Anahtar Kelimeler
oyun bağımlılığı
akıllı telefon bağımlılığı
çocuk
dijital medya
Öz
Amaç: Bu araştırma çocukların sosyal medya, akıllı telefon ve oyun bağımlılığı arasında ilişki olup olmadığının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Nicel araştırma yöntemlerinden bağıntısal yöntem kullanılarak araştırma gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya 12-15 yaş arasında bulunan 248 çocuk katılmıştır. Veri toplama araçları Kişisel Bilgi Formu, Uygulama Temelli Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği, Bergen Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği ve İnternet Oyun Oynama Bozukluğu Ölçeğidir.
Bulgular: Çocukların sosyal medya bağımlılık düzeyleri ile oyun bağımlılık düzeyleri ve akıllı telefon bağımlılık düzeyleri arasında ilişki olduğu ve çocukların oyun bağımlılık düzeyleri ile akıllı telefon bağımlılık düzeyleri arasında da anlamlı ve olumlu bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Akıllı telefon kullanımı ile hem sosyal medya hem de oyun bağımlılık düzeyi arasında anlamlı ve pozitif yönde ilişki bulunmaktadır. Cinsiyet değişkenine göre yapılan analiz sonucunda kız öğrencilerin sosyal medya bağımlılık düzeyleri ile oyun bağımlılık düzeyleri ve akıllı telefon bağımlılık düzeyleri arasında ilişki olduğu ve oyun bağımlılık düzeyleri ile de akıllı telefon bağımlılık düzeyleri arasında ilişki olduğu belirlenmiştir. Erkek öğrencilerin ise sosyal medya bağımlılık düzeyleri ile oyun bağımlılık düzeyleri arasında negatif yönde ve zayıf bir ilişki olduğu, ancak oyun bağımlılık düzeyleri ile akıllı telefon bağımlılık düzeyleri arasında pozitif yönde ve orta bir ilişki olduğu belirlenmiştir.
Sonuç: Dijital çağda çocukların ekran karşısından uzaklaştırılması çok da mümkün değildir. Araştırma sonuçları da çocukların tamamının akıllı cep telefonu kullandığını, çevrimiçi oyun oynadıklarını, herhangi bir sosyal medya uygulaması kullandıklarını ve akıllı telefon kullanımı ile hem sosyal medya hem de oyun bağımlılık düzeyleri arasında anlamlı ve pozitif yönde ilişki olduğunu göstermektedir. Bu nedenle ekran karşısında geçirilen zamanın daha nitelikli ve gelişimlerini destekleyici olabilmesi amacıyla çocuklara medya okuryazarlığı eğitimi verilmesi için destek programlar oluşturulabilir.
Referanslar
Kawabe K, Horiuchi F, Oka Y, Ueno SI. Association between sleep habits and problems and internet addiction in adolescents. Psychiatry Investig 2019; 16(8): 581-587.
Üstündağ A. Çocuk ve Ekran, Dijital Medya ve Çocuk Gelişimi. Ankara: Eğiten Kitap, 2020.
Feigelman S. Middle Childhood. Philadelphia, PA: Elsevier, 2016.
Marcdante KJ, Kliegman R. Nelson. Pediatría sencial. Philadelphia, PA: Elsevier, 2019.
Steinberg L. Age of Opportunity: Lessons From the New Science of Adolescence. Boston, MA: Houghton Mifflin Harcourt, 2014.
Piaget J, Inhelder B. The Psychology of the Child. New York: Basic Books, 2000.
Byrnes J. Cognitive development during adolescence. Adams G,. Berzonsky MD (Eds.), Blackwell Handbook of Adolescence. Malden: Blackwell Publishing, 2003.
Arnett JJ. Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. Am J Psychol 2000; 55(5): 469-480.
Erikson EH. Identity: Youth and crisis. New York: Norton, 1968.
Allen E, Marotz L. Developmental Profiles Pre-Birth Through Twelve. Albany, NY: Thomson Delmar Learning, 2003.
We Are Social ve Hootsuite. Digital 2019 in Turkey. https://gs.statcounter. com/social-media-stats/all/turkey (Accessed 12.05.2021).
Common Sense Media. Social media, social life: How teens view their digital lives. https://www.commonsensemedia.org/research/socialmediasocial-life-how-teens-view-their-digital-lives (Accessed 12.03.2021)
Griffiths MD. Internet addiction – Time to be taken seriously? J Addict Res 2000; 8(5): 413–418.
Griffiths MD. Facebook addiction: Concerns, criticisms and recommendations. Psychol Rep 2012; 110(2): 518–520.
