MANİSA İLİ KENT MERKEZİNDE GÖREVLİ HEMŞİRELERİN SİGARA KULLANMA DÜZEYLERİ VE İLİŞKİLİ RİSK ETMENLERİ
Anahtar Kelimeler:
Sigara içme- risk etmenleri- hemşire- epidemiyolojiÖzet
Amaç: Bu araştırmada hemşireler arasında sigara içme oranının ve sigara içme davranışına ilişkin risk etmenlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Manisa ili kent merkezindeki hastane ve sağlık ocaklarında görev yapan tüm hemşirelerden (n=615) çalışmayı kabul eden 433 (%70.4) hemşire araştırma grubunu oluşturmuştur. Araştırmaya katılan kişilere Demografik Bilgi Formu ve Fagerstrom Nikotin Bağımlığı Testi uygulanmıştır. Verilerin analizi SPSS for Windows version 10.0 programında yapılmış, istatistiksel analizlerde tahmini rölatif (göreceli) risk ve % 95 güven aralıkları (OR ve % 95 GA) hesaplanmıştır.
Bulgular: Çalışmaya katılan 433 hemşirenin %42,3’ünün (n=183) halen, %12,7’sinin ise (n=55) daha önce sigara kullandığı belirlenmiştir. Sigara içme davranışına ilişkin özelliklere bakıldığında %20.8’inin (n=90) günde 10 yada daha az, %17.6’sının (n=76) 11-20 adet, %4’ünün (n=17) 21 ve daha fazla sayıda sigara kullandığı belirlenmiştir. Dul ve boşanmış olmak, 40-44 yaş grubunda olmak, hemşire olmak için en düşük eğitim düzeyi olan lise düzeyinde eğitim düzeyine sahip olmak, tedaviyi gerektiren bir ruhsal hastalık öyküsünün bulunması, erken çocukluk döneminde ebeveynlerin çocukların yanında sigara içmesi, akraba ve arkadaşta sigara içme öyküsü olması, değerlendirme öncesi son altı ayda alkol kullanım öyküsü olması sigara kullanımı için risk faktörleri olarak belirlenmiştir.
Sonuç: Sonuç olarak hemşirelerde sigara kullanımının yaygın olduğu saptanmıştır. Anne babalar, kendi sergiledikleri davranış modelleri, mantıklı uyarılarından çok daha etkin olmaktadır. Bu yüzden erken çocukluk döneminde ebeveynlerin çocuklarına uygun rol modeli olmaları, eğitim düzeyi düşük olanlara, ruhsal hastalık öyküsü olanlara, yaşanmış stres olaylarına karşı bireylere eğitim çalışmaları ve danışmanlık hizmeti verilmesi mevcut durumun hafifletilmesi için önemlidir.
Kaynaklar
Kaya M. www.netyorum.com/sayi/160/ 20050308 - 09.htm-47k, Erişim: 25.08.2006.
Gülbayrak C., Açık Y., Deveci SE., Oğuzöncül AF. Elazığ il merkezinde iki eğitim araştırma sağlık ocağı bölgesinde kadınların sigara içme sıklığı, Erciyes Tıp Dergisi 2004; 26: 158-164.
Nicotine Addiction in Britain. A report of the Tobacco Advisory Group of the Royal College of Physicians, 2000, February.
PİAR, Sigara Alışkanlıkları ve Sigara ile Mücadele Kolu Kamuoyu Araştırması, 1988, Ocak.
WHO; “Nursing and smoking: Righting the stress. World no-tobacco day 1993, Health Services: Our window to a tobacco free world”, 1993.
Öncel S.; İzmir metropolünde çalışan sağlık personelinin sigara konusundaki tutum ve davranışları. Basılmamış Uzmanlık Tezi, T.C. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 1984, İzmir.
Uysal H., Özyurda F.; Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri’nde çalışan hemşirelerde sigara içme durumu ve sigaraya başlama nedenlerinin tespiti. Basılmamış Uzmanlık Tezi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, 1991, Ankara.
Sezer E, Açık Y, Bilgin N, Horasan E. Elazığ ilinde görev yapan hemşire ve ebelerin sigara konusundaki tutum ve davranışları. Sigara Alarmı 1992; 4:1-2.
Altınbaş Ö. Hemşirelerde sigara içmeyi etkileyen faktörlerin incelenmesi. T.C. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2002, İstanbul.
Dilbaz N, Apaydın L. Bir eğitim ve araştırma hastanesinde çalışan hemşireler arasındaki sigara içme, bırakma sıklığı ve sigara içme davranışının özellikleri. Bağımlılık Dergisi 2002; 3:73-83.
1997/98 international report: Health and health behavior among young people (HSB) www. Hbsc.org/publications/reports.
Argon G. Sigara, zararları ve korunma yöntemleri, tütün kullanma şekilleri ve nedenleri. Ege Üniversitesi, Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 1988; 4:59-64.
İnanç N, Yurt V. GATA’da çalışan doktor ve hemşirelerin sigara içme davranışına ilişkin özelliklerinin incelenmesi. II. Ulusal Hemşirelik Kongresi Bildirileri Kitabı, 1990: 629-640.
Youth Risk Behavior Surveillance-United States, 2001 Surveillance Summaries, 2002, Vol.51/Ss-4 June 28.
Adriannes H. Nurses smoking word wide. 1991,Int J Nurs Stud., 28,4.
