MADDE KULLANIMI VE BAĞIMLILIĞINDA KULLANILAN DİLİN ÖNEMİ

Hatice Demirbaş

MADDE KULLANIMI VE BAĞIMLILIĞINDA KULLANILAN DİLİN ÖNEMİ

Yazarlar

Hatice Demirbaş Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

Anahtar Kelimeler:

Dil- madde kullanımı- damgalanma- bağımlılık

Özet

Madde kullanımı söz konusu olduğunda kullanılan dil önemlidir. Madde kullananlar alkol kötüye kullanan, alkolik, bağımlı, madde bağımlısı, esrarkeş gibi terimlerle adlandırılmaktadır. Hastaları belirtilen terimlerle damgalama, bağımlılık ile ilgili alan yazında, hastalarla iletişimde, hastalarla ilgili raporlarda ve tanılarda sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Damgalama, toplumun madde kullananