Anahtar Kelimeler
madde bağımlılığı
öz yeterlilik
bağlanma
Öz
Amaç: Bu araştırma, adölesanların madde bağımlılığından korunma öz yeterliklerinin ebeveyn bağlanma düzeyleri ile ilişkisini belirlemek amacı ile yapılmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı türde ilişki arayıcı olarak yapılan bu araştırmaya toplam 120 adölesan katıldı. Veri toplama aracı olarak; katılımcılara “Kişisel Bilgi Formu”, “Madde Bağımlılığından Korunma Öz-Yeterlik Ölçeği (MBKÖÖ)” ve “Ana Babaya Bağlanma Ölçeği (ABBÖ-)” uygulandı.
Bulgular: Adölesanların MBKÖÖ toplam puan ortalamaları 76,47±28,31’dir. MBKÖÖ toplam ve alt boyut puan ortalamaları ile adölesanların bazı demografik özellikleri arasında ilişki tespit edildi. Annesi ortaöğretim ve üzeri mezunu, kadın cinsiyetinde olan adölesanların madde bağımlılığından korunma düzeylerinin daha iyi düzeyde olduğu saptandı. Adölesanların madde kullanım durumları ve anne babaya bağlanma düzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu görüldü.
Sonuç: Adölesanlar madde kullanımı açısından risk altındadır. Özellikle anne eğitim düzeyinin düşük olması, erkek cinsiyet ve olumsuz ebeveyn tutumları adölesanların risk oranını artırmaktadır. Madde bağımlılığı riskinin yüksek olduğu tespit edilen bu gruplarda koruma, önleme ve erken teşhis hizmetlerinin planlanması önerilmektedir.
Referanslar
World Health Organization. Substabce abuse. 2017. Available from: https://www.who.int/topics/substance_abuse/en/. Accessed date: 03. 03. 2020.
Crews F, Boettiger C. Impulsivity, frontal lobes and risk for addiction. Pharmacol Biochem Behav 2009; 93: 237-247.
Pérez de Albéniz-Garrote G, Rubio-Rubio L, Medina-Gómez B. Moderating role of parental styles in the relationship between impulsivity and alcohol use in a sample of Spanish adolescents. Revista de Psicopatología y Psicología Clínica 2018; 23(1): 47-57.
United Nations. Sustainable Development Goals Indicators, Global Database. Available from: https://unstats.un.org/sdgs/indicators/database/ Accessed date: 04.03.2020.
Summers P, O’loughlin R, O’Donnell S, et al. Repeated presentation of children and adolescents to the emergency department following self-harm: a retrospective audit of hospital data. Emerg Med Australas 2020; 32(2): 320-326.
Mielgo S, Lobrigados D, Calleja A, Cachero PA. Family risk factors in drug use. Psicología de las Adicciones 2012; 1: 7-11.
Oliva A, Parra Á, Sánchez I. Relationships with parents and peers as predictors of emotional and behavioural adjustment during adolescence. Apunt Psicol 2002; 20: 225-242.
Ledoux S, Sizaret A, Hassler C, Choquet M. Consumption of psychoactive substances in adolescence. Analysis of cohort studies. Adicciones 2000; 12: 255-279.
Jiménez T, Musitu G, Murgui S. Family functioning and communication and adolescent drug use: Social support as a mediator. Rev Psicol Soc 2006; 21(1): 21-34.
Ceyhan E, Boysan M, Kadak MT. Associations between online addiction, attachment style, emotion regulation, depression and anxiety in general population: testing the proposed diagnostic criteria for internet addiction. Sleep and Hypnosis 2019; 21(2): 123-139.
Schreiber LRN, Grant JE, Odlaug BL. Emotion regulation and impulsivity in young adults. J Psychiatr Res 2012; 46(5): 651-658.
Bowlby J. Separation. Vol. 2. Attachment. New York: Basic Books, 1973: 126-133.
Parker JS, Benson MJ. Parent-adolescent relations and adolescent functioning: self-esteem, substance abuse, and delinquency. Adolescence 2004; 39(155): 519-530.
Cornellà-Font MG, Viñas-Poch F, Juárez-López JR, Malo-Cerrato S. Risk of addiction: Its prevalence in adolescence and its relationship with security of attachment and self-concept. Clínica Salud 2020; 31(1): 2125.
El-Fallah NA, Gad EA, Badawy AA, Abo Hamar SD. Psychological factors and family troubles among adolescents with drug use disorders. Med J Cairo Univ 2019; 87(6): 3933-3943.
Miljkovitch R. Addictive behaviours as a response to attachment insecurity. Corcos A. Pham-Scottez MS. (editors) Borderline personality disorder in adolescence. Paris, France: Dunod, 2013: 228-235.
Townsend MC. Psychiatric Mental Health Nursing: Concepts of Care in Evidence-Based Practice. 8th ed. Philadelphia: FA Davis Company, 2015: 365-418.
Ersü N, Ersü A, Acar B, et al. Lisede eğitim gören gençler ile çıraklık eğitim merkezine devam eden gençlerin sağlık risk ve problemlerinin karşılaştırılması. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2018; 27(5): 305-316.
Avcı D. The prevalence of substance use among adolescents participating in apprenticeship training, relationship between anger level-anger expression and addiction severity. J Psychiatr Nurs. 2017; 8(1): 1-8.
Lwanga SK, Lemeshow S, World Health Organization. Sample Size Determination in Health Studies: A Practical Manual. Geneva: World Health Organization; 1991.
Eker F, Akkuş D, Kapısız Ö. Ergenler için Madde Bağımlılığından Korunma Öz-Yeterlik Ölçeği'nin geliştirilmesi ve psikometrik değerlendirilmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2013; 4(1): 7-12.
Kapçı EG, Küçüker S. Ana babaya bağlanma ölçeği: Türk üniversite öğrencilerinde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Turk Psikiyatri Derg. 2006; 17: 17-23.
World Health Organization. Child and Adolescent Mental Health Policies and Plans. Geneva: World Health Organization, 2005.
Sümer N, Oruçlular Y, Çapar T. Bağlanma ve bağımlılık: kuramsal çerçeve ve derleme çalışması. Bağımlılık Dergisi 2015; 16(4): 192-209.
Mete B, Söyiler V, Pehlivan E. Adölesanlarda sigara içme ve madde kullanma prevalansı. Bağımlılık Dergisi 2020; 21(1): 64-71.
Cömert IT, Ögel K. Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri. Addicta: The Turkish Journal on Addictions 2014; 1(1): 9-40.
Yiğit Ü, Öncü E. Çalışan gençlerde sigara, alkol, uyuşturucu/uyarıcı madde kullanımı ve risk faktörleri. Addicta: The Turkish Journal on Addictions 2019; 6(4): 49-66.
Uzun S, Kelleci M. Lise öğrencilerinde madde bağımlılığı: Madde bağımlılığından korunma konusundaki öz yeterlikleri ve ilişkili faktörler. Dusunen Adam 2018; 31(4): 356-363.
Call KT, Riedel AA, Hein K, et al. Adolescent health and well-being in the twenty-first century: a global perspective. J Res Adolesc 2002; 12(1): 69–98.
Osmanoğlu DE. Üniversite öğrencilerinin içme nedenleri ve madde bağımlılığından korunma öz-yeterlik davranışlarının belirlenmesi ve içme nedenlerine dair görüşleri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi 2017; 35: 198-222.
Yıldız M. Lise öğrencilerinin madde bağımlılığından korunmaya ilişkin öz-yeterliğinin incelenmesi. Uluslararası Eğitim, Bilim ve Teknoloji Dergisi 2017; 3(2): 70-77.
Özdemir O, Özdemir PG, Kadak MT, Nasıroğlu S. Kişilik gelişimi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2012; 4(4): 566-589.
Lewis AJ. Attachment-based family therapy for adolescent substance use: A move to the level of systems. Front Psychiatry. 2019; 10: 948.
Schindler A, Bröning S. A review on attachment and adolescent substance abuse: empirical evidence and implications for prevention and treatment. Subst Abus 2015; 36(3): 304-313.
Wedekind D, Bandelow B, Heitmann S, et al. Attachment style, anxiety coping, and personality-styles in withdrawn alcohol addicted inpatients. Subst Abuse Treat Prev Policy. 2013; 8: 1.
Zia A, Shahzad S. Depression and perceived attachment of adolescents with fathers having substance-abuse disorder. J Pak Med Assoc 2019; 69(12): 1855-1859.
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Telif Hakkı (c) 2025 Bağımlılık Dergisi