GAMMA GLUTAMİL TRANSFERAZ DÜZEYİ YÜKSEK ALKOL BAĞIMLILARININ ÖZELLİKLERİ

Hasan Mırsal; Ö. Ayhan Kalyoncu; Özkan Pektaş; Yasin Genç; Özgür Öztürk; Gültürk Köroğlu; Devran Tan; Mansur Beyazyürek

GAMMA GLUTAMİL TRANSFERAZ DÜZEYİ YÜKSEK ALKOL BAĞIMLILARININ ÖZELLİKLERİ

Yazarlar

Hasan Mırsal Balıklı Rum Hastanesi Vakfı, Anatolia Klinikleri
Ö. Ayhan Kalyoncu Balıklı Rum Hastanesi Vakfı, Anatolia Klinikleri
Özkan Pektaş Balıklı Rum Hastanesi Vakfı, Anatolia Klinikleri
Yasin Genç Balıklı Rum Hastanesi Vakfı, Anatolia Klinikleri
Özgür Öztürk Balıklı Rum Hastanesi Vakfı, Anatolia Klinikleri
Gültürk Köroğlu Balıklı Rum Hastanesi Vakfı, Anatolia Klinikleri
Devran Tan Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri A.D.
Mansur Beyazyürek Balıklı Rum Hastanesi Vakfı, Anatolia Klinikleri

Anahtar Kelimeler:

GGT- alkol bağımlılığı- özellikler

Özet

Amaç: Alkol kullanımını belirlemek için en sık kullanılan biyolojik belirleyici Gamma glutamil transferazdır (GGT). Kronik alkol kullanımı sırasında serum GGT düzeyleri sıklıkla artar. Bu artışın GGT yapımının artması ve/veya kronik alkol alımının karaciğer hücrelerini tahrip ederek GGT sızıntısı oluşturmasına bağlı olduğu sanılmaktadır Bu çalışmada serum GGT düzeyi yüksek ( >150 U/L ) olan bağımlıların sosyodemografik, klinik özellikleri ve laboratuvar bulguları araştırılmıştır.
Yöntem: Çalışmaya DSM-IV tanı ölçütlerine göre Alkol bağımlılığı tanısı ile kliniğe sıra ile yatan 104 hasta alınmıştır. Hastaların ayrıntılı sosyodemografik ve klinik özellikleri belirlenmiş, alkol bağımlılığının yaşam boyu şiddetini ölçmek için Michigan Alkolizm Tarama Testi (MATT) uygulanmıştır. Alkol kullanımının biyolojik etkilerini saptamak için hastalar ilk geldiklerinde aç olarak gamma glutamil transferaz, alanin amine transferaz (ALT), aspartat aminotransferaz (AST), ortalama eritrosit hacmi (MCV), total kolesterol, trigliserid, yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL), düşük yoğunluklu liporotein (LDL), çok düşük yoğunluklu lipoprotein (VLDL) ve ürik asit düzeyleri için kan alınmıştır. Hastalar GGT düzeylerine iki gruba ayrılmış (150 ve üzeri yüksek, altı düşük) ve istatistik işlemler bu iki grup arasında ki-kare, t-student testi kullanılarak yapılmıştır.
Bulgular: Çalışmaya 85 (% 81,7) erkek 19 (%18,3) kadın hasta alınmıştır. Yaş ortalaması 43,84 (sd= 9,42)’dir. GGT düzeyi yüksek olanları oranı % 30,7 (n=32), düşük olanların ise %69,3 (n=72) olarak bulunmuştur. GGT yüksek olan grubun yaş ortalaması da yüksektir (42,41 sd=8,62; 47,00 sd=10,42). GGT yüksek ve GGT düşük grup arasında klinik özellikler açısından yapılan değerlendirmelerde gruplara göre ortalama ve istatistiki ifade; MATT (25.63 ss=4.20; 18.97 ss=3.57 t=8.30 p<0.01) yıl olarak alkol kullanma süresi (28.22 ss=9.22; 19.17 ss=9.56; t=4.41 p<0.01); yıl olarak sorun yaşama süresi (ortalama=13.06 ss=6.38; ortalama=8.97 ss=4.67 t=4.35 p<0.01)), günlük tüketilen standart içki miktarı (ortalama=14.69 ss=4.56; orta-lama=11.58 ss=5.08 p<0.01) şeklinde olup anlamlı istatistiksel farklılık vardır. Biyolojik belirleyiciler açısından yapılan değerlendirmelerde gruplara göre sırasıyla ortalama ve istatistiki ifade; AST (78.19 ss=49.18; 34.34 ss=25.18 t=6.01 p<0.01); ALT (71.88 ss=54.82; 29.47 16.27 t=6.03 p<0.01); MCV (101.97 ss=2.36; 91.75 ss=2.53 t=19.40 p<0.01); total kolesterol (230.91 ss=94.21; 182.42 ss=40.23 t=3.69 p<0.01) şeklindedir ve bu değişkenler iki grup arasında anlamlı istatistiksel farklılık göstermektedir.
Sonuç: Klinik özellikler açısından yaşam boyu alkol bağımlılığının şiddetinin GGT düzeyi üzerinde etkili olduğu, bu nedenle MATT’nin alkolün oluşturduğu biyolojik zararları tahmin etmede kullanılabileceği anlaşılmaktadır. Biyolojik belirleyiciler açısından yapılan değerlendirmelerde AST, ALT, MCV ve Total kolesterolün GGT ile paralel yükseklikte bulunması biyolojik hasarların saptanmasında bu belirleyicilerin de kullanılabileceğini düşündürmektedir.

