Anahtar Kelimeler
madde kaynaklı psikozlar
kadın
Öz
Metamfetamin, Dünya çapında sıklıkla suistimal edilen ve güçlü bağımlılık yapıcı etkileri olan amfetamin türevi bir maddedir. Kronik metamfetamin kullanımı bir süre sonra dopaminerjik reseptör yoğunluğunda değişikliklere yol açar. Özellikle mezolimbik sistem ve striatumdaki dopaminerjik sistemler üzerinde etkilidir. Duyarlılık ve bağımlılıkla sonuçlanır. Dopaminerjik sistemdeki bu değişiklik psikotik belirtileri açıklayabilir. Bununla birlikte metamfetaminin neden olduğu psikoz mekanizması ve cinsiyete özgü özellikler tam olarak aydınlatılabilmiş değildir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda metamfetamin ve benzeri uyarıcıların şizofreni ve ilişkili bozuklukların görülme sıklığında artışa neden olduğu ortaya konulmuştur. Metamfetamin psikozu şizofreni benzeri klinik özelliklere sahiptir. Hatta bazen birbirlerinden ayırt etmek oldukça güçtür. Bu olgu sunumunda tek seferlik ve düşük doz metamfetamin kullanımı sonrası psikotik bozukluk gelişen bir kadın olgu ele alınmıştır.
Referanslar
Jayanthi S, Daiwile AP, Cadet JL. Neurotoxicity of methamphetamine: main effects and mechanisms. Exp Neurol 2021; 344: 113795.
Meredith CW, Jaffe C, Ang-Lee K, Saxon AJ. Implications of chronic methamphetamine use: a literature review. Harv Rev Psychiatry 2005; 13(3): 141–154.
Elliott JM, Beveridge TJR. Psychostimulants and monoamine transporters: upsetting the balance. Curr Opin Pharmacol 2005; 5(1): 94-100.
Chiang M, Lombardi D, Du J, et al. Methamphetamine-associated psychosis: clinical presentation, biological basis, and treatment options. Hum Psychopharmacol 2019; 34(5): e2710.
Bramness JG, Rognli EB. Psychosis induced by amphetamines. Curr Opin Psychiatry 2016; 29(4): 236–241.
Lappin JM, Sara GE, Farrell M. Methamphetamine-related psychosis: an opportunity for assertive intervention and prevention. Addiction 2017; 112.(6): 927–928.
Sekine Y, Minabe Y, Ouchi Y, et al. Association of dopamine transporter loss in the orbitofrontal and dorsolateral prefrontal cortices with methamphetamine-related psychiatric symptoms. Am J Psychiatry 2003; 160(9): 16991701.
Wearne TA, Cornish JL. A comparison of methamphetamine-induced psychosis and schizophrenia: a review of positive, negative, and cognitive symptomatology. Front Psychiatry 2018; 9: 491.
Grant KM, Levan TD, Wells SM, et al. Methamphetamine-associated psychosis. J Neuroimmune Pharmacol 2012; 7(1): 113–139.
Drug market trends: cocaine amphetamine-type stimulans. https://www.unodc.org/unodc/en/data-and-analysis/wdr2021.html (22 Mart 2022 de ulaşıldı)
Daiwile AP, Jayanthi S, Cadet JL. Sex differences in methamphetamine use disorder perused from pre-clinical and clinical studies: Potential therapeutic impacts. Neurosci Biobehav Rev 2022; 137: 104674.
Torres OV. Sex differences in psychostimulant abuse: Implications for estrogen receptors and histone deacetylases. Genes (Basel) 2022; 13(5): 892.
Shelly J, Uhlmann A, Sinclair H, et al. First-rank symptoms in methamphetamine psychosis and schizophrenia. Psychopathology 2017; 49(6): 429–435.
Arunogiri S, Foulds JA, McKetin R, Lubman DI. A systematic review of risk factors for methamphetamine-associated psychosis. Aust N Z J Psychiatry 2018; 52(6): 514–529.
Yang M, Yang C, Liu T, London ED. Methamphetamine-associated psychosis: links to drug use characteristics and similarity to primary psychosis. Int J Psychiatry Clin Pract 2020; 24(1): 31–37.
Greenfield SF, Back SE, Lawson K, Brady KT. Substance abuse in women. Psychiatr Clin North Am 2010; 33(2): 339–355.
Balhara YPS, Kuppili PP, Gupta R. Neurobiology of comorbid substance use disorders and psychiatric disorders: current state of evidence. J Addict Nurs 2017; 28(1): 11–26.
Dankı D, Dilbaz N, Okay T, et al. Madde kullanımına bağlı gelişen psikotik bozuklukta atipik antipsikotik tedavisi: bir gözden geçirme. Bağımlılık Dergisi 2005; 6(3): 136-141.
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Telif Hakkı (c) 2025 Bağımlılık Dergisi