Anahtar Kelimeler
travmatik yaşantı
bağımlılık tedavi süreci
Öz
Amaç: Madde bağımlılığı öncelikli toplum sağlığı sorunlarından biridir. Bu çalışmada madde bağımlısı bireylerin ve ailelerinin yaşadıkları travmatik yaşantıların bağımlılık tedavi sürecine etkisi incelenmiştir.
Yöntem: Araştırmanın örneklemini bir İlçe Sağlık Müdürlüğü Bağımlılık Birimi’nin sürveyans sisteminde kayıtlı hastalar ile özel bir hastanenin bağımlılık kliniğinde tedavi olan bireyler ve aileleri oluşturmuştur. Katılımcılara Sosyo-Demografik Bilgi Formu, Travmatik Yaşantılar Listesi ve Bağımlılık Profil İndeksi uygulanmıştır.
Bulgular: Araştırmaya katılan toplam 82 kişinin %52,4’ünü toplum içinde yaşayanlar, %47,6’sını ise hastanede tedavi görenler oluşturmuştur. Katılımcılar 17 ile 55 yaşları arasında olup (ortanca yaş 28), %93’ü erkektir. Bireylerin %66,2’si madde bağımlılığı öncesinde, %86,2’si bağımlılık sırasında, %33,8’i ise bağımlılık tedavisi sırasında travmatik bir olay yaşadığını bildirmiştir. Travma yaşantısı olan bireylerin %85,7’si tedavi sürecinde travmatik yaşantılarıyla ilgili görüşülmediğini, yalnızca %14,3’ü psikolojik destek aldığını ifade etmiştir. Bireylerin aile üyeleriyle ilişkisinin niteliği, bağımlılık öncesi bireyin travmatik yaşantısı ve bakım verenin tedavi sırasındaki travmatik yaşantılarıyla tedaviye uyum arasında anlamlı ilişki saptanmıştır.
Sonuç: Bulgular madde bağımlılığı olan bireylerde ve ailelerinde travmatik yaşantı sıklığının yüksek olduğunu, madde bağımlılığı tedavisinin travmaya duyarlı olması gerektiğini ve aile destekli psikososyal müdahalelerin geliştirilmesinin önemini düşündürmektedir.
Referanslar
Sağlam E, Uzbay T, Beyazyürek M. Madde bağımlılığının psikofarmakolojik özellikleri. Bağımlılık Dergisi 2003; 4(2): 81-87.
Düşmez S. Alkol Kullanım Bozukluğu Hastalarında Dürtüsellik, Motivasyon ve Ödül Öğrenmenin Sağlıklı Kontrollerle Karşılaştırılması (Tıpta Uzmanlık tezi). İzmir: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı, 2019.
Xiao, Z., Lee, T., Zhang, et al. Thirsty heroin addicts show different fMRI activations when exposed to water-related and drug-related cues. Drug Alcohol Depend, 2006; 83(2): 157–162.
Saloner R, Paolillo E.W, Umlauf A, et al. Conditional effects of lifetime alcohol consumption on methamphetamine-associated neurocognitive performance. J Int Neuropsychol Soc, 2019; 25(8): 787‐799.
TUBİM. Türkiye Uyuşturucu Raporu 2012. Ankara: Emniyet Genel Müdürlüğü, 2012.
Ögel K. Bağımlılık ve tedavisinde genel bilgiler. Ögel K (editor) Sigara, Alkol ve Madde Kullanım bozuklukları: Tanı, Tedavi ve Önleme. İstanbul: Yeniden Yayınları, 2010: 3-16.
Özenoğlu A, Ünal G. Açlık ve yoksulluğun çocuklarda saldırganlık ve şiddet davranışları ile ilişkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2015; 4(1): 162-179.
Peck KR, Harman JL, Anghelescu DL. Family and peer-group substance abuse as a risk-factor for opioid misuse behaviors for a young adult with cancer-related pain-a case study. J Adolesc Young Adult Oncol. 2018; 7(1): 137-140..
Parekh R. What is addiction, 2017. https://www.psychiatry.org/patients-families/addiction/what-is- addiction (Accessed 15.06.2019).
Blakey JM, Grocher KB. “Keeping It Real”: The relational effects of trauma among african american women and their substance abuse treatment counselors. J Interpers Violence. 2020; 35(17-18): 3405-3436..
Gilhooly T, Bergman JA, Stieber J, Brown,JE. Posttraumatic stress disorder symptoms, family environment, and substance abuse symptoms in emerging adult. J Child Adolesc Subst Abuse 2918; 27(3): 196–209..
Narvaez JCM, Remy L, Bermudez MB, et al. Re-traumatization cycle: Sexual abuse, post-traumatic stress disorder and sexual risk behaviors among club drug users. Subst Use Misuse, 2019; 54(9): 1499‐1508.
Staton-Tindall M, Duvall J, Stevens-Watkins D, Oser CB The roles of spirituality in the relationship between traumatic life events, mental health, and drug use among African American women from one southern state. Subst Use Misuse 2013; 48(12): 1246-1257.
Center for Substance Abuse Treatment (US). Trauma-Informed Care in Behavioral Health Services. Rockville (MD): Substance Abuse and Mental Health Services Administration (US); 2014. Report No.: (SMA) 14-4816.
Hakansson U, Watten R, Söderström K, et al. Adverse and adaptive childhood experiences are associated with parental reflective functioning in mothers with substance use disorder. Child Abuse Negl 2018; 81: 259-273.
Saatcioglu O, Erim R, Cakmak D. Role of family in alcohol and substance abuse. Psychiatry Clin Neurosci 2006; 60(2): 125–132.
McCarron H, Griese E, Dippel E, McMahon T. Cultural and social predictors of substance abuse recovery among American Indian and non-American Indian pregnant and parenting women. J Psychoactive Drugs, 2018; 50(4): 322-330.
Şahin A. Madde Bağımlılığı Hastalarının Bağlanma Stillerinin Tedavi Motivasyonlarına Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Üsküdar Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klinik Psikoloji Anabilim Dalı, 2018.
Udum S. Sıkıntıya Dayanma ve Esrar Kullanımı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep: Hasan Kalyoncu Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klinik Psikoloji Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, 2018.
Topçu ÖE . Travmatik Yaşantıları Olan Kadınlarda Sosyal Destek Türleri Ile Depresyon Düzeyi Ve Antidepresan Kullanımı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Üsküdar Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klinik Psikoloji Anabilim Dalı, 2015.
Çoban A. Kulüp Kültürü ve Uyuşturucu Kullanımı (Suç Antropolojisi Açısından Bir İnceleme). (Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antropoloji Anabilim Dalı, 2014.
Ahluwalia H, Anand T, Suman LN. Marital and family therapy. Indian J Psychiatry 2018; 60 (Suppl 4): 501–505.
Kılınç G, Yıldız E, Harmancı P. Toplumsal travmatik olaylar ve aile ruh sağlığı . Turkiye Klinikleri J Psychiatr Nurs-Special Topics. 2017;3(2):182-8.
Sommer J, Hinsberger M, Elber T, et al. The interplay between trauma, substance abuse and appetitive aggression and its relation to criminal activity among high-risk males in South Africa. Addict Behav 2017; 64: 29–34.
Tonmyr L, Shields M. Childhood sexual abuse and substance abuse: A gender paradox?. Child Abuse Negl 2017; 63: 284–294.
Walsh K, Elliott JC, Shmulewitz D, et al. Posttraumatic stress disorder and risk for alcohol, nicotine, and marijuana dependence in Israel. Compr Psychiatry 2014; 55: 621–630.
Stevens JS & Jovanovic T. Role of social cognition in post- traumatic stress disorder: A review and meta-analysis. Genes Brain Behav 2019; 18(1): e12518.
Read J, Sampson M, Critchley C. Are mental health services getting better at responding to abuse, assault and neglect?. Acta Psychiatr Scand 2016; 134(4): 287–294.
Balcı L. Deprem Travmasının Kuşaklar Arası Aktarımının Ortaokul Öğrencileri Üzerinden İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi) . İstanbul: Marmara Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü Rehberlik ve Psikolojik Danışma Bilim Dalı, 2016.
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Telif Hakkı (c) 2025 Bağımlılık Dergisi