PROBLEMLİ İNTERNET KULLANIM ÖLÇEĞİ’NİN ERGENLERDE GEÇERLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI
Anahtar Kelimeler:
Problemli internet kullanımı- patolojik internet kullanımı- internet bağımlılığı- ergenÖzet
Amaç: Günümüzde toplumsal yaşamda önemli bir araç olan internet, sağlıksız kullanımı nedeniyle bireylerin yaşamlarında çeşitli problemlere yol açabilmektedir. Bu çerçevede, alanyazında problemli internet kullanımını veya internet bağımlılığını ölçmeye yönelik çeşitli ölçme araçları bulunmaktadır. Bu konuda ülkemizdeki çalışmaların sınırlı kaldığı görülmektedir. Oysa ülkemizde internet kullanımının çok hızlı bir şekilde yaygınlaştığı, gençler ve ergenler tarafından çok çeşitli amaçlarla ve yaygın bir biçimde kullanılabildiği dikkate alındığında; öncelikle ergenlerin internet kullanım davranışlarının doğasını anlamayayönelikölçmearaçlarınıngeliştirilmesi gerekmektedir. Bu çalışma, Ceyhan, Ceyhan ve Gürcan (2007) tarafından üniversite öğrencileri için geliştirilen Problemli İnternet Kullanımı Ölçeği’nin ergenler için geçerlik ve güvenirlik çalışmalarını yapmayı amaçlamıştır.
Yöntem: Araştırmanın çalışma grubunu resmi liselere devam eden toplam 678 lise öğrencisi oluşturmuştur. Haftada interneti 2 saatten fazla kullandığını belirten 571 öğrenci faktör analizi çalışma grubunu oluşturmuştur. Araştırmanın verileri, Problemli İnternet Kullanımı Ölçeği ve Kişisel Bilgi Anketi yoluyla elde edilmiştir.
Bulgular: Verilerin açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi sonuçları, ergenlerde ölçeğin üç alt faktörden oluştuğunu (internetin olumsuz sonuçları, aşırı kullanım ve sosyal fayda/sosyal rahatlık) ortaya koymuştur. 27 maddeden oluşan üç faktörlü yapı ise toplam varyansın %49.35’ini açıklamıştır. Ölçeğin genel iç tutarlılık katsayısı (α) 0.93 olarak bulunmuştur. Ölçeği oluşturan faktörlerin iç tutarlılık katsayısı ise sırasıyla 0.93, 0.76 ve 0.78 olarak elde edilmiştir.
Sonuç: Araştırmada ölçeğe ilişkin ortaya çıkan bulgular, ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğunu göstermiştir. Sonuçta, ergenlere özgü problemli internet kullanımını ölçen “Problemli İnternet Kullanım Ölçeği- Ergen” (PİKÖ-E) olarak adlandırılan ölçek ortaya çıkmıştır.
Kaynaklar
Chou C, Condron L, Belland JC. A review of the research on internet addiction. Educational Psychology Review 2005; 17: 363-388.
Beard KW, Wolf EM. Modification in the proposed diagnostic criteria for internet addiction. Cyberpsychol Behav2001; 4: 377-383.
Dowling NA, Quirk KL. Screening for internet dependence: do the proposed diagnostic criteria differentiate normal from dependent internet use? Cyberpsychol Behav 2008; 12: 1-7.
Köroğlu G, Öztürk Ö, Tellioğlu N, Genç Y, Mırsal H, Beyazyürek M. Problemli internet kullanımıyla başvuran iki uçlu bir hasta nedeniyle psikiyatrik ek tanı tartışması: olgu sunumu. Bağımlılık Dergisi 2006; 7: 150-154.
Beard KW. Internet addiction: Current status and implications for employees. Journal of Employment Counseling 2002; 39: 2-11.
Young KS. Internet addiction: the emergence of a new clinical disorder. Cyberpsychol Behav 1998; 1: 237-244.
Öztürk Ö, Odabaşıoğlu G, Eraslan D, Genç Y, Kalyoncu A. İnternet bağımlılığı: kliniği ve tedavisi. Bağımlılık Dergisi 2007; 8: 36-41.
Bayraktar F. İnternet kullanımının ergen gelişimindeki rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi, 2001.
Çakır Balta Ö, Horzum MB. Web tabanlı öğretim ortamındaki öğrencilerin internet bağımlılığını etkileyen faktörler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 2008; 41: 187-205.
Davis RA, Flett GL, Besser A. Validation of a new scale for measuring problematic internet use: implications for pre-employment screening. Cyberpsychol Behav 2002; 5: 331-345.
Keser Özcan N, Buzlu S. Problemli internet kullanımını belirlemede yardımcı bir araç: internette Bilişsel Durum Ölçeği’nin üniversite öğrencilerinde geçerlik ve güvenirliği. Bağımlılık Dergisi 2005; 6: 19-26.
Ceyhan E, Ceyhan AA, Gürcan A. Problemli İnternet Kullanımı Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi 2007; 7: 387-416.
Günüç S. İnternet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı demografik değişkenler ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, 2009.
Türkiye İstatistik Kurumu. Hane halkı bilişim teknolojileri kullanımı araştırması 2007. Erişildiği site: http:// www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri. do?ind=605. Erişim tarihi: 06.02.2008.
Ceyhan E. Ergen ruh sağlığı açısından bir risk faktörü: internet bağımlılığı. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2008; 15: 109-116.
Valkenburg PM, Peter J. Adolescents’ identity experiments on the internet: consequences for social competence and self-concept unity. Communication Research 2008; 35: 208-231.
Valkenburg PM, Schouten AP, Peter J. Adolescents’ identity experiments on the internet. New Media & Society 2005; 7: 383-402.
Ward III DL. The relationship between psychosocial adjustment, identity formation, and problematic internet use. Unpublished Doctoral Dissertation. Proquest veritabanından edinilmiştir (UMI No. 9977896), 2000.
Ceyhan E, Ceyhan AA. Çocuk ve ergenlerde bilgisayar ve internet kullanımının gelişimsel sonuçları. Kuzu A. (editör). Bilgisayar. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları No: 958, 2008: 375-397.
Field A. Discovering Statistics Using SPSS. 2. Baskı, London: Sage Publications, 2005.
Şimşek ÖF. Yapısal eşitlik modellemesine giriş. Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınevi, 2007.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Bağımlılık Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
...