; 23 (264):119-145.

KREDİ KARTI KULLANIMI VE ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI