Anahtar Kelimeler
dijital oyun
fiziksel aktivite
Öz
Amaç: Bu araştırmanın amacı, adolesanların dijital oyun bağımlılığı ile fiziksel aktivite tutum ve davranışlarını etkileyen faktörleri belirlemektir.
Yöntem: Tanımlayıcı tipte olan araştırmanın örneklemini Iğdır ilinde yaşayan adolesan döneminde olan 583 çocuk oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında, Demografik Bilgi Formu, Bilişsel Davranışçı Fiziksel Aktivite Ölçeği (BDFÖ) ve Çocuklar İçin Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği (ÇİDOBÖ) kullanılmıştır. Veriler online görüşme yoluyla elde edilmiştir. Bulgular: Araştırma grubu %52,3’ü (n=305) kadın, %47,7’si (n=278) erkek toplam 583 adolesandan oluşmuştur. Katılımcıların, fiziksel aktivite tutumlarının cinsiyet, cihazları kullanma süreleri ve ilgilendikleri herhangi bir spor dalının olma durumuna göre, dijital oyun bağımlılıklarının ise cinsiyet, yaşanılan yer, dijital araca sahip olma, sürekli oynadıkları bir oyun olma durumu, cihazları kullanma süreleri ve ilgilendikleri herhangi bir spor dalının olma durumuna göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Araştırmada Bilişsel Davranışçı Fiziksel Aktivite Ölçeği toplam puanı ile Çocuklar İçin Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği toplam puanı arasında negatif yönlü zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.
Sonuç: Çocukların spor yapmaya teşvik edilmesi, uygun ortamın oluşturulması gibi durumlar ile fiziksel aktiviteye tutum ve davranışların geliştirilebileceği ve dijital oyun bağımlılığı seviyesinin düşürülebileceği düşünülmektedir.
Referanslar
Aslan A. Türkiye’de Çocukların Güvenli İnternet Kullanımında 2010-2015 Yılları Arasındaki Değişimler ve Uygulamaların Yansımaları, Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi, 2016.
Aydoğdu F. Dijital oyun oynayan çocukların dijital oyun bağımlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi 2018; 6(31): 1-18.
Ülker Ü, Acar S, Bülbül Hİ. Lisansüstü Öğrencilerin Eğitsel Dijital Oyunların Eğitim Amaçlı Kullanılmasına Yönelik Görüşleri. 11. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu Kitabı, 2017:111-118.
Şimşek E, Yılmaz TK. Türkiye'de yürütülen dijital oyun bağımlılığı çalışmalarındaki yöntem ve sonuçların sistematik incelemesi. Kastamonu Eğitim Dergisi 2020; 28(4): 1851-1866.
Hazar Z, Demir G, Namlı S, Türkeli A. Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığı ve fiziksel aktivite düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 2017; 11(3): 320332.
Irmak A, Erdoğan S. Ergen ve genç erişkinlerde dijital oyun bağımlılığı: Güncel bir bakış. Turk Psikiyatri Derg 2016; 27(2): 128-137.
Granic I, Lobel A, Engels RCME. The benefits of playing video games. Am Psychol 2014; 69(1): 66–78.
Green CS, Bavelier D. Action video game modifies visual selective attention. Nature 2003; 423: 534–537.
Prot S, Anderson CA, Gentile DA, et al. The positive and negative effects of video game play. Children And Media. Jordan A, Romer D. (editors) New York: Oxford University Pres, 2014; 109-128.
Westwood D, Griffiths MD. The role of structural characteristics in video-game play motivation: A Q-Methodology study. Cyberpsychol Behav Soc Netw 2010; 13(5): 581–585.
Ferguson CJ, Olson CK. Friends, fun, frustration and fantasy: Child motivations for video game play. Motiv Emot 2012; 37(1): 154–164.
Ayas T, Horzum MB. Teknolojinin olumsuz etkileri. Ankara: Vize Yayıncılık, 2017: 107-122.
Lemmens JS, Valkenburg PM, Peter J. Development and validation of a game addiction scale for adolescents. Media Psychol 2009; 12(1): 77-95.
Bhagat S, Jeong EJ, Kim DJ. The role of ındividuals’ need for online social ınteractions and ınterpersonal ıncompetence in digital game addiction. Int J Hum Comput Interact 2020; 36(5): 449-463.
Horzum MB. İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim 2011; 36(159): 56-68.
Yengin D. Dijital Oyunlarda Şiddet. İstanbul: Beta, 2012: 106-112.
Birinci YZ, Şahin Ş, Vatansever Ş, Pancar S. Yaşlılarda fiziksel egzersizin beyin kaynaklı nörotrofik faktör (bdnf) üzerine etkisi: deneysel çalışmaların sistematik derlemesi. Spor Hekimliği Dergisi 2019; 54(4): 276-287.
Marques A, Santos DA, Hillman CH, Sardinha LB. How does academic achievement relate to cardiorespiratory fitness, self-reported physical activity and objectively reported physical activity: a systematic review in children and adolescents aged 6–18 years. Br J Sports Med 2018; 52(16): 1039.
Pate RR. Physical activity assessment in children and adolescents. Crit Rev Food Sci Nutr 1993; 33(4-5): 321326.
Karaman ÖN, Özden F, Özcanlı C, Mutlu TO. Spor bilimleri fakültesindeki öğrencilerde denge, sıçrama performansı ile fiziksel aktivite düzeyi arasındaki ilişki. Türkiye Klinikleri Spor Bilimleri 2020; 12(2): 163-168.
Çakır H. Bilgisayar oyunlarına ilişkin ailelerin görüşleri ve öğrenci üzerindeki etkilerin belirlenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2013; 9(2): 138-150.
Hallal PC, Andersen LB, Bull FC, et al. Global physical activity levels: surveillance progress, pitfalls, and prospects. Lancet 2012; 380(9838): 247–257.
Rhodes RE, Janssen I, Bredin SSD, et al. Physical activity: Health impact, prevalence, correlates and interventions. Psychol Health 2017; 32: 942–975.
Freedman DS, Mei Z, Srinivasan SR, et al. Cardiovascular risk factors and excess adiposity among overweight children and adolescents: The Bogalusa heart study. J Pediatr 2007; 150: 12-17.
Griffiths MD, Davies MN, Chappell D. Demographic factors and playing variables in online computer gaming. CyberPsychol Behav 2004; 7(4): 479-487.
Altun M, Atasoy M. Investgation of digital game addicton of children between 9-11 age groups: Kırşehir sample. International Journal of Eurasia Social Sciences 2018; 9(33): 1740-1757.
Toker S, Baturay MH. Antecedents and consequences of game addiction. Comput Hum Behav 2016; 55: 668679.
Marcus BH, Forsyth LH, Stone EJ, et al. Physical activity behavior change: issues in adoption and maintenance. Health Psychol 2000; 19(1): 32-41.
Lewis BA, Marcus BH, Pate RR, Dunn AL. Psychosocial mediators of physical activity behavior among adults and children. Am J Prev Med 2002; 23(2): 26–35.
Twisk JW, Kemper HC, Van Mechelen W. Tracking of activity and fitness and the relationship with cardiovascular disease risk factors. Med Sci Sports Exerc 2000; 32:1455–1461.
Rikard G, Banville D. High school student attitudes about physical education. Sport Educ Society 2006; 11(4): 385–400.
Balcı A. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. 13. Baskı, Ankara: Pegem Akademi, 2018: 95110.
Schembre SM, Durand CP, Blissmer BJ, Greene GW. Development and validation of the cognitive behavioral physical activity questionnaire. Am J Health Promot 2015; 30(1): 58-65.
Eskiler E, Küçükibiş F, Gülle M, Soyer F. The cognitive behavioral physical activity questionnaire: a study of validity and reliability. International Journal of Human Sciences 2016; 13(2): 2577-2587.
Hazar Z, Hazar M. Digital game addiction scale for children. International Journal of Human Sciences 2017; 14(1): 203-216.
Kudaş S, Ülkar B, Erdogan A, Çırçı E. Ankara ili 11-12 yaş grubu çocukların fiziksel aktivite ve bazı beslenme alışkanlıkları. Spor Bilimleri Dergisi 2005; 16 (1): 19-29.
Hazar Z, Hazar K, Gökyürek B, et al. Ortaokul öğrencilerinin oyunsallık, dijital oyun bağımlılığı ve saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Human Sciences 2017; 14(4): 4320-4332.
Ballard M, Gray M, Reilly J, Noggle M. Eating behaviors correlates of video game screen time among males: Body mass, physical activity, and other media use. Eat Behav 2009; 10: 161-167.
Fullerton S, Taylor AW, Grande ED, Berry N. Measuring physical inactivity: Do current measures provide an accurate view of ‘‘sedentary’’ video game time? J Obes 2014; 1-5.
Akçay D, Özcebe H. Okul öncesi eğitim alan çocukların ve ailelerinin bilgisayar oyunu oynama alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Çocuk Dergisi 2012; 12(2): 66-71.
Erboy E. İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Bilgisayar Oyun Bağımlılığına Etki Eden Faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Eğitim Programları ve Öğretim Programı, 2010.
Kneer J, Rieger D, Ivory JD, Ferguson C. Awareness of risk factors for digital game addiction: interviewing players and counselors. Int J Ment Health Addict 2014; 12(8): 585–599.
Irles DL, Gomis RM. Impulsiveness and video game addiction. Salud y drogas 2016; 16(1): 33-40.
Bekir S. Üniversite Öğrencilerinde Çevrimiçi Oyun Bağımlılığı Düzeyinin Duygusal Şemalar, Eylemli Kişilik ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Eğitimde Psikolojik Hizmetler, 2018.
Şahin C, Tuğrul VM. İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin incelenmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks 2012; 4(3): 115-130.
Yiğit E. Çocukların Dijital Oyun Bağımlılığında Ailelerin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri, 2017.
Göldağ B. Lise öğrencilerinin dijital oyun bağımlılık düzeylerinin demografik özelliklerine göre incelenmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi 2018; 15(1): 1287-1315.
Gökçearslan Ş, Durakoğlu A. Ortaokul öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 2014; 23(14): 419-435.
Aydın F, Horzum MB. Öğretmenlerin bilgisayar oyun bağımlılık düzeylerini yordayan değişkenlerin incelenmesi. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying 2015; 2(1): 52-66.
Çavuş S, Ayhan B, Tuncer M. Bilgisayar oyunları ve bağımlılık: Üniversite öğrencileri üzerine bir alan araştırması. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi 2016; 43, 265-289.
Eren HK, Örsal Ö. Computer game addiction and loneliness in children. Iranian Journal of Public Health 2018; 47(10): 1504-1510.
Kurt AA, Dogan E, Erdogmus YK, Emiroglu BG. Examining computer gaming addiction in terms of different variables. World Journal on Educational Technology: Current Issues 2018; 10(1): 29-40.
Kurtbeyoğlu Ş. Ortaokul Öğrencilerinin Demografik Özelliklerinin Oyun Bağımlılığı ile İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi, Eğitim Teknolojisi, 2018.
Ekinci NE, Yalçın İ, Özer Ö, Kara T. An investigation of the digital game addiction between high school students. International Journal of Human Sciences 2017; 14(4): 4989-4994.
Karayağız-Muslu G, Bolışık B. Çocuk ve gençlerde internet kullanımı. TAF Prev Med Bull 2009; 8(5): 445-450.
Hazar KH, Koç AFK. Bedensel engelli sedanter ve sporcu bireylerin fiziksel aktiviteye karşı tutumları ve yaşam tatmin düzeylerinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi 2020; 5(4): 541-554.
Demir GT, Cicioğlu Hİ. Fiziksel aktiviteye katilim motivasyonu ile dijital oyun oynama motivasyonu arasindaki ilişkinin incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 2019; 17(3): 23-34.
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Telif Hakkı (c) 2025 Bağımlılık Dergisi