İSTANBUL’DA KORUMA MERKEZLERİNE BAŞVURAN ÇOCUKLARDA TÜTÜN, ALKOL VE MADDE KULLANIM ÖZELLİKLERİ

Kültegin Ögel; Alper Aksoy

İSTANBUL’DA KORUMA MERKEZLERİNE BAŞVURAN ÇOCUKLARDA TÜTÜN, ALKOL VE MADDE KULLANIM ÖZELLİKLERİ

Yazarlar

Kültegin Ögel Yeniden Health and Education Society
Alper Aksoy Yeniden Health and Education Society

Özet

Amaç: Koruma merkezine başvuran çocuklar arasında tütün, alkol ve madde kullanımının yaygın olduğu gözlenmekle birlikte, bu çocukların madde kullanım yaygınlığı ve kullanım özelliklerine ilişkin bilgiler oldukça azdır. Bu araştırmada, İstanbul’da koruma merkezlerine başvuran ve madde kullanan çocuklar arasında madde kullanım yaygınlığının, madde kullanmaya başlama yaşlarının ve madde kullanım özelliklerinin araştırılması amaçlanmıştır.
Yöntem: 2002 ve 2003 yıllarında İstanbul’da, koruma merkezlerinde kalan 21 yaş altı 194 çocuk ve ergenler araştırmaya alınmıştır. En az son bir aydır gecelerin büyük çoğunluğunu ailesinin yanında geçirmeyen ve sokakta kalan çocuklar, sokakta yaşayan olarak tanımlanmıştır. Yazarlar tarafından oluşturulan soru formu ve DSM IV için SCID görüşme formu kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmaya alınan çocukların %78’nin tütün ve alkol dışı madde kullandığı bulunmuştur. Erkeklerde en yaygın kullanılan maddeler sırasıyla tütün, boya tineri, alkol ve yapıştırıcıdır. Kızlarda ise en yaygın kullanılan maddeler sırasıyla tütün, alkol, esrar ve yapıştırıcıdır. Erkeklerde ilk olarak sokakta yaşamaya başladıktan sonra madde kullanmaya başlama riski kızlara göre yaklaşık 3 kat, sokakta yaşamaya başladıktan sonra düzenli kullanmaya başlama riski ise 10 kat fazladır.
Sonuç: Sokakta yaşayan çocuklarda madde kullanım ve bağımlılığı yaygınlığı aynı yaş grubuna göre oldukça yüksektir. Bu nedenle sokakta yaşayan çocuklara yönelik önleme ve tedavi girişimlerinin artması gereklidir.

Kaynaklar

İstanbul İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü Durum Değerlendirme Raporu 2005.

Wansi E, Sam-Abbenyi A, Befidi-Mengue R, Eny-me FN, Ntone FN. Rapid assessment of drug abuse in Cameroon. Bull Nar 1996; 48: 79-88.

Inciardi JA, Surratt HL. Children in the streets of Brazil: drug use, crime, violence, and HIV risks. Subst Use Misuse 1998; 33:1461-80.

Tripathi BM, Lal R. Substance abuse in children and adolescents. Indian J Pediatr 1999; 66: 569-75.

Selassie SG, Gebre A. Rapid assessment of drug abuse in Ethiopia. Bull Narc 1996; 8: 53-63.

Ayaya SO, Esamai FO. Health problems of street children in Eldoret, Kenya. East Afr Med J 2001; 78: 624-9.

Slesnick N, Meade M. System youth: a subgroup of substance-abusing homeless adolescents. J Subst Abuse 2001; 13: 367-84.

Adlaf EM, Zdanowicz YM () A cluster-analytic study of substance problems and mental health among street youths. Am J Drug Alcohol Abuse 1999; 25: 639-60.

WhitbeckLB,HoytDR,BaoWN.Depressivesymptoms and co-occurring depressive symptoms, substance abuse, and conduct problems among runaway and homeless adolescents. Child Dev 2000; 71: 721-32.

