SİGARA İÇEN VE İÇMEYEN BİREYLERİN SİGARAYA YÖNELİK TUTUMLARI

Mehpare Tokay Argan

SİGARA İÇEN VE İÇMEYEN BİREYLERİN SİGARAYA YÖNELİK TUTUMLARI

Yazarlar

Mehpare Tokay Argan Bilecik Üniversitesi Bozüyük Meslek Yüksekokulu

Anahtar Kelimeler:

Sigara içme- tutum- sigara içme durumu- sigara bırakma niyeti

Özet

Giriş: Bu çalışmanın amacı Bilecik'te yaşayan kişilerin sigara içmeye yönelik tutumlarını ve davranışlarını ortaya koymaktır.
Yöntem: Bu araştırma tanımlayıcı nitelikte olan bir çalışmadır. Çalışmanın evrenini Bilecik'te yaşayan 795 kişi oluşturmaktadır. Çalışmaya katılanların sosyodemografik özellikleri, sigara içme durumu, sigaraya yönelik tutumları ve gelecekte sigarayı bırakma niyetleri incelendi. İstatistiksel analizler SPSS 12.0 programı ile yapıldı. Sigara ile ilgili tutum faktörleri ile demografik özellikler arasında farklılık bulunup bulunmadığını ortaya koymak için ANOVA ve ti-testinden yararlanılmıştır.
Bulgular: Sigara içmeye yönelik 5 tutum faktörü (sağlık etkisi, psikolojik etki, sosyal kabul (etki), çevresel ve maddi zarar ve aile etkisi) belirlendi. Bu kapsamda belirlenen faktörlerin açıklayıcılığı %66.6'dır. Olguların %49.1'ini
sigara içmeyenler, %37.2'sini günlük içenler ve %13.7'sini ise ara sıra sigara içenler oluşturmaktadır. Sigarayı günlük içenlerin %48.8'inin, ara sıra içenlerin ise %62.2'sinin bir yıl içerisinde sigarayı bırakmayı düşündükleri saptanmıştır.
Sonuç: Sigara içme ile ilgili tutum faktörleri, sigarayı günlükvearasıraiçenlerinsigarabırakmaniyetlerinin%14'ünü açıklamaktadır. Sigara içmeye yönelik tutum faktörleri ile demografik özellikler arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur.

Kaynaklar

Lesch W.C, Middendorf-Brand M. Cigarettes and health: Historical controversies and constraints-Partl. Health Marketing Quarterlyl 997; 14:69-90.

Coleman T, Barretta S, Wynna A, Andrew W. Comparison of The Smoking Behaviour and Attitudes of Smokers who Believe They have Smoking-Related Problems with Those who Do Not. Family Practice 2003; 20; 5: 520-523.

Kutlu R, Çivi S. Konya İli Lise Öğretmenlerinin Sigara İçme Sıklığı ve Etkileyen Faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007;6: 273-278.

Altıntaş H, Boztaş G, Polat C, ve ark. Bir Kamu Kuruluşu Bilgi İşlem Merkezi Çalışanlarının Sigara İçme İle İlgili Tutum ve Davranışları. Bağımlılık Dergisi 2006; 7: 3-10.

Lazuras L, Rodafinos A. Survey of Smoking Attitudes in Grade School Children in Greece: A Preliminary Study. European Addiction Reesarhc 2006;12:20-24.

BilgelN.Türklye'deSigaraİçmeYaygınlığı.http:// sigara.azbuz.com/readArticle.jsp?objectlD=5 000000002144071 (Erişim (Tarihi: 14.05.2008)

Yorgancıoğlu A, Esen A. Sigara Bağımlılığı ve Hekimler. Toraks Dergisi Nisan 2000; 1: 90-95.

Çelik, H. C, Satıcı Ö, Çelik M. Y. Sağlık Personellerinde Kronik Sigara İçme Alışkanlığı Olanların Tutumlarına İlişkin Değişkenlerin Kümeleme Analizi. Dicle Tıp Dergisi 2005; 32 (1): 20-25.

Yiğitbaş Ç, Yetkin Ayşen. Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Öz-Etkllilik-Yeterlik Düzeyinin Değerlendirilmesi. C. Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2003;7:5-6.

Shore T.H, Tashchian A, Adams J. Development and Validation of a Scale Measuring Attitudes Toward Smoking. The Journal of Social Psychology 2000; 140: 615-623.

Tabak R. S. Sağlık İletişimi. Literatür Yayınları, No:32, İstanbul 2003.

Yazıcı H, Şahin M. Üniversite Öğrencilerinin Sigara İçme Tutumları İle Sigara İçme Statüleri Arasındaki İlişki. Kastamonu Eğitim Dergisi Ekim 2005;13 ;2: 455-466.

Odabaşı Y, Barış G. Tüketici Davranışı. MediaCat Yay., İstanbul 2002.

Fazio R.H, Roskos-Ewoldsen D.R. Acting as We Feel When and How Attitudes, guidebehavior, http://www. sagepub. com/upmdata/4874_BrockCh3Acting_ aswefeel.p,( Erişim Tarihi. 13.06.2006).

