LİSE ÖĞRENCİLERİNDE MADDE BAĞIMLILIĞI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ
Anahtar Kelimeler:
Lise öğrencileri- sigara- alkol- madde bağımlılığıÖzet
Giriş: Bu araştırma Erzincan il merkezinde bulunan 12 lisenin 9., 10., ve 11. sınıf öğrencilerinde madde bağımlılığı ve etkileyen faktörlerin incelenmesi amacıyla yapılmıştır.
Yöntem:Tanımlayıcıvekesitselözellikteolanaraştırmanın evrenini belirtilen okullarda öğrenim gören toplam 4962 öğrenci, örneklemini ise bu okullardan basit rasgele örneklem yöntemiyle seçilen 911 (evrenin % 18) öğrenci oluşturmuştur. Veriler araştırmacılar tarafından oluşturulan tanımlayıcı form ile Nisan 2007 tarihinde toplanmış, yüzdelik hesapları ve ki-kare testi kullanılarak değerlendirilmiştir.
Bulgular: Öğrencilerin %11.2'sinin sigara, %3.4'ünün alkol, % 0.1'inin kokain, %0.3'ünün esrar, %0.7'sinin ectasy, %1.9'unun uhu, bali, oje, tiner gibi uçucu maddeler kullandıkları belirlenmiştir. Öğrencinin yaşı, cinsiyeti, sınıfı, ders çalışma düzeni, okul başarısı, alkol ve sigara kullanımını, anne-babanın tutumu ve birbiri ile geçinme, annenin sevgisine inanma, babanın şiddet uygulama, sorunlarını ailesi ile paylaşma, kendini yalnız hissetme durumlarının sigara kullanımını etkilediği görülmüştür. Annenin sevgisine inanma, anne-babanın şiddet uygulama, aile üyelerinin sigara ve alkol kullanma, durumlarının öğrencinin alkol kullanımını etkilediği belirlenmiştir.
Sonuç: Bu araştırmada lise öğrencilerinde sigara, alkol ve madde kullanım oranının benzer çalışmalara göre düşük olduğu görülmüştür. Ancak erken yaşlarda başlayan madde kullanımının kalıcı sorunlara yol açabileceği ve kronikleşebileceği göz önünde bulundurulduğunda bu sonuçların azımsanmayacak oranlarda olduğu ve koruyucu önlemlerin alınması gerektiği düşünülmektedir.
Kaynaklar
Ergenlerde madde kul lanı mı.www. mamakram.com/Ergen (Erişim tarihi; 2009).
Cimete G. Adölesanlarda madde kullanımı. Hemşirelik Forumu Dergisi 2002; 5:12-20.
Pekcan H. Adölesans (Delikanlılık) Sağlığı. Bertan M, Güler Ç (Editörler). Halk Sağlığı Temel Bilgiler. 2. Baskı. Ankara: Güneş Kitabevi Ltd. Şti„ 1997:189-209.
Karatay G. Ergenlerde madde kullanımı ve ilgili risk faktörleri. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi 2008;17:15-22.
Ögel K, Tamar D. Alkol ve madde kullanım bozukluklarının epidemiyolojisi. Ege Psikiyatri Yayınları, Ruhsal Bozukluklar Epidemiyolojisi, 2001:1-9.
Crome I, Bloor R. Ergenlerde madde kötüye kullanımı ve psikiyatrik yandaş hastalıklar. Current Opinion in Psychiatry Türkçe Baskı 2005; 1:196-203.
Buğdaycı R, Kurt AÖ, Şaşmaz T, et al. Prevalence of smoking in secondary schools and associated factors in Mersin, Turkey: A school-based cross-sectional study. Turkish Journal of Public Health 2007; 5: 64-71.
Keskinoğlu P, Karakuş N, Pıçakçıefe M ve ark. İzmir'de lise öğrencilerinde sigara içme sıklığı ve içicilik davranışı üzerine sosyal öğrenmenin etkisi. Toraks Dergisi 2006;7:190-195.
Erci B. Lise öğrencilerinde madde bağımlılığı ve etkileyen ailesel faktörler. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 1999; 2: 83-94.
Ögel K, Tamar D, Evren C, Çakmak D. İstanbul'da lise gençleri arasında sigara, alkol ve madde kullanım yaygınlığı Klinik Psikiyatri 2000; 4:242-245.
Akın M. Lise öğrencilerinin madde kullanımının zararlarına ilişkin sağlık eğitim gereksinimleri. Bağımlılık Dergisi 2000;1:14-17.
Karlıkaya C. Edirne'de lise öğrencilerinde sigara içme prevalansı kaçakçılık, reklamlar ve ergenlerin sigaraya ulaşması? Toraks Dergisi 2002; 3:6-12.
Gökgöz Ş, Koçoğlu G. Adelosan çağda sigara ve alkol içme davranışı. Fırat Tıp Dergisi 2007;12:214-218.
Palanci Y. Diyarbakır İl Merkezindeki İlköğretim 6., 7., 8. Sınıfları İle Lise Öğrencilerinde Siğara-Alkol-Uyuşturucu Kullanımı ve Etkileyen Faktörler. Uzmanlık Tezi, Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, 2004.
Tokdemir M, Aksu A, Baransel A. Elazığ ilindeki lise öğrencilerinde psikoaktif madde kullanımı. Fırat Tıp Dergisi 2003;8:23-28.
Tamar D, Ögel K. Ergenlikdöneminde madde kullanımı. Eğe Psikiyatri Sürekli Yayınları 1997; 2(4):502-519.
Öztürk Y, Günay O (Çeviri Editörleri) Sağlık 21. 21. Yüzyılda Herkese Sağlık. Herkes için AvrupaSağlıkSerisi No.6. ErciyesÜniversitesi Yayınları No:126. II. Baskı, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Matbaası, 2008.
Ögel K, Taner S, Eke C Y, Erol B. Madde bağımlılığını önlemede öğretmen veebeveyn eğitimlerinin etkinliğinin değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2004;5:213-221.
Ögel K, Tamar D, Evren C, Çakmak D. Lise öğrencileri arasında sigara, alkol ve madde kullanım yaygınlığı. Türk Psikiyatri Dergisi 2001;12:47-52.
Özşahin A, Bostancı M, Zencir M. Çıraklarda psikoaktif madde kullanımı. Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2001;5:95-101.
Kutlu R. Meram çıraklık okulu öğrencilerinde sigara kullanma sıklığı. TSK Koruyucu Hekimlik ülteni 2006;5(6):424-433.
Felix-Ortiz M, Newcomb MD. Vulnerability for drug use amanog Latino adolescents. J Community Psychol 1999;27:257-280.
Garry JP, Morrissey SL, Whetstone LM. Substance use and weight loss tactics among middle school youth. The International Journal of Eating Disorders 2003;33:55-63. Bağımlılık Dergisi, 2009, Cilt: 10, Sayı:3, s: I I I -123 / Journal of Dependence, 2009, Vol: 10, N.:3, pp. 111 -123 / www.bagimlilikdergisi.com
Graves KN, Fernandez ME, Shelton Tl, et al. Risk and proctective factors associated with alcohol, cigarette, and marijuana use during adolescence. J Youth Adolescence 2005; 34:379-387.
Göksel T, Cirit M, Bayındır Ü. İzmir ili öğrencilerinin sigara alışkanlığını etkileyen faktörler. Toraks Dergisi 2001; 2:49-53.
Erdem G, Eke CY, Ögel K, Taner S. Lise öğrencilerinde arkadaş özellikleri ve madde kullanımı. Bağımlılık Dergisi 2006;7:111-116.
İlhan İÖ, Demirbaş H, Doğan YB. Çıraklık eğitimine devam eden çalışan gençlerde alkol kullanımı üzerine bir çalışma. Türk Psikiyatri Dergisi 2005;16:237-244.
Şaşmaz T, Buğdaycı R, Toros F ve ark . Ergenlerde alkol içme prevalansı ve olası risk faktörleri: okul tabanlı, kesitsel bir çalışma. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2006;5:94-104.
Williams JK, Smith DC, Gotman N, et al. Traumatized youth and substance abuse treatment outcomes: A longitudinal study. J Trauma Stress 2008;21:100-108.
Fulkerson JA, Harrison PA, Beebe TJ. DSM-IV substance abuse and dependence are there really two dimensions of subtance use disorders in adolescents? Addiction 1999;94:495-506.
Brook U, Tepper A. Consumption, knowledge and attitudes of high school pupils towards alcohol and alcoholism: the Israeli experience. Patient Educ Couns 2002;47: 115-119.
Duarte R, Molina JA. Alcohol abuse among adolescents: regional evidence from Spain. International Journal of Consumer Studies 2004;28:18-27.
Boyd-Ball AJ, Manson SM, Noonan C, Beals J. Traumatic events and alcohol use disorders among American Indian adolescents and youngadults.JTraumaStress 2006;19:937-947.
Altıntaş H, Temel F, Benli E ve ark. Tıp Fakültesi Birinci sınıf öğrencilerinin madde bağımlılığı ile ilgili bilgi, görüş ve tutumları. Bağımlılık Dergisi 2004;5:107-114.
Özyurt B, Dinç G. Manisa'da okul çağı çocuklarda alkol kullanım sıklığı ve alkol kullanımı ile ilişkili faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2006;5:61-71.
Doğan O. Sivas ilindeki lise öğrencilerinde madde kullanımı yaygınlığı. Bağımlılık Dergisi 2001; 38:53-59.
Ögel K, Taner S, Eke CY. Onuncu sınıf öğrencileri arasında tütün, alkol ve madde kullanım yaygınlığı: İstanbul örneklemi. Bağımlılık Dergisi 2006;7:18-23.
HamzaçebiH,ÜnsalM,DabakŞ,veark. Samsun Tekkeköy ilçesi ilköğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörler. Toraks Dergisi 2008;9:34-39.
Lüleci E, Çalık B, Turgul Ö. Manisa'da bir lise ve bir ilköğretim okulunda sigara, alkol, uyuşturucu ve uçucu madde kullanımı. IX. Halk Sağlığı Kongresi. Ankara: 3-6- Kasım 2004:423.
Sutherland I, Willner P. Patterns of alcohol, cigarette and illicit drug use in English adolescents. Addiction 1998;93:1199-1208.
Çelik P, Esen A, Yorgancıoğlu A, ve ark. Manisa ilinde lise öğrencilerinin sigaraya karşı tutumları. Toraks Dergisi 2000;1: 61-66.
Arbak P, Erdem F, Karacan Ö, Özdemir Ö. Düzce lisesi öğrencilerinde sigara alışkanlığı. Solunum 2000;2:17-21.
Everett SA, Husten CG, Warren CW, et al. Trends in tobacco use among high school students in the United States, 1991-1995. The Journal of School Health 1998;68:137-140.
Herken H,Özkan İ, KayaN, veark.Gençlerdeki sigara kullanma davranışında anne, baba tutumunun ve sosyo-kültürel düzeyin etkisi. Genel Tıp Dergisi 1997;7:189-193.
Kutlu R, Çivi S. Seydişehir Meslek Yüksekokulu öğrencilerinde sigara kullanma durumu ve etkileyen faktörler. Bağımlılık Dergisi 2006;7:71-79.
Pıçakçıefe M, Keskinoğlu P, Bayar B, Bayar K. Muğla Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin sigara içicilik sıklığı ve içiciliği artıran nedenler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007;6:267-272.
Karatay G, Kubilay G. Sosyoekonomik düzeyi farklı iki lisede madde kullanma durumu ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2004;1:57- 70.
Demet MM, Dündar PE, Mızrak S,ve ark. Manisa ili kent merkezindeki ilköğretim öğrencileri arasında sigara kullanımının yaygınlığı ve ilişkili etmenlerin belirlenmesi. II. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi. Bodrum: Program ve özet kitabı. 8-11 Aralık 2005:98-101.
Türe M, Kurt İ, Aktürk Z. Tıp öğrencilerinin sigara ve alkol kullanımının frontal lob kişilik ölçeği ile ilişkisi. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2006;23:19-27.
Hacıhasanoğlu R, Türkleş S. Üniversite öğrencilerinde madde bağımlılığı ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Bağımlılık Dergisi 2009;10:88-96.
Tot Ş, Yazıcı K, Yazıcı AE ve ark. Mersin Üniversitesi öğrencilerinde sigara ve alkol kullanım yaygınlığı ve ilişkili özellikler. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2002;3: 227-231.
So DW, Wong FY. Alcohol, drug, and substance use among Asian-American collage students. J Psychoactive Drugs 2006; 38:35-42.
Gfroerer JC, Greenblatt JC, Wright DA. Substance use in the US college-age population differences according to educational status and living arrangement. AmJ Public Health 1997; 87:62-65.
Çuhadar D, Bahar A. Farklı sosyoekonomik çevreden iki ilköğretim okulunda öğrenim gören öğrencilerin sigara kullanma durumları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2007;2:131-145.
Oymak FS, Gülmez İ, Çetinkaya F, ve ark. Kayseri'de kolej öğrencilerinde sigara içme alışkanlığı. Erciyes Tıp Dergisi 1998;20:214-219.
Özcebe H, Çamur D, Akansoy S, ve ark. Bir lisede ikinci sınıf öğrencilerinde sigara içme sıklığı. VIII. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Kitabı, Dicle Üniversitesi Basımevi, Diyarbakır, 2002; 805-807.
Herken H, Özkan İ. Sigaraalışkanlığı veanne-babatutumu. GenelTıp Dergisi 1998; 8:85-89.
Kılıçarslan F. Madde bağımlılığı ergenlerde aile terapileri ve bir olgu sunumu. Bağımlılık Dergisi 2007;8:42-45.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Bağımlılık Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
...