ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE MADDE BAĞIMLILIĞI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ

Rabia Hacıhasanoğlu; Serpil Türkleş

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE MADDE BAĞIMLILIĞI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ

Yazarlar

Rabia Hacıhasanoğlu Erzincan Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu
Serpil Türkleş Mersin Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu

Anahtar Kelimeler:

Üniversite öğrencileri- sigara- alkol- madde bağımlılığı

Özet

Amaç: Bu araştırma Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi, Eğitim Fakültesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sağlık Yüksekokulu ve Meslek Yüksekokulu öğrencilerinde madde bağımlılığı ve etkileyen faktörlerin incelenmesi amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel özellikte olan araştırmanın evrenini belirtilen okullarda öğrenim gören toplam 4377 öğrenci, örneklemini ise bu okullardan basit rasgele örneklem yöntemiyle seçilen 963 (evrenin % 22'si) öğrenci oluşturmuştur. Veriler araştırmacılar tarafından oluşturulan tanımlayıcı form ile Mayıs 2005 tarihinde toplanmış, yüzdelik hesapları ve ki-kare testi kullanılarak değerlendirilmiştir.
Bulgular: Öğrencilerin %38.5'inin sigara, % 18.2'sinin alkol, % 0.8'inin uçucu madde kullandıkları belirlenmiştir. Öğrencinin yaşı, cinsiyeti, yaşadığı yer, sorunlarını ailesi ile paylaşma durumu ve babanın mesleği sigara kullanmayı, öğrencinin cinsiyeti, yaşadığı yer, sorunlarını ailesi ile paylaşma durumu, annenin eğitim düzeyi ve mesleği de alkol kullanmayı etkilediği belirlenmiştir.
Sonuç: Bu araştırmada üniversite öğrencilerinde sigara, alkol ve madde kullanım sıklığı çok yüksek olmamakla birlikte arzu edilen bir sonuç değildir. Üniversite öğrencilerine madde bağımlılığına karşı dirençli hale getiren alternatif programlar oluşturulması ve bu konularda eğitimler verilmesi önerilebilir.

Kaynaklar

Ergen ve madde kullanımı.www. mamakram.com erişim tarihi 07.03.2008

Herken H, Özkan İ. Sigara alışkanlığı ve anne-baba tutumu. Genel Tıp Dergisi 1998; 8:85-89.

Herken H, Özkan İ, Kaya N, Turan M, Aşkın R. Gençlerdeki sigara kullanma davranışında anne, baba tutumunun ve sosyo-kültürel düzeyin etkisi. Genel Tıp Dergisi 1997; 7:189-193.

Ögel K, Tamar D. Alkol ve madde kullanım bozukluklarının epidemiyolojisi. Eğe Psikiyatri Yayınları, Ruhsal bozukluklar Epidemiyolojisi, 2001:1-9.

Crome I, Bloor R. Ergenlerde madde kötüye kullanımı ve psikiyatrik yandaş hastalıklar. Current Opinion in Psychiatry Türkçe Baskı 2005;1:196-203.

Pekşen Y, Canbaz S, Sünter AT, Tunçel EK. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Yaşar Doğu Beden Eğitim ve Spor Yüksekokulu öğrencilerinde sigara içme sıklığı ve etkileyen faktörler. Bağımlılık Dergisi 2005;6:111-116.

Mayda AS, Tufan N, Baştaş S. Düzce Tıp Fakültesi öğrencilerinin sigara konusundaki tutumları ve içme sıklıkları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007;6:364-370.

Demirel Y, Sezer RE. Sivas bölgesi üniversite öğrencilerinde sigara kullanma sıklığı. Erciyes Tıp Dergisi 2005;27:1-6.

Altındağ A, Yanık M, Yengil E, Karazeybek AH. Şanlıurfa'da Üniversite öğrencilerinde madde kullanımı. Bağımlılık Dergisi 2005;6:61-66.

Orak S, Özen T, Orak ME. Süleyman Demirel Üniversitesi öğrencilerinin sigara, alkol alışkanlıkları ve sosyokültürel özelliklerinin incelenmesi. S.D.Ü.Tıp Fakültesi Dergisi 2004; 11: 1-7.

Tot Ş, Yazıcı K, Yazıcı AE ve ark. Mersin Üniversitesi öğrencilerinde sigara ve alkol kullanım yaygınlığı ve ilişkili özellikler. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2002; 3: 227-231.

Akvardar Y, Aslan B, Ekici B ve ark. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi dönem II öğrencilerinde sigara, alkol, madde kullanımı. Bağımlılık Dergisi, 2001; 2: 49-56.

Yiğit Ş, Khorshid L. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi öğrencilerinde alkol kullanım ve bağımlılığı. Bağımlılık Dergisi 2006; 7: 24-30.

Yüksel N, Dereboy Ç, Çifter İ. Üniversite öğrencileri arasında madde kullanımı. Türk Psikiyatri Dergisi 1994; 5: 283-286.

Ögel K, Tamar D, Evren C, Çakmak D. İstanbul'da lise gençleri arasında sigara, alkol ve madde kullanım yaygınlığı Klinik Psikiyatri 2000a; 4: 242-245.

Erdem G, Eke CY, Ögel K, Taner S. Lise öğrencilerinde arkadaş özellikleri ve madde kullanımı. Bağımlılık Dergisi 2006; 7: 111-116.

Kaya N, Çilli AS. Üniversite öğrencilerinde nikotin, alkol ve madde bağımlılığının 12 aylık yaygınlığı. Bağımlılık Dergisi 2002; 3: 91-97.

Evren C. Alkol/madde kullanım bozukluğunda kişilik bozukluğu ek tanısı: Bir gözden geçirme. Klinik Psikiyatri 2004; 7: 111-119.

Tamar D, Ögel K Ergenlik döneminde madde kullanımı. Ege Psikiyatri Sürekli Yayınları, 1997; 2: 502-519.

ÖztürkY,GünayO(Çev.Edt.)Sağlık21.21.Yüzyılda Herkese Sağlık. Herkes için Avrupa Sağlık Serisi No.6. Erciyes Üniversitesi Yayınları No:126.2008, II. baskı. Erciyes Üniversitesi Matbaası, Kayseri.

Ögel K, Taner S, Eke C Y, Erol B. Madde bağımlılığını önlemede öğretmen ve ebeveyn eğitimlerinin etkinliğinin değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2004;5:213-221.

Karatay G.Ergenlerde madde kullanımı ve ilgili risk faktörleri. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi 2008; 17: 15-22.

Haddad LG, Malak MZ. Smoking habits and attitudes towards smoking among university student in Jordan. International Journal of Nursing Studies 2002; 39: 793-802.

Kypri K, Baxter J. Smoking in a New Zealand university student sample. The New Zealand Medical Journal 2004:12:117(1190):U794.

Emmons KM, Wechsler H, Dowdall G, Abraham M. Predictors of smoking among US collage students. American Journal of Public Health 1998;88:104-107.

Altıntaş H, Temel F, Benli E ve ark. Tıp Fakültesi Birinci sınıf öğrencilerinin madde bağımlılığı ile ilgili bilgi, görüş ve tutumları. Bağımlılık Dergisi. 2004;5:107-114.

Açıkel CH, Uçar M, Yaren H ve ark. Sağlık Astsubay Meslek Yüksekokulu öğrencilerinde sigara içme durumu ve etki eden faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2004;3:178-185.

Kutlu R, Çivi S. Seydişehir Meslek Yüksekokulu öğrencilerinde sigara kullanma durumu ve etkileyen faktörler. Bağımlılık Dergisi 2006;7:71-79.

İlhan İÖ, Demirbaş H, Doğan YB. Çıraklık eğitimine devam eden çalışan gençlerde alkol kullanımı üzerine bir çalışma. Türk Psikiyatri Dergisi 2005;16:237-244.

So DW, Wong FY. Alcohol, drug, and substance use among Asian-American collage students. Journal of Psychoactive Drug 2006; 38:35-42.

Odek-Ogunde M, Pande-Leak D: Prevalence of substance use of among students in a Kenya university: a preliminary report. East African Medical 1999:76:301-306.

Doğan O. Sivas ilindeki lise öğrencilerinde madde kullanımı yaygınlığı. Bağımlılık Dergisi, 2001; 38: 53-59.

Ögel K, Tamar D, Evren C, Çakmak D. Uçucu madde kullanımının yaygınlığı: Çok merkezli bir araştırmanın verilerinin değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2000b; 1: 220-224.

Kuğu N, Akyüz G, Erşan E, Doğan O. Sanayi bölgesinde çalışan çıraklarda madde kullanımı ve etkileyen etkenlerin araştırılması. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2000; 1: 19-25.

Türe M, Kurt İ, Aktürk Z. Tıp öğrencilerinde sigara ve alkol kullanımının frontal lob kişilik ölçeği ile ilişkisi. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2006;23: 19-27.

Pıçakçıefe M, Keskinoğlu P, Bayar B, Bayar K. Muğla Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin sigara içicilik sıklığı ve içiciliği artıran nedenler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007;6: 267-272.

Gökgöz Ş, Koçoğlu G. Adelosan çağda sigara ve alkol içme davranışı. Fırat Tıp Dergisi 2OO7;12: 214-218.

Sutherland I, Willner P. Patterns of alcohol, cigarette and illicit drug use in English adolescents. Addiction 1998;93: 1199-1208.

Boyacı H, Çorapcıoğlu A, llgazli A ve ark. Kocaeli Üniversitesi Öğrencilerinin sigara içme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Solunum Hastalıkları 2003;14:169-175.

Karaçam Z, Kitiş Y, Çetin H. Hacettepe Üniversitesi, sağlık hizmetleri meslek Yüksekokulları öğrencilerinin sigara içme durumu ve sigar içmeye ilişkin davranışları. Hemşirelik Forum Dergisi.5(1 ):47-52.

Çalışkan D, Çulha G, Sarışen Ö ve ark. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrenci ve çalışanlarının sigara içme durumu ve etkili faktörler. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 2005; 58:124-131.

Barut Y .Üniversite öğrencilerinin sigara-alkol-ilaç alma ve uyuşturucu madde kullanma alışkanlığının araştırılması. Sağlık Dergisi 1992; 64: 11-16.

Marakoğlu K, Çivi S, Şahsıvar S, Özdemir S. Tıp Fakültesi birinci ve ikinci sınıf öğrencilerinde sigara içme durumu ve depresyon yaygınlığı arasındaki ilişki. Bağımlılık Dergisi 2006; 7: 129-134.

İlhan F, Aksakal FN, İlhan MN, Aygün R. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinin sigara içme durumu. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2005;3:188-198.

BrookU,Tepper A. Consumption, knowledgeand attitudes of high school pupils towards alcohol and alcoholism: the Israeli experience. Patient Education and Counseling 2002; 47: 115-119.

Erci B. Lise öğrencilerinde madde bağımlılığı ve etkileyen faktörler. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 1999; 2: 83-93.

Şaşmaz T, Buğdaycı R, Toros F ve ark. Ergenlerde alkol içme prevalansı ve olası risk faktörleri:okul tabanlı kesitsel bir çalışma. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2006;5:94- 104.

Graves KN, Fernandez ME, Shelton Tl, et al. Risk and Proctive factors associated with alcohol, cigarette, and marijuna use during adolescence. Journal of Youth and Adolescence 2005; 34:379-387.

Gfroerer JC, Greenblatt JC, Wright DA. Substance use in the US college-age population differences according to educational status and living arrangement. American Journal of Public Health 1997; 87:62-65.

Karatay G, Kubilay G. Sosyoekonomik düzeyi farklı iki lisede madde kullanma durumu ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2004;1:57-7.

Kılıçarslan F. Madde bağımlılığı ergenlerde aile terapileri ve bir olgu sunumu. Bağımlılık Dergisi 2007;8:42-45.

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE MADDE BAĞIMLILIĞI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