ALKOL YOKSUNLUĞUNDA HİPOTALAMİK-HİPOFİZER-GONADAL EKSEN HORMONLARI VE SALDIRGANLIK İLE İLİŞKİSİ

Saliha Özsoy; Ertuğrul Eşel

ALKOL YOKSUNLUĞUNDA HİPOTALAMİK-HİPOFİZER-GONADAL EKSEN HORMONLARI VE SALDIRGANLIK İLE İLİŞKİSİ

Yazarlar

Saliha Özsoy Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı
Ertuğrul Eşel Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı

Anahtar Kelimeler:

Alkol yoksunluğu- HPG eksen- testosteron- saldırganlık

Özet

Amaç: Alkolün hipotalamik-hipofizer-gonadal (HPG) eksen üzerine etkilerinin olduğu bilinmektedir. Alkol bağımlısı hastalarda, HPG eksen hormonlarındaki değişikliklerin bazıları saldırganlıkla ilişkili olabilir. Çalışmanın amacı, alkol bağımlısı hastalarda erken ve geç alkol yoksunluk döneminde HPG eksen değişiklikleri ile saldırganlık düzeyi arasındaki ilişkiyi araştırmaktı.
Yöntem: Depresyonu olmayan alkol bağımlısı erkek hastalar (n=28) ve kontrol grubu olarak alınan sağlıklı erkekler (n=19), anlık ve yaşam boyu saldırganlık düzeyini ölçen nöropsikolojik testlerle değerlendirildi. Hastalar Brown-Goodwin saldırganlık skoruna (yüksek ve düşük) göre iki gruba ayrıldı. Serum total testosteron, luteinize edici hormon (LH) ve follikül uyarıcı hormon (FSH) düzeyleri alkol bağımlısı hastalarda yoksunluğun 1. ve 28. günlerinde ve kontrollerde bir kez ölçüldü.
Bulgular: Çalışma, alkol bağımlısı hastalarda erken yoksunluk döneminde total testosteron düzeyinin yükseldiğini, erken ve geç yoksunluk dönemi boyunca da LH düzeyinin yüksek olduğunu gösterdi. Hastalar saldırganlık düzeyi yüksek ve düşük olanlar şeklinde iki gruba ayrılarak değerlendirildiğinde her iki grupta da LH düzeyinin erken ve geç yoksunluk döneminde kontrollere kıyasla yüksek olduğu bulundu. Testosteron düzeyi, saldırganlık düzeyi düşük olan grupta sadece erken yoksunluk döneminde yüksek iken, saldırganlık düzeyi yüksek olan grupta hem erken hem geç yoksunluk döneminde yükselmişti.
Sonuç: Alkol yoksunluğunda olan testosteron düzeyi değişiklikleri, sürekli alkol kullanımının bir sonucu olabileceği gibi, alkol bağımlısı hastaların bir kısmında görülen saldırganlık eğilimi ile de ilişkili olabilir.

Kaynaklar

Uddin S, Emanuele MA, Emanuele NV, ve ark. The effect of in vitro ethanol exposure on luteinizing hormone and follicle stimulating hormone mRNA levels, content, and secretion. Endocr Res 1994; 20: 201-217.

Kim JH, Kim HJ, Noh HS, ve ark. Suppression by ethanol of male reproductive activity. Brain Res 2003; 989: 91-98.

Fernandez-Solari J, Scorticati C, Mohn C, ve ark. Alcohol inhibits luteinizing hormone-releasing hormone release by activating the endocannabinoid system. Proc Natl Acad Sci U S A 2004; 101: 3264-3268.

Herman M, Kang SS, Lee S, ve ark. Systemic administration of alcohol to adult rats inhibits leydig cell activity: Time course of effect and role of nitric oxide. Alcohol Clin Exp Res 2006; 30: 1479-1491.

Little PJ, Adams ML, Cicero TJ. Effects of alcohol on the hypothalamic-pituitary-gonadal axis in the developing male rat. J Pharmacol Exp Ther 1992; 263: 1056-1061.

Emanuele MA, Emanuele NV. Alcohol effects on male reproduction. Alcohol Health Res World 1997; 22: 195-201.

Castilla-Garcia A, Santolaria-Fernandez FJ, Gonzalez-Reimers CE, ve ark. Alcohol-induced hypogonadism: reversal after ethanol withdrawal. Drug Alcohol Depend 1987; 20: 255-260.

Ruusa J, Bergman B, Sundell ML. Sex hormones during alcohol withdrawal: A longitudinal study of 29 male alcoholics during detoxification. Alcohol Alcohol 1997; 32: 591-597.

Iturriaga H, Lioı X, Valladares L. Sex hormone-binding globulin in non-cirrhotic alcoholic patients during early withdrawal and after longer abstinence. Alcohol Alcohol 1999; 34: 903-909.

Walter M, Gerhard U, Gerlach M, ve ark. Controlled study on the combined effect of alcohol and tobacco smoking on testosterone in alcohol-dependent men. Alcohol Alcohol 2007; 42: 19-23.

Hasselblatt M, Krieg-Hartig C, Hüfner M, ve ark. Persistent disturbance of the hypothalamic-pituitary-gonadal axis in abstinent alcoholic men. Alcohol Alcohol 2003; 38: 239-242.

Heinz A, Rommelspacher H, Graf K, ve ark. Hypothalamic-pituitary-gonadal axis, prolactin, and cortisol in alcoholics during withdrawal and after three weeks of abstinence: Comparison with healthy control subjects. Psychiatry Res 1995; 56; 81-95.

Book AS, Starzyk KB, Quinsey VL. The relationship between testosterone and aggression: meta-analysis. Aggress Viol Behav 2001; 6: 579-599.

Archer J, Graham-Kevan N, Davies M. Testosterone and aggression: a re-analysis of Book, Starzyk and Quinsey’s 2001 study. Aggress Viol Behav 2005; 10: 241-261

Bergman B, Brismar B. Hormone levels and personality traits in abusive and suicidal male alcoholics. Alcohol Clin Exp Res 1994; 18: 311-316.

George DT, Umhau JC, Phillips MJ, ve ark. Serotonin, testosteron and alcohol in the etiology of domestic violence. Psychiatry Res 2001; 104: 2737.

Von der Pahlen B, Sarkola T, Seppa K, Eriksson CJ. Testosterone, 5 alpha-dihydrotestosterone and cortisol in men with and without alcohol-related aggression. J Stud Alcohol 2002; 63: 518-526.

Aluja A, Torrubia R. Hostility-aggressiveness, sensation seeking, and sex hormones in men: re-exploring their relationship. Neuropsychobiology. 2004; 50:102-107.

Coşkunol H, Bağdiken İ, Sorias S, Saygılı R. Michigan Alkolizm Tarama Testinin geçerliliği. Ege Tıp Dergisi 1995; 34: 15-18.

Sullivan JT, Swift RM, Lewis DC. Benzodiazepine requirements during alcohol withdrawal syndrome: Clinical implications of using a standardized with-drawal scale. J Clin Psychopharmacol 1991; 11: 291-295.

Can S. Aggression Questionnaire adlı ölçeğin Türk Populasyonunda geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Uzmanlık Tezi. İstanbul: GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi, Psikiyatri Bölümü, 2002.

Brown GL, Ballenger JC, Minichiello MD, Goodwin FK. Human aggression and its relationship to CSF 5-HIAA, MHPG and HVA. Sandler M (editor). Psychopharmacology of Aggression. New York: Raven Press, 1981: 131-147.

Buydens-Branchey L, Branchey MH. Cortisol in alcoholics with a disordered aggression control. Psychoneuroendocrinology 1992; 17: 45-54.

Özer S, Demir B, Tuğal Ö, ve ark. Montgomery-Asberg depresyon değerlendirme ölçeği: Değerlendiriciler arası güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi 2001; 12: 185194.

Valimaki M, Salaspuro M, Harkonen M, Ylikahri RR. Liver damage and sex hormones in chronic male alcoholics. Clin Endocrinol (Oxf) 1982; 17: 469-477.

Martinez-Riera A, Santolaria-Fernandez F, Gonzalez Reimers E, ve ark. Alcoholic hypogonadism: hormonal response to clomiphene. Alcohol 1995; 12: 581-587.

Van Thiel DH, Kumar S, Gavaler JS, Tarter RE. Effect of liver transplantation on the hypothalamic-pituitary-gonadal axis of chronic alcoholic men with advanced liver disease. Alcohol Clin Exp Res 1990; 14: 478-481.

Baker JR, Bemben MG, Anderson MA, Bemben DA. Effects of age on testosterone responses to resistance exercise and musculoskeletal variables in men. J Strength Cond Res 2006; 20: 874-881.

Chung KW. Effect of ethanol on androgen receptors in the anterior pituitary, hypothalamus and brain cortex in rats. Life Sci 1989; 42: 273-280.

Zhang L, Wieczorek WF, Welte JW. The nexus between alcohol and violent crime. Alcohol Clin Exp Res 1997; 21: 1264-1271.

Pollock VE, Briere J, Schneider L, ve ark. Childhood antecedents of antisocial behavior: Parental alcoholism and physical abusiveness. Am J Psychiatry 1990; 147: 1290-1293.

Von der Pahlen B. The role of alcohol and steroid hormones in human aggression. Vitam Horm 2005; 70: 415-437.

ALKOL YOKSUNLUĞUNDA HİPOTALAMİK-HİPOFİZER-GONADAL EKSEN HORMONLARI VE SALDIRGANLIK İLE İLİŞKİSİ