ŞANLIURFA’DA KIRSAL ALANDA SARMA TÜTÜN KULLANIMI

Medaim Yanık; Mehmet Gencer; Abdurrahman Altındağ; Erkan Ceylan; Abdulbaki Keklik; Mahmut Katı

ŞANLIURFA’DA KIRSAL ALANDA SARMA TÜTÜN KULLANIMI

Yazarlar

Medaim Yanık Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri A.D.
Mehmet Gencer Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları A.D.
Abdurrahman Altındağ Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri A.D
Erkan Ceylan Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları A.D.
Abdulbaki Keklik Sincik Sağlık Merkezi
Mahmut Katı Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri A.D.

Anahtar Kelimeler:

Tütün- sarma tütün- sigara- tütün bağımlılığı- Şanlıurfa

Özet

Amaç: Türkiye’de filtreli paket sigara kullanımı ile ilgili çok sayıda çalışma olmasına karşın sarma tütün kullanımı ile ilgili sadece bir çalışma vardır. Hâlbuki Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde tütünün sarma tütün biçiminde kullanıldığı ve bu bölgelerde tütün pazarlarının olduğu bilinmektedir. Bu toplumsal kesim, tütün kullanımı ile ilgili bilgi ve istatistiklerin dışında kalmaktadır. Bu çalışmada Şanlıurfa’da kırsal alanda, tütün kullanma biçimlerinin ve bağımlılık düzeylerinin araştırılması amaçlanmıştır.
Yöntem: Şanlıurfa’da Siverek ilçesine bağlı 600 nüfuslu bir köyde, 15 yaş üstünde olan tüm bireylerin oluşturduğu 299 kişi çalışmaya alındı. Çalışmacılar tarafından oluşturulan Anket Formu ve nikotin bağımlılık düzeyini ölçen Fagerstrom Nikotin Alışkanlık Ölçeği uygulandı.
Bulgular: Çalışmaya katılan 299 kişiden %55.5’i erkek (n=166), %44.5’i kadındı (n=133). Yaş ortalaması 35.7 ± 15.8 yıl idi. Okuma yazma bilmeme oranı %38 idi. Hayatı boyunca bir dönem tütün içen oranı %47.2 (n=141), halen tütün kullanan %38.8 (n=116) oranındaydı. Tütün kullananlardan % 93’ü sarma tütün %7’si paket tütün kullanıyordu. Günde 20’den fazla sarma sigara içme %58.2 olup, %13.6’sı 30 yıldan uzun süre sarma sigara kullanmıştı. Olguların %87.3’ü tütüne filtre takmaksızın, %84.4’ü ağızlık kullanmadan %21’i tütünü sarıp tabakada biriktirerek, %78’i her içim için yeniden sigara sarmaktaydı. Aralıklı olarak paket sigara da kullanma oranı %17 olup, %81.7’sinde ailede sarma tütün kullanan başka biri de vardı. Sarma tütün tercih nedeni olarak %49.1’i daha ucuz olmasını, %32.1’i daha lezzetli olması olarak göstermekteydi. Sarma tütün kullananların %87.5’i sarma tütünün daha zararlı olduğunu düşünürken, %12.5’i paket sigaranın daha zararlı olduğunu düşünmekte idi. Nikotin alışkanlık ölçeğinden alınan puan ortalaması 8.79 ± 1.46 olup, bu ölçeğe göre sarma tütün kullananların %79.6’sı fiziksel nikotin bağımlısı idi.
Sonuç: Şanlıurfa’da kırsal alanda tütün kullanımının en yaygın biçimi sarma tütün kullanımınıdır. Tütünün geleneksel kullanım şeklinin sarma tütün şeklinde olması ve sarma tütünün daha ucuz olması bu durumun en önemli belirleyicileridir.

Kaynaklar

Yanık M, Gencer M, Ceylan E, Altındağ A. Şanlıurfa’da sarma tütün kullanan bir grupta sosyodemografik özellikler ve bağımlılık düzeyleri . Bağımlılık Dergisi 2004;5:26-29.

Dilbaz N, Apaydın L. Bir eğitim ve araştırma hastanesinde çalışan hemşireler arasındaki sigara içme, bırakma sıklığı ve sigara içme davranışının özellikleri. Bağımlılık Dergisi 2002;3:1-11.

Haetherton TF, Kozlowski LT, Frecker RC, Fagerstrom KO. The Fagestrom test for nicotine dependence. A revision of the Fagerstrom Tolarence Questionnaire. Br J Addict 1991;86:119.

Kyerematen GA, Dvorchik BH, Vesell ES. Influence of different forms of tobacco intake on nicotine elimination in man. Pharmacology 1983;26:205-209.

Shihadeh A. Investigation of mainstream smoke aerosol of the argleh water pipe. Food Chem Toxicol 2003;41:143-152.

Shafagoj YA, Mohammed FI, Hadidi KA. Hubble-bubble (water pipe) smoking: levels of nicotine and cotinine in plasma, saliva and urine. Pharmacology 1983;26:205-209.

Turner JA, Sillet RW, McNicol MW. The inhaling habits of pipe smokers. Br J Dis Chest 1981;75:71-76.

Yıldız M, Özcan ME. Ayaktan izlenen psikiyatri hastalarında nikotin bağımlılığı yaygınlığı. Bağımlılık Dergisi 2000;1:1-5.

Tuğlu C, Güzelant A, Erdoğan S, ve ark. Hekimlerde sigara içme alışkanlığı ve ruhsal örüntü. Bağımlılık Dergisi 2000;1:1-11.

Sezer RE, Öztürk ŞZ, Bilgin N, ve ark. Elazığ’da görev yapan hekimlerin ve diş hekimlerinin sigara konusundaki, davranışları, tutumları. Turkish Journal of Medical Sciences 1990;14:381-390.

Akvardar Y, Aslan B, Ekici ZB, ve ark. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinde sigara, alkol, madde kullanımı. Bağımlılık Dergisi 2001;2:1-8.

Kaya N, Çilli AS. Üniversite öğrencilerinde nikotin, alkol ve madde bağımlılığının 12 aylık yaygınlığı. Bağımlılık Dergisi 2002;3:1-8.

Metintaş S, Sarıboyacı MA, Nuhoğlu S, ve ark. Smoking patterns of university students in Eskişehir, Turkey. Public Health 1998;112:261-264.

Ögel K, Tamar D, Evren C, Çakmak D. Lise gençleri arasında sigara, alkol ve madde kullanım yaygınlığı. Türk Psikiyatri Dergisi 2001;12:47-52.

Turgut T, Deveci F, Altuntaş E, Muz MH. Elazığ’da lise ve dengi okul öğretmenlerine uygulanan sigara anketi sonuçları. Solunum 2001;3:295-299.

Kozlowski LT, O’Connor RJ. Cigarette filter ventilation is a defective design because of misleading taste, bigger puffs, and blocked vents. Tob Control 2002;11:40-50.

ŞANLIURFA’DA KIRSAL ALANDA SARMA TÜTÜN KULLANIMI