DİSÜLFİRAM SANILDIĞI KADAR MASUM MU? İKİ OLGU BAĞLAMINDA DİSÜLFİRAMIN NÖROLOJİK ETKİLERİNİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ

E. Altıntoprak; G. Malkoçlu; D. İ. Haznedaroğlu; H. Coşkunol

DİSÜLFİRAM SANILDIĞI KADAR MASUM MU? İKİ OLGU BAĞLAMINDA DİSÜLFİRAMIN NÖROLOJİK ETKİLERİNİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ

Yazarlar

E. Altıntoprak Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Bağımlılık Tedavi Birimi
G. Malkoçlu Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Bağımlılık Tedavi Birimi
D. İ. Haznedaroğlu Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Bağımlılık Tedavi Birimi
H. Coşkunol Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Bağımlılık Tedavi Birimi

Anahtar Kelimeler:

Disülfiram

Özet

Disülfiram (DSF), alkol metabolizmasında görevli enzimlerden biri olan aldehit dehidrogenaz enzimini inhibe eden bir ajandır. DSF tedavisi sırasında alkol alındığında, vücutta asetaldehit birikimi olur ve rahatsız edici birçok etki ortaya çıkar. Bu özelliğinden dolayı yaklaşık elli yıldır, alkol bağımlılığının tedavisinde “alkolden kaçınma” davranışını destekleyen bir ajan olarak kullanılmaktadır. DSFın alkolle etkileşerek ortaya çıkardığı etkiler klinisyenler tarafından oldukça iyi bilinmekte ve hastalara bu konuda bilgi verilerek tedaviye başlanmaktadır. Ancak, DSFın alkolle etkileşimi dışında ortaya çıkan ve genellikle yavaş gelişen birçok ciddi yan etki gözden kaçabilmektedir. Nörotoksisite bu ciddi yan etkilerden biridir. Bu yazıda, DSF kullanımı ile ortaya çıkan iki düşük ayak olgusu sunulmuştur. Bu örnekler ile kullanılan DSF dozunun ve polifarmasinin DSFın nörotoksik etkilerini arttırıcı etkisine dikkat çekmek istenmiş ve literatür ışığında DSF ve metabolitlerinin nörotoksik etkileri gözden geçirilmiştir.

Kaynaklar

Disulfiram: Drug monograph. http://www.mentalhealth.com/drug/p30-a02.html#Head_1 adresinden 15.04.2008 de indirilmiştir.

Suh JJ, Pettinati HM, Kampman KM, O’Brien CP. The status of disulfiram: a half of a century later. J Clin Psychopharmacol. 2006;26: 290-302.

Johnson BA. Update on neuropharmacological tre¬atments for alcoholism: scientific basis and clini¬cal findings. Biochem Pharmacol. 2008; 75: 34-56.

Fleming MF, Mihic SC, and Harris RA. Ethanol. Goodman and Gilman’s The Pharmacological Basis of Therapeutics, 11th Edition, LL Brunton, JS Lazo, KL Parker (Ed), New York. 2006, The McGraw-Hill Companies, p. 603.

Murthy KK. Psychosis during disulfiram therapy for alcoholism. J Indian Med Assoc 1997; 95: 80–1.

Quail M, Karelse RH. Disulfiram psychosis. A case report. S Afr Med J. 1980; 57: 551–2.

Rex HH, Moller-Madsen S. Psychosis due to an overdose of disulfiram (Antabus). Ugeskr Laeger. 1986;148:1679–80.

Ceylan ME, Turkcan A, Mutlu E, Onal O. Ma¬nic episode with psychotic symptoms associated with high dose of disulfiram: a case report. J Clin Psychopharmacol. 2007; 27: 224-225.

Goyer PF, Brown GL, Minichiello MD, Major LF. Mood-altering effects of disulfiram in alcoholics. J Stud Alcohol. 1984; 45: 209–13.

De Sèze J, Caparros-Lefebvre D, Nkenjuo JB, Hurtevent JF, Petit H Acute and reversible myoclonic encephalopathy, extrapyramidal syndrome, polyneuropathy caused by chronic disulfiram poisoning Rev Neurol (Paris). 1995;151: 667-9.

Charles V, Boulvin S, Haven F, Gille M. Wernicke’s encephalopathy associated with chronic disulfiram intoxication Rev Neurol. 2006; 162: 1252-6.

Mesiwala AH, Loeser JD. Bilateral globus pal- lidus infarction secondary to disulfiram ingestion. Pediatric Neurosurgery. 2001; 34: 224.

Daniel DG, Swallows A, Wolff F. Capgras delusion and seizures in association with therapeutic dosages of disulfiram. Southern Medical Journal. 1987; 80: 1577-9.