Kaynaklar

Rosman AS, Lieber CS. Biochemical markers of alcohol consumption. Alcohol Health & Research World 1990; 14: 208-218.

Gjerde H, Amundsen A, Skog O-J, Morland J, Aasland OG. Serum gammaglutamyltransferase: an epidemiological indicator of alcohol consumption? British Journal of Addiction 1987; 82:1027-1031.

Javors MA, Pichot JT, King TS, Anton RF. Search for biological markers. In B.A. Johson & J.D. Roache (Eds), Drug Addiction ant its Treatment, Lippincott-Raven, Philadelphia, 1997:205-231.

Salmela KS, Laitinen K, Nystrom M, Salaspuro M. Carbohydrate-deficient transferrin during 3 weeks heavy alcohol consumption. Alcoholism: Clinical and Experimental Research 1994; 18:228-230.

Memesanszky E, Lott JA, Arato M. Changes in serum enzymes in moderate drinkers after and alcohol challenge. Clinical Chemistry 1998; 34:525-527.

Salaspuro M. Conventional and coming laboratory markers of alcoholism and heavy drinking. Alcoholism: Clinical and Experimental Research 1986; 10(6supl): 5-12.

Litten RZ, Allen JP, Fertig JB. g-Glutamyltranspeptidase and carbohydrate-deficient transferin : alternative measures of excessive alcohol consumption: Clinical and Experimental Research 1995; 19:1541-1546.

Conigrave KM, Saunders JB, Whitfield JB. Diagnostic tests for alcohol consumption. Alcohol & Alcoholism 1995; 30:13-26.

Gül S, Akvardar Y, Taş G, Tuncel P. Alkol kullanım bozukluklarında tarama testleri ve laboratuvar belirteçlerinin tanısal etkinliği. Türk Psikiyatri Derg 2005; 16:3-12.

Salaspuro M. Biological state markers of alcohol abuse. Alcohol Health & Research World 1994; 18:131-139.

Whitfield JB. Gamma glutamyltransferase. Crit Rev Clin Lab Sci 2001; 38:263-355.

Chıck J, Kreıtman N, Plant M. Mean cell volume and gamma-glutanyl-trnspeptidase as markers of drinking in working men. Lancet 1981; 1: 1249-1251.

American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-IV-TR). Washington, DC: American Psychiatric Association, 2000.

Corrao G, Arıco S, Lepore R, Valentı M, Torchıo P, Galatola G, Tabone M, Dı Orıo F. Amounts and duration of alcohol intake as risk factors of symptomatic liver currhosis: A case-control study. J. Clin. Epidemiol 1993;. 46: 601-607.

Daeppen JB, Schoenfeld-Smith K, Smith TL, Schuckit MA. Characteristics of alcohol dependent subjects with very elevated levels of gamma-glutamyltransferase. J Stud Alcohol 1999; 60:589-594.

Prezza M, Pozzato G, Chıesa L, Terpın M, Barbone F, Dı Padova C. Abnormal serum gamma-glutamyltranspeptidase in alcoholics: Clues to its explanation. Netherlands J. Med. 1989; 34: 22-28.

Orrego H, Blake JE, Israel Y. Relationship between gamma-glutamyl transpeptidase and mean urinary alcohol levels in alcoholics while drinking and after alcohol withdrawal. Alcolism Clin. Exp. Res. 1985; 9: 10-13.

Penn R, Worthıngton DJ. Is serum y-glutamyltransferase a misleading test? Brit. Med. J. 1983; 286: 531-535.

Rosalkı SB. Gamma-glutamyl transpeptidase. Adv. Clin. Chem. 1975; 17: 53-107.

Rosman AS, Lıeber CS. Biological markers of alcoholism. In: Lieber, C.S. (Ed.) Medical and Management, New York: Plenum Medical Book Co., 1992: 531-563.

Shaw S, Lıeber CS. Mechanism of increased gamma-glutamyl transpeptidase after chronic alcohol consumption: Hepatic microsomal induction rather than dietary imbalance. Subst. Alcohol Actions Misuse 1980; 1: 423428.

Szasz G. A kinetic photometric method for serum gamma-glutamyl transpeptidase. Clin. Chem 1969; 15: 124-136.

Wu A, Chanarın I, Slavın G, Levı AJ. Folate deficlency in the alcoholics: Its relationship to clinical and haematological abnormalities, liver discase and folate stores. Brit. J. Haematol. 1975; 29: 469-478.

Wu A, Slavın G, Levı AJ. Elevated serum gamma-glutamyl transferase (transpeptidase) and histological liver damage in alcoholism. Amer J Gastroenterol 1976;. 65: 318-323.

Yamada S, Mak KM, Lıeber CS. Chronic ethanol consumption alters rat liver plasma membranes and potentiates release of alkaline phosphatase. Gastroenterology 1985; 88: 1799-1806.

GAMMA GLUTAMİL TRANSFERAZ DÜZEYİ YÜKSEK ALKOL BAĞIMLILARININ ÖZELLİKLERİ