UNIVERSITE ÖĞRENCİLERİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ İLE SİGARA İÇME ALIŞKANLIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Hikmet Yazıcı; Serpil Reisoğlu; Harun Kahveci

UNIVERSITE ÖĞRENCİLERİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ İLE SİGARA İÇME ALIŞKANLIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yazarlar

Hikmet Yazıcı Karadeniz Teknik Üniversitesi
Serpil Reisoğlu Karadeniz Teknik Üniversitesi
Harun Kahveci Karadeniz Teknik Üniversitesi

Anahtar Kelimeler:

Kişilik- sigara içme- üniversite öğrencileri

Özet

Amaç: Bu çalışmanın amacı üniversite öğrencilerinin kişilik özellikleri ile sigara içme alışkanlıkları arasındaki ilişkiyi incelemekti.
Yöntem: Tanımlayıcı bir nitelikte olan bu kesitsel
çalışma, yaşları 17 ile 30 arasında değişen (Ort = 21.64, Ss = 2.59) ve KaradenizTeknik Üniversitesinde öğrenim gören 421 öğrenci üzerinde gerçekleştirildi. Kişilik özellikleri Eysenck Kişilik Anketi Gözden Geçirilmiş/Kısaltılmış Formu (EKA-GGK) ile değerlendirildi. Öğrencilerin kişilik özelliklerinin sigara içme alışkanlıklarıyla ilişkili olup olmadığını belirlemek için lojistik regresyon analizi tekniği kullanıldı.
Bulgular: Nörotisizm ve psikotisizm sigara içmenin en anlamlı yordayıcıları bulundu. Dışa dönüklük ile sigara içme arasında anlamlı ilişki bulunmadı. Yaş cinsiyet, sınıf düzeyi ve ebeveynlerin sigara içmesi de sigara içme alışkanlığının sürdürülmesine katkı sağlayabilen değişkenler olarak saptandı. Erkeklerin sigara içmeye başlama riski kızlara oranla yüksek bulundu, yaş arttıkça da sigara içme olasılığının arttığı belirlendi.
Sonuç: Bu sonuçlar yüksek düzeydeki nörotisism ve psikotisizmin birbirinden bağımsız olarak sigara içme alışkanlığı üzerinde etkili olduğunu göstermektedir.

Kaynaklar

Global Youth Tobacco Survey Collaborating Group. Differences in worldwide tobacco use by gender: Findings from the Global Youth Tobacco Survey.] Sch Health 2003; 75:207-215.

Peto R, Chen ZM, Boreham J. Tobacco-The growing epidemic. Nat Med 1999; 5: 15-17.

Basen-Engquist K, Edmundson EW, Parcel GS. Structure of health risk behavior among high school students. J Consult Clin Psychol 1996; 64: 764-775.

Weschler H, Kelley K, Seibring M, Kuo M, Rigotti NA. College students' smoking policies and smoking cessation programs: Results of a survey of college health center directors. J Am Coll Health 2001; 5: 205-212.

Altındağ A, YanikM, Yengil E, KarazeybekAH. Şanlıurfa'da üniversite öğrencilerinde madde kullanımı. Bağımlılık Dergisi 2005; 6: 61-66.

Peşken Y, Canbaz S, Sünter AT, Tunçel EK. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Yaşar Doğu beden eğitimi ve spor yüksek okulu öğrencilerinde sigara içme sıklığı ve etkileyen faktörler. Bağımlılık Dergisi 2005; 6: 111-116.

Ögel K, Tamar D, Evren C, Çakmak D. Lise Gençleri Arasında Sigara, Alkol ve Madde Kullanım Yaygınlığı. Türk Psikiyatri Dergisi 2001; 12: 47-52.

Özen Ş, Arı M, Gören S, Palancı Y, Sır A. Tıp fakültesi birinci ve altıncı sınıf öğrencilerinde sigara ve alkol kullanım sıklığı. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2005; 6: 92-98.

Kaya N, Çilli AS. Üniversite öğrencilerinde nikotin, alkol ve madde bağımlılığının 12 aylık yaygınlığı. Bağımlılık Dergisi 2002; 3: 91-97.

Kenford SL, Wetter DW, Welsch SK, Smith SS, Fiore MC, Baker TB. Progression of collegeage cigarette samplers: what influences outcome. Addict Behav 2005; 30: 285-294.

Yazıcı H, Çetinkaya B, Kahveci H, Demirci S. Genç bireylerde depresif belirtiler ve sigara içmeye dönük tutumlar. Bağımlılık Dergisi 2007; 8: 79-84.

LipkusIM,BarefootJC,WilliamsRB,SieglerlC. Personality measures as predictors smoking initiation and cessation in the ÜNC alumni hearthstudy. Health Psychol 1994; 13:149-155.

Sher KJ, Bartholow B, Wood MD. Personality and substance use disorders: a prospective study.] Consult Clin Psychol 2000; 68:818-829.

Goldberg LR. The structure of phenotypic personality traits. Am Psychol 1993; 48:26-34.