Li MY, Shen YC. Manic episode with psycho¬sis following a lower than recommended do¬sage regimen of disulfiram. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2008; 32: 311-2.

Hansen PE, Corydon L. Optic neuritis and polyneuropathy after treatment with disulfiram (Antabus). Ugeskr Laeger. 1979; 141: 3045.

Orakzai A, Guerin M, Beatty S. Disulfiram-induced transient optic and peripheral neuropathy: a case report. Ir J Med Sci. 2007; 176: 319-21.

Mason NA. Disulfiram-induced hepatitis: case report and review of the literature. DICP 1989; 23: 872-875.

Verge C, Lucena MI, López-Torres E, Puche-Garcia MJ, Fraga E, Romero-Gomez M, Andrade RJ. Adverse hepatic reactions associated with calcium carbimide and disulfiram therapy: is there still a role for these drugs? World J Gastroenterol. 2006; 12: 5078-80.

Viquez OM, Valentine HL, Friedman DB, Olson SJ, Valentine WM. Peripheral nerve protein expression and carbonyl content in N,N-diethlydithiocarbamate myelinopathy. Chem Res Toxicol. 2007; 20: 370-379.

Valentine HL, Amarnath K, Amarnath V, Valentine WM. Dietary copper enhances the peripheral myelinopathy produced by oral pyrrolidine dithiocarbamate. Toxicol Sci. 2006; 89: 485-94.

Bevilacqua JA, Diaz M, Diaz V, Silva C, Fruns M. Disulfiram neuropathy. Report of 3 ca¬ses. Rev Med Chil. 2002; 130: 1037-1047.

Watson CP, Ashby P, Bilbao JM. Disulfiram neu¬ropathy. Can Med Assoc J. 1980; 123: 123-6.

Karamanakos PN, Pappas P, Stephanou P and Marselos M. Differentiation of Disulfiram Effects on Central Catecholamines and Hepatic Ethanol Metabolism. Pharmacology & Toxicology. 2001; 88: 106–110.

Berent S, Albers JW. Neurobehavioral Toxicology: Neuropsychological and Neurological Perspectives. 1.baskı, Taylor & Francis, Incorporated Press; 2005: 453-454.

Filosto M, Tentorio M, Broglio L, Buzio S, Lazzarini C, Pasolini MP, Cotelli MS, Scarpelli M, Mancuso M, Choub A, Padovani A. Disulfiram neuropathy: Two cases of distal axonopathy. Clin Toxicol (Phila). 2008; 46: 314-6.

Vaccari A, Ferraro L, Saba P, Ruiu S, Mocci I, Antonelli T, Tanganelli S. Differential mechanisms in the effects of disulfiram and diethyldithiocarbamate in¬toxication on striatal release and vesicular transport of glutamate. J Pharmacol Exp Ther. 1998; 28: 961-7.

Calviello, G., Filippi, G. M., Toesca, A., Palozza, P., Maggiano, N., Nicuolo, F. D., Serini, S., Azzena, G. B., and Galeotti, T. Repeated exposure to pyrrolidine-dithiocarbamate induces peripheral nerve alterations in rats. Toxicol. Lett. 2005; 158: 61-71.

Tonkin, E. G., Valentine, H. L., Milatovic, D. M., and Valentine, W. M. N,N-Diethyldithiocarbamate produces copper accumulation, lipid peroxidation, and myelin injury in rat peripheral nerve. Toxicol. Sci. 2004; 81: 160-171.

Tonkin EG, Erve JC, Valentine WM Disulfiram produces a non-carbon disulfide-dependent schwannopathy in the rat. J Neuropathol Exp Neurol. 2000; 59: 786-97.

Dimayuga FO, Wang C, Clark JM, Dimayuga ER, Dimayuga VM, Bruce-Keller AJ. SOD1 overexpression alters ROS production and redu¬ces neurotoxic inflammatory signaling in mic¬roglial cells. J Neuroimmunol. 2007; 182: 89-99.

Frisoni GB, Di Monda V. Disulfiram neuropathy: a review (1971-1988) and report of a case. Alcohol Alcohol. 1989; 24: 429-37.

Fuller RK, Branchey L, Brightwell DR, Derman RM et al. Disulfiram treatment of alcoholism. A Veterans Administration cooperative study. JAMA.1986;256:1449-55.

Chick J. Safety issues concerning the use of disulfiram in treating alcohol de¬pendence. Drug Saf. 1999 20:427-35.

DİSÜLFİRAM SANILDIĞI KADAR MASUM MU? İKİ OLGU BAĞLAMINDA DİSÜLFİRAMIN NÖROLOJİK ETKİLERİNİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