Haug M. The Use of Formative Research and Persuasion Theory in Public Communication Campaigns: An Anti-Smoking Campaign Case Study. 15. Nordic Mass Communication Research Conference. Reykjavik, Iceland 10-14August2001.

http://www.tumgazeteler.com/ ?a=824544 (Erişim Tarihi: 05.04.2008)

Altunışık, R., Çoşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS uygulamalı (4.bs.). Adapazarı: Sakarya Kitabevi, 2005.

Zhang J.J, ve ark.. Understanding Women's Professional Football Game Spectators: Socio-Demographics, Game Consumption, and Entertainment Options. Sport Marketing Quarterly 2003; 12 (4).

Nunnally, J. C. Psychometric Theory (2nd ed.). New York: McGraw-Hall, 1978.

Altunışık, R, Torlak, Ö ve Özdemir, Ş. Ekonomik Kriz ve Değişen Alışveriş Alışkanlıkları Üzerine Bir Araştırma. 8. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiriler Kitabı, 16-19 Ekim 2003 içinde (327-343). Kayseri: Erciyes Üniversitesi.

Nehir S, Demet M. M ve Dinç G. Manisa İli Kent Merkezinde Görevli Hemşirelerin Sigara Kullanma Düzeyleri ve İlişkili Risk Etmenleri. Bağımlılık Dergisi 2007; 8:3-10.

Wen X, Chen W, Qian Z, Muscat J. E, Lu C, Ling W. Differences in Students Smoking-Related Knowledge, Attitudes, and Behaviors Among Public, Factory, and Private Secondary Schools in Guangzhou, China. Journal of School Health January 2008: 78: 46-53.

Sağlam L, KaynarH,GörgünerM,MiriciA. Erzurum İlinde Sigara İçme Alışkanlığının Araştırılması. Solunum Hastalıkları 2000;11:148-153.

Elena S.H, Yu, Edwin H, Chen, Katherine K, Kim, and Sawsan Abdulrahim. Smoking Among Chinese Americans: Behavior, Knowledge, and Beliefs. American Journal of Public Health June 2002, 6: 92.

Koivula M, Paunonen M. Smoking Habits among Finnish Middle-Aged Men: Experiences and Attitudes. Journal of Advanced Nursing 1998; 27:327-334.

Wang M. Q, Fitzhugh E. C, Cowdery J.E, Trucks J. Development Influences of Attitudes and Beliefs on Adolescent' Smoking. Psychological Reports 1995; 76:339-402.

Parrott A.C. Does Cigarette Smoking Cause Stress? American Psychologist 1999;54: 817-820.

Tickle J. J,. Hull J.G, Sargent D. J, ve ark. A Structural Equation Model of Social Influences and Exposure to Media Smoking on Adolescent Smoking. Basic And Applied Social Psychology 2006; 28:117-129.

Patricia Chalela, Luis F. Velez, Amelie G. Ramirez. Social Influences, and Attitudes and Beliefs Associated With Smoking Among Border Latino Youth. Journal of School Health April 2007, Vol. 77, No. 4.

Green E, Courage C, Rushton L. Reducing Domestic Exposure to Environmental Tobacco Smoke: A Review of Attitudes and Behaviours The Journal of the Royal Society for the Promotion of Health 2003; 123: 46-51.

Stanton W. R. ve McGee. R. Adolescents' Promotion of Nonsmoking and Smoking. Addictive Behaviors 1996; 21 :47-56.

Lee C. Perceptions of Immunity to Disease in Adult Smokers. Journal of Behavioral Medicine 1989;3:267-277.

McCoy S.B, Gibbons, F.X., Reis. T.J, ve ark. Perceptions of Smoking Risk as A Function of Smoking Status. Journal of Behavioral Medicine 1992; 5: 469-488.

Smith K. H, Stutts M.A. Factors That Influence Adolescents to Smoka. The Journal of Consumer AffairsWinter 1999; 33: 321-357.

Mazanov J, Byrne D. Changes in Adolescent Smoking Behaviour and Knowledge of Health Consequences of Smoking. Australian Journal of Psychology December 2007; 59: 176 - 180.

Van Harreveld F, Van der Plig J, De Vries NK. Attitudes Toward Smoking and the Subjective Importance of Attributes: Implications for Changing Risk-Benefit Ratios. Swiss Journal of Psychology 1999; 58:65-72.

Williams T, Clarke V. A. Optimistic Bias in Beliefs about Smoking. Australian Journal of Psychology 1997,-49:2:106-112

AçıkelCH, Kılıç S, Uçar M, ve ark. Sağlık Astsubay MeslekYüksekokulu Öğrencilerinde Sigara İçme Durumu ve Etki Eden Faktörler (GATA, 2004). TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2004: 3;178-185.

SİGARA İÇEN VE İÇMEYEN BİREYLERİN SİGARAYA YÖNELİK TUTUMLARI