Kuss DJ, Griffiths MD. Excessive online social networking: Can adolescents become addicted to Facebook? J Educ Health 2011; 29(4): 68–71.
Griffiths MD. A ‘components’ model of addiction within a biopsychosocial framework. J Subst Use 2005; 10(4): 191–197.
Kuss DJ, Griffiths MD. Social networking sites and addiction: Ten lessons learned. Int J Environ Res Public Health 2017; 14(3): 311.
Andreassen CS. Online social network site addiction: A comprehensive review. Curr Addict Rep 2015; 2(2): 175–184.
Monacis L, de Palo V, Griffiths MD, Sinatra M. Exploring individual differences in online addictions: The role of identity and attachment. Int J Ment Health Addict. 2017; 15(4): 853-868.
Wan CS, Chiou WB. Why are adolescents addicted to online gaming? An interview study in Taiwan. Cyberpsychol Behav 2006; 9(6): 762–766.
EU NET ADB Consortium. Research on internet addictive behaviours among European adolescents. http://www.eunetadb.eu/files/docs/ FinalResearchInternet.pdf (Accessed 12.03.2021).
American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders Fifth edition (DSM-5). Arlington: American Psychiatric Publishing, 2013.
Brunborg GS, Mentzoni RA, Frøyland LR. Is video gaming, or video game addiction, associated with depression, academic achievement, heavy episodic drinking, or conduct problems? J Behav Addict 2014; 3(1): 27-32.
Demirci K, Akgonul M, Akpinar A. Relationship of smartphone use severity with sleep quality, depression, and anxiety in university students. J Behav Addict 2015; 4(2): 85-92.
Kraut R, Kiesler S, Boneva B, et al. Internet paradox revisited. J Soc Issues 2002; 58(9): 49-74.
Parks MR, Roberts LD. Making moosic: The development of personal relationships on line and a comparison to their off-line counterparts. J Soc Pers Relat 1998; 15(4): 517-537.
Grieve R, Indian M, Witteveen K, et al. Face-to-face or Facebook: Can social connectedness be derived online? Comput Human Behav, 2013; 29(3): 604609
Quinn S, Oldmeadow JA. Is the igeneration a ‘we’ generation? Social networking use among 9- to 13-year-olds and belonging. Br J Dev Psychol 2013; 31(1): 136-142.
Davis K. Friendship 2.0: adolescents’ experiences of belonging and selfdisclosure online. J Adolesc 2012; 35(6): 1527-1536
Van den Eijnden RJJM, Lemmens JS, Valkenburg PM. The Social Media Disorder Scale. Comput Human Behav 2016; 61(2016): 478-487
Valkenburg PM, Peter J. Online communication among adolescents: an integrated model of its attraction, opportunities, and risks. J Adolesc Health 2011; 48(2): 121-127
Yen JY, Ko CH, Yen CF, et al. Psychiatric symptoms in adolescents with Internet addiction: Comparison with substance use. Psychiatry Clin Neurosci 2008; 62(1): 9-16.
Wang TH, Cheng, HY. Problematic Internet use among elementary school students: prevalence and risk factors. Inf Commun Soc 2021; 24(2): 219–240.
Steventon K. Children and the internet: Effects, outcomes, and solutions. Canadian Journal of Family and Youth 2021; 13(3): 350-355.
Livingstone S, Ólafsson K, Helsper EJ, et al. Maximizing opportunities and minimizing risks for children online: the role of digital skills in emerging strategies of parental mediation. J Commun 2017; 67(1): 82–105.
Elhai JD, Yang H, McKay D, et al. COVID-19 anxiety symptoms associated with problematic smartphone use severity in Chinese adults. J Affect Disord 2020; 274: 576-82.
Sülün AA, Yayan EH, Düken ME. COVID-19 salgını sürecinin ergenlerde akıllı telefon kullanımına ve uyku üzerine etkisi. Turk J Child Adolesc Ment Health 2021; 28(1): 35-40.
Karakaya EN. Covid-19 sürecinde eğitimine evde devam eden ortaöğretim öğrencilerinin teknoloji bağımlılığı düzeylerinin incelenmesi, Karabük: Karabük Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2021.
Baltacı Ö, Akbulut ÖF, Yılmaz E. Problemli internet kullanımında güncel bir risk faktörü: COVID-19 pandemisi. Humanistic Perspective 2021; 3(1): 97121.
Göker ME. Turan Ş. COVID-19 pandemisi sürecinde problemli teknoloji kullanımı. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi 2020; 5(COVID-19 Özel Sayısı): 108–114.
Bolat D, Korkmaz Ö. Ortaokullarda ergenlik çağındaki öğrencilerin siber zorbalık davranışları, sosyal medya bağımlılıkları ve sosyal medya bozuklukları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 2021; 25(1): 253-268.
Türk ME. Ergenlerde sosyal medya kullanımının bağlanma stilleri, akran ilişkileri ve kişilik bozuklukları ile ilişkisinin incelenmesi. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi 2020; 3(5): 97-112.
Büyüköztürk Ş, Özcan Akgün E, Karadeniz Ş, et al. Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2019.
Csibi S, Griffiths MD, Cook B, Demetrovics Z, Szabo A. The psychometric properties of the smartphone application-based addiction scale (SABAS). Int J Ment Health Addict 2018; 16(2): 393-403.
Altundağ Y, Yandı A, Ünal A. Adaptation of Application-Based Smartphone Addiction Scale to Turkish cultures. Sakarya University Journal of Education 2019; 9(2): 261-281.
Andreassen CS, Torsheim T, Brunborg GS, Pallesen S. Development of a Facebook addiction scale. Psychol Rep 2012; 110(2): 501-517.
Demirci İ. Bergen Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeğinin Türkçeye uyarlanması, depresyon ve anksiyete belirtileriyle ilişkisinin değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Derg 2019; 20(1): 15-22.
Pontes HM, Griffiths MD. Measuring DSM-5 Internet gaming disorder: Development and validation of a short psychometric scale. Comput Human Behav 2015; 45(2015): 137-143.
Arıcak OT, Dinç M, Yay M, Griffiths MD. İnternet Oyun Oynama Bozukluğu Ölçeği Kısa Formu’nun (İOOBÖ9-KF) Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions 2019; 6(1): 1-22.
Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V. Biyoistatistik. Ankara: Hatiboğlu Yayınları, 2012.
Facebook. Instagram hesabınız için minimum yaş sınırı belirleme. https:// tr-tr.facebook.com/business/help/413429489599693?id=419087378825961 (Accessed 12.05.2021).
Aljomaa SS, Mohammad MF, Albursan IS, et al. Smartphone addiction among universitystudents inthe light of some variables. Comput Human Behav 2016; 61: 155–164.
Obee J. The Ultimate Teen Guide. Toronto: The Scarecrow Press, 2012.
Tektaş N. Üniversite öğrencilerinin sosyal ağları kullanımlarına yönelik bir araştırma. Journal of History School (JOHS) 2014; 7(17): 851-870.
İnce M, Koçak MC. Üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanım alışkanlıkları: Necmettin Erbakan Üniversitesi örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2017; 7(2): 736-749.
Kırık AM, Arslan A, Çetinkaya A, Gül M. A quantitative research on the level of social media addiction among young people in Turkey, International Journal of Science Culture and Sport 2015; 3(3): 108-122
Ahmmad LCJU. Interdependent effect of impulsivity, sensation seeking and addictive behaviour including excess gaming, facebooking and internet abusing. Journal of Psychiatry Research Reviews & Reports 2020; 2(1): 1-5.
Lin SSJ, Tsai CC. Sensation seeking and Internet dependence of Taiwanese high school adolescents. Comput Hum Behav 2002; 18: 411–426.
Entertainment Software Association. Sales, Demographic and Usage Data: Essential Facts About the Computer and Video Game İndustry. Washington, DC: Entertainment Software Association, 2015.
Lenhart A. Teens, Social Media & Technology Overview 2015. Washington, DC: Pew Internet and American LifeProject, 2015.
Ko CH, Yen JY, Chen CC, et al. Gender differences and related factors affecting online gaming addiction among Taiwanese adolescents. J Nerv Ment Dis 2005; 193(4): 273-277.
Hazar M. Sosyal medya bağımlılığı-bir alan çalışması iletişim. İletişim: Kuram ve Araştırma Dergisi 2011; 32: 151-177.
Çetinkaya M. İlköğretim Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığının İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Programı, 2013.
Cheever N, Rosen L, Carrier LM, Chavez A. Out of sight is not out of mind: The impact of restricting wireless mobile device use on anxiety levels among low, moderate and high users. Comput Hum Behav 2014; 37: 290–297.
King AL, Valença AM, Silva AC, et al. Nomophobia: Dependency on virtual environments or social phobia? Comput Hum Behav 2013; 29(1): 140–144.
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Telif Hakkı (c) 2025 Bağımlılık Dergisi