Uysal MA, Kadakal F, Karşıdağ Ç, Bayram NG, Uysal Ö, Yılmaz V. Fagerstrom Nicotin Testinin Türkçe versiyonun güvenirliği ve Faktör Analizi. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2004; 52:115121.
Temel A, Dilbaz N, Bayam G. Bir Eğitim Hastanesinin Sağlık Personelinde Sigara Alışkanlığı, Bırakma Sıklığı ve Bağımlı Kişilik Özelliklerinin İlişkisi Bağımlılık Dergisi 2004; 5: 65-71.
Fagerstrom KO, Kunze M, Schoberbeger, et al. Nicotine dependence versus smoking prevalence: Comparisons among countries and categories of smokers. Tobacco Control 1996;5:52-6.
APA Practice guideline for the treatment of patients with nicotine dependence, 1996 American J Psychiatry (suppl) 153 (10).
İlhan F, Aksakal N. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin sigara içme durumu, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2005; 4:188198.
Erengin H. Akdeniz Üniversitesinde Öğrenciler Tiryaki Çıktı, Erişim: 15 Eylül 2006, www. uniaktivite.net/haberler/haber.
Azak A. sağlık memurluğu öğrencilerinin sigara kullanımını etkileyen faktörler, Erişim:15 Eylül 2006, www.toraks.org.tr/journal/pdf. php3?id=481.
Şahin Ü, Öztürk M, Ünlü M, Uskun E, Akaya A. Üniversite öğrencilerinin sigara kullanım ve bağımlılık düzeylerini etkileyen faktörlerin irdelenmesi, Erişim: 15 Eylül 2006, www.akcige-rarsivi.com/yazilar.asp?yaziid=14&sayiid=-43k.
Shaw MF, McGovern MP, Angres DH, Rawal P. Physicians and nurses with substance use disorders Department of Psychiatry, Yale University School of Medicine. J Adv Nurs. 2004; 47:561-71.
Carmichael A, Cockcroft A. Survey of Student Nurses Smoking Habits in London Teaching Hospital. Respiratory Medicine 1990;84: 277282.
Allez AF, Sechaud L, Rougement A. Prevelance of Smoking in Hospital Personel and Future Teachers. Social Preventive Medicine 1992;37: 131-135.
Zenneti F, Ganni A. Smoking Habits, Exposure to Passive Smoking and Attitudes to Nonsmoking Policy Among Hospital Staff. Public Health 1998;12: 57-62.
Melani AS. Tobacco Smoking Habits, Attitudes and Belief Among Nurse and Medical Students in tuscany. Europian Journal of Epidemiology 2000;16 :607-611.
Ögel K, Tamar D, Özmen E, Aker T, Sağduyu A, Boratav C, Liman O. İstanbul Örnekleminde Tütün (Sigara) kullanım Yaygınlığı. Bağımlılık Dergisi 2003; 4:105-108.
Glassman AH. Cigarette smoking: implications for psychiatric illness. American Journal of Psychiatry. 1993;150: 546-553.
Lopes FL, Nascimento I, Zin WA, Valenca AM, Mezzasalma MA, Figueira I, Nardi AE. Smoking and psychiatric disorders: a comorbidity survey. Braz J Med Biol Res 2002;35:961-967.
Upadhyaya HP, Brady KT, Wharton M, Liao J. Psychiatric disorders and cigarette smoking among child and adolescent psychiatry inpatients. American Journal on Addictions 2003; 12:144-152.
Akpınar M, Taşdöğen N, Çelikten E. ve ark. Göğüs hastanesi çalışanlarında sigara içme alışkanlığı. Sigara ve sağlık ulusal kongresi özet kitabı, 1997:16.
Erbaycı AE, Aksel N, Çakan A, Özsöz A; İzmir ilinde sağlık çalışanlarının sigara içme alışkanlıkları. Toraks Dergisi 2004; 5, sayı 1, Nisan 2004, İzmir.
Vançelik S., Güraksın A., İnandı T.; Erzurum ili sağlık ocaklarında çalışan personelin sigara içme sıklığı, Atatürk Üniversitesi Tıp Dergisi, 1999;31(2):75-80.
Ergüney S., Özbek YS.; Hemşire ve hekimlerin sigaranın bırakılmasına ilişkin görüşleri, Sigara ile savaş I. Ulusal hemşirelik kongresi 28 Mayıs 1993, İzmir Özet Kitabı:18.
Baş A., Tuncel Ş.; Hemşirelik eğitiminde rol alan hemşirelerin sigara içmeye ilişkin tutum ve davranışları, Sigara ile savaş I. Ulusal hemşirelik sempozyumu 28 Mayıs 1993, İzmir Özet Kitabı:7-8.
Khuder SA., Dayal HH., Mutgı AN., Age at smoking onset and it seffect on smoking cessation Addictive Behaviors 1999,4:673-677, hastane. trakya.edu.tr/sigara/ cocukzararulfetv.ppt.
www.bebekkokusu.com/psikoloji/default. asp- 65k - Erişim:23 Ağustos 2006.
Kaya N., Çilli AS.; Üniversite öğrencilerinde nikotin, alkol ve madde bağımlığının 12 aylık yaygınlığı. Bağımlılık Dergisi, 2002; 3(2):91-97.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Bağımlılık Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
...