Roy E, Haley N, Leclerc P, Boivin JF, Cedras L, Vin-celette J. Risk factors for hepatitis C virus infection among street youths. CMAJ 2001; 165: 557-60.

Bailey SL, Camlin CS, Ennett ST. Substance use and risky sexual behavior among homeless and runaway youth. J Adolesc Health 1998; 23: 378-88.

Morakinyo J, Odejide AO. A community based study of patterns of psychoactive substance use among street children in a local government area of Nigeria. Drug Alcohol Depend 2003; 71:109-16.

Ginzler JA, Cochran BN, Domenech-Rodriguez M, Cauce AM, Whitbeck LB. Sequential progression of substance use among homeless youth: an empirical investigation of the gateway theory. Subst Use Misuse2003; 38: 725-58.

T.C. İstanbul Valiliği il Sosyal Hizmetler Müdürlüğü. Sokakta yaşayan ve çalıştırılan çocukların korunması projesi, İstanbul 2002.

Ögel K, Aksoy A, Liman O, Yücel H, Sorgun E, Polat Z. Sokakta yaşayan çocuklara yönelik olarak oluşturulan değerlendirme formunun güvenilirliği. 39. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Antalya, s.599.

Özkürkçügil A, Aydemir Ö, Yıldız M ve ark. DSM IV Eksen I bozuklukları için yapılandırılmış klinik görüşmenin Türkçe’ye uyarlanması ve güvenilirlik çalışması. İlaç ve Tedavi Dergisi 1999; 12: 233-236.

Meade MA, Slesnick N. Ethical considerations for research and treatment with runaway and homeless adolescents. J Psychol 2002; 136: 449-463.

Sanci LA, Sawyer SM, Weller PJ, Bond LM, Patton GC. Youth health research ethics: time for a mature-minor clause? Med J Aust 2004; 180: 336-338.

Witting MC, Wright JD, Kaminsky DC. Substance use among street children in Honduras. Substance Use and Misuse1997; 32: 805-27

Noto AR, Nappo SA, Galduroz JC, Mattei R, Car-lini EA. Use of drugs among street children in Brazil. J Psychoactive Drugs 1997; 29:185-92.

Jukowitz JM, Spielmann H, Koehler U, Loani J, Pande A. Drug Use in Nepal: The wiev from street. Substance Use and Misuse 1997; 32: 987-1004.

Ögel K ve ark. Gençlerde madde kullanım yaygınlığı ve özelliklerinin değerlendirilmesi 2001 araştırma sonuçları. Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği 2001; yayın no:2.

Forster LM, Tannhauser M, Barros HM. Drug use among street children in southern Brazil. Drug Alcohol Depend 1996; 43:57-62.

McCaskill PA, ToroPA, Wolfe SM. Homeless andmatc-hed housed adolescents: a comparative study of psychopathology. J Clin Child Psychol 1998; 27:306-19.

Ögel K, Aksoy A, Liman O, Sorgun E (2003b) Sokakta yaşayan çocuklar ve madde kullanımı. Ek-Bil yayıncılık, İstanbul.

Sarah J. Young, Longstaffe S (1999) Inhalant abuse anda buse of other drugs. Am J. Drug Alcohol Abuse, 25: 371-375.

Lowry C (1995) Reaching street youth on substance abuse. World Health forum 16:131-134.

Coombs RH, Fawzy FI, Gerber BE (1986) Pattern of cigarette, alcohol, and other drug use among children and adolescents: A longitudinal study. Int J Addict, 21: 897-973

Polat O (2002) Sokak çocukları. Özgün Ofset, İstanbul.

İSTANBUL’DA KORUMA MERKEZLERİNE BAŞVURAN ÇOCUKLARDA TÜTÜN, ALKOL VE MADDE KULLANIM ÖZELLİKLERİ