Harakeh Z, Scholtea RHJ, de Vries H, Engels RCME. Association between personality and adolescent smoking. Addict Behav 2006; 31: 232-245.

Patton D, Barnes GE, Murray RP. A personality typology of smokers. Addict Behav 1997; 22: 269-273.

Burger JM. Kişilik. Erguvan Sarıoğlu İD (Çeviren) 1. Baskı, İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2006: 341-378.

Munafo' MR, Zetteler Jl, Clark TG. Personality and smoking status: a metaanalysis. Nicotine Job Res 2007; 9: 405-413.

Brown RA, Kahler CW, Niaura R, et al. Cognitive-behavioral treatment for depresssion in smoking cessation. J Consult Clin Psychol 2001; 69: 471-480.

Francis LJ, Brown LB, Philiphalk R, et al. The development of an abbretivated form of the Revised Eysenck Personality Questionnaire (EPQR-A): its use among student in England, Canada, the USA and Australia. Pers Indiv Dif 1992; 13: 443-449.

Karancı N, Dirik G, Yorulmaz O. Eysenck kişilik anketi-gözden geçirilmiş kısaltılmış formu'nun (EKA-GGK) Türkiye'de geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi 2007; 3: 254-261.

Brace N, Kemp R, Snelgar R. SPSS for psychologists. Second ed„ New York: Palgrave Macmillan, 2003: 249-270.

Malouff JM, Thorsteinsson EB, Schutte NS. The five-factor model of personality and smoking: a meta-analaysis. J Drug Educ 2006; 36:47-58.

Kawakami N, Takai A, Takatsuka N, Shimizu H. Eysenck's personality and tobacco/ nicotine dependence in male ever-smokers in Japan. Addict Behav 2000; 25: 585-591.

Gilbert DG, Crauthers DM, Money DK, McClernon FJ, Jensen RA. effects of monetary contingencies on smoking relapse: Influences of trait depression, personality, and habitual nicotine Intake. Exp Clin Psychopharmacol 1999; 7: 174-181.

Glicksohn J, Nahari G. Interacting personality traits? Smoking as a test case. European Journal of Personality 2007; 21: 225-234.

Joseph S, Manafi E, lakovaki AM, Cooper R. Personality, smoking motivation, and self-efficacy to quit. Pers Individ Dif 2003; 34: 749-758.

Papakyriazi E, Josephs. Individual differences in personality among smokers and their association with smoking motivation, social skills deficit, and self-efficacy to quit. Pers Individ Dif 1998; 25: 621-626.

Burt RD, Dinh KT, Peterson Jr, Sarason IG. Predicting adolescent smoking: a prospective study of personality variables. Prev Med 2000; 30: 115-125.

Dinn WM, Aycicegi A, Haris CL. Cigarette smoking in a student sample: neurocognitive and clinical correlates. Addict Behav 2004; 29: 107-126.

Cherry N, Kiernan K. Personality scores and smoking behavior. British Journal of Preventive&Social Medicine 1976; 30:123-131.

Canals J, Blade J, Domenech E. Smoking and personality predictors in young Spanish people. Pers Individ Dif 1997; 23: 905-908.

Brook JS, Ning Y, Brook DW. Personality risk factors associated with trajectories of tobacco use. Am J Addict 2006; 15: 426-433.

Brook JS, Morojele NK, Brook DW. Rosen Z. Predictors of cigarette use among South African adolescents. Int J Behav Med 2005; 12: 207-217.

Soldz S, Cui X. A risk factor index predicting adolescent cigarette smoking : a 7-year longitudinal study. Psychol Addict Behav 2001; 15: 33-44.

Tot Ş, Yazıcı K, Ertekin Yazıcı A, Erdem P, Bal N, Özmen M, Çamdeviren H. Mersin Üniversitesi öğrencilerinde sigara ve alkol kullanım yaygınlığı ve ilişkili özellikler. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2002; 3: 227-231.

Yılmaz G, İbiş S, Sevindi! T. Gazi üniversitesi beden eğitimi ve spor yüksek okulu öğrencilerinin sigara ve alkol kullanımının değerlendirilmesi. Bağımlılık Dergisi 2007; 8: 85-90.

Heath AC, Martin NG. Genetic models for the natural history of smoking: evidence for a genetic influence on smoking persistence. Addict Behav 1993; 18: 19-34.

Pomerleau OF, Kardia SLR. Introduction to the featured section: genetic research on smoking. Health Psychol 1999; 18: 3-6.

Maisto SA, Carey KB, Bradizza CM. Social learning theory. Leonard KE, Blane HI (editors). Psychological Theories of Drinking and Alcoholism, 2nd ed., New York: Guilford, 1999: 106-163.

Marakoğlu K, Çivi S, Şahsıvar Ş, Özdemir S. Tıp fakültesi birinci ve ikinci sınıf öğrencilerinde sigara içme durumu ve depresyon yaygınlığı arasındaki ilişki. Bağımlılık Dergisi 2006; 7: 129-134.

UNIVERSITE ÖĞRENCİLERİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ İLE SİGARA İÇME ALIŞKANLIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