ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN BAKIŞ AÇISINDAN SİGARA VE ALKOL KULLANIMINA BAŞLAMADA VE BIRAKMADA ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER

D. M. Siyez

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN BAKIŞ AÇISINDAN SİGARA VE ALKOL KULLANIMINA BAŞLAMADA VE BIRAKMADA ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER

Yazarlar

D. M. Siyez Buca Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Anabilim Dalı

Anahtar Kelimeler:

sigara- alkol

Özet

Amaç: Bu çalışmada, üniversite öğrencilerine göre sigara ve alkol kullanmaya başlamada ve sigarayı bırakmada etkili olan faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırmanın örneklemini Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi lisans programlarına devam eden 396 öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Problem Davranışlar İndeksi, Sigara İçme Nedenleri, Alkol Kullanma Nedenleri ve Sigara Bırakma Nedenleri ölçekleri kullanılmıştır. Verilerin analizi için SPSS 11.0 programından yararlanılarak frekans dağılımları hesaplanmış ve ki-kare anlamlılık testi yapılmıştır. Bulgular: Üniversite öğrencilerine göre sigaraya başlamada ve sigarayı bırakmada etkili olabilecek etmenler önem sırasına göre değerlendirildiğinde: “Stresliyken rahatlatması” (%35.6) ve “Yemek sonrası keyif vermesi” (%31.8) sigaraya başlamada etkili olabilecek etmenler arasında ilk sıralarda yer alırken; “Sağlık için zararlı olması” (%87.4) ve “kötü kokması” (%86.9) sigarayı bırakmada etkili olabilecek etmenler arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Alkol kullanmaya başlamada etkili olabilecek etmenler önem sırasına göre değerlendirildiğinde de “Çevredeki insanlarında alkol kullanması” (%65.4), “İnsanları birbirine yakınlaştırması” (%47.3) ve “Sosyal ortamlarda daha rahat olmayı sağlaması”dır (%43.9). Araştırma sonucunda elde edilen bulgular sigara ve alkole başlama ile sigarayı bırakmada etkili olan etmenlerin sigara ve alkol kullanıp kullanma değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık gösterdiğini ortaya koymaktadır. Sonuç: Üniversite öğrencileri, sigara kullanımında etkili olan en önemli faktör olarak bu maddenin rahatlatıcı etkisinin olmasına işaret etmişlerdir. Alkolün tercih edilmesinde en çok etkili olan etmen ise alkolün sosyal ortamlarda etkileşimi kolaylaştırıcı bir rol oynamasıdır. Sigaranın sağlık için zararlı etkilerinin olması ise sigarayı bırakmada ya da sigara içmemede etkili bir neden olarak kabul edilmektedir.

Kaynaklar

Spijkerman R, Van Den Eijnden RJJM, Engels RCM. Perceptions of smoking and nonsmoking peers: the value of smoker and nonsmoker prototypes in predicting smoking onset and regular smoking among adolescents. Health Education & Behavior 2007; 34: 897-910.

Aydoğdu Sevgi M, Ögel K, Tarı Cömert I, Yılmazçetin Eke C. Günebakan Madde Bağımlılığını Önleme Eğitim Programı. 1. Baskı, İstanbul: Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği, 2007: 7-9.

Yüksel N, Dereboy Ç, Çifter İ. Ünversite öğrencileri arasında madde kullanımı. Türk Psikiyatri Dergisi 1994; 5: 283-286.

Ögel T, Tamar D, Özmen E, ve ark. İstanbul Örnekleminde Sigara Kullanım Yaygınlığı. Bağımlılık Dergisi 2003; 4: 105-108.

Yılmaz G, İbiş S, Sevindi T. Gazi üniversitesi beden eğitimi ve spor yüksek okulu öğrencilerinin sigara ve alkol kullanımının değerlendirilmesi. Bağımlılık Dergisi 2007; 8: 85-90.

Denscombe M. Smoking cessation among young people: the need for qualitative research on young people’s experiences of giving up tobacco smoking. Health Education Journal 2001; 60: 221-231.

Kandel DB, Yamaguchi K. Stages of drug involvement in the US population. Kandel DB (editor). Stages and Pathways of Drug Involvement: Examining the Gateway Hypothesis. UK: Cambridge University Press, 2002: 65–81.

Boyd CJ, McCabe SE. d’Arcy H. Ectasy use among college undergraduates: gender, race and sexual identity. Journal of Substance Abuse Treatment 2003; 24: 209-215.

Haselden L, Angle H, Hickman M. Young People and Health: health Behaviour in School aged Children. A Report of the 1997 Findings. London: Health Education Authority (1999).

Hawkins JD, Catalano RF, Miller JY. Risk and protective factors for alcohol and other drug problems in adolescence and early adulthood: Implications for substance abuse prevention. Psychological Bulletin 1992; 112: 64-105.

Hawkins JD, Graham JW, Maguin E, et al. Exploring the effects of age of alcohol use initiation and psychosocial risk factors on sunsequent alcohol misuse. Journal of Studies on Alcohol 1997; 58: 280-290.

McGue M, Iacona WG. The association of early adolescent problem behavior with adult psychopathology. American Journal of Psychiatry 2005; 162: 1118-1124.

Loeber R, Hay D. Key issues in the development of aggression and violence from childhood to early adulthod. Annual Review of Psychology 1993; 48: 371-410.

Everett S, Husten C, Kann L, et al. Smoking initiation and smoking patterns among US college students. Journal of American College Health 1999; 48: 55-60.

O’Maley P, Johnston L. Epidemiology of alcohol and other drug use among American college students. Journal of Studies on Alcohol 2002; 14: 23-39.

Wescler H, Rigotti N, Gledhill-Hoyt J, et al. Increased levels of cigarette use among college students: a cause for national concern. Journal of the American Medical Association 1998; 280: 1673-1678.

Aveyard P, Cheng KK, Almond J, et al. Cluster randomises controlled trial expert system based on the transtheoretical (stages of change) model for smoking prevention and cessation in schools. British Medical Journal 1999; 319: 948-953.

Foulds J. Smoking Cessation in Young People: Should We Do More To Help Young Smokers To Quit? 1. Baskı, London: Health Education Authority, 1999: 15-20.

Jessor R, Turbin M, Costa FM. (2004). Survey of Personal and Social Development Questionnaire, USA: Cambridge University Press.

Siyez DM. Kişilik ve Sosyal Gelişim Envanteri’nin Türkçe’yeUyarlanması.IX.UlusalPsikolojikDanışma ve Rehberlik Kongresi Özet Kitabı, 2007: 163.

Perry CL, Murray DM, Klepp KI. Predictors of adolescent smoking and implications for prevention. Morbidity and Mortality Weekly 1989; 36: 41-45.

Dabak Ş. Sigara ve sağlık. Tür A (editör). Sigaranın Bilimsel Yüzü. İstanbul: Logos Yayıcılık, 2004: 1-32.

WHO. The Health of Young People. A Challenge and A Promise. Geneva: WHO Library Catalouging in Publication, 1993: 39-43.

Kassel JD. Stroud LR, Paronis CA. Smoking, stress, and negative affect: Correlation, causation, and context across stages of smoking. Psychological Bulletin 2003; 129: 270-304.

Falkin, GP, Fryer, CS, Mahadeo M. Smoking Cessation and Stress Among Teenagers. Qualitative Health Research 2007; 17: 812-823.

Budd GM, Preston DB. College students’ attitudes and beliefs about the consequences of smoking: development and normative scores of a new scale. Journal of the American Academy of Nurse Practitioners 2001; 13: 421-427

Mudde AN. The development and evaluation of a community and mass media approach to smoking cessation. Doctorate Dissertation Department of Health Education and Promotion Limburg University, Maastricht 1994.

Berlin I, Singleto EG, Pedarriosse AM, et al. The Modified Reasons for Smoking Scale: factorial structure, gender effects and relationship with nicotine dependence and smoking cessation in French smokers. Addiction 2003; 98: 1575–1583.

Delfino RJ, Jamner LD, Whalen CK. Temporal analysis of the relationship of smoking behavior and urges to mood states in men versus women. Nicotine and Tobacco Research 2001; 3: 235–248.

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN BAKIŞ AÇISINDAN SİGARA VE ALKOL KULLANIMINA BAŞLAMADA VE BIRAKMADA ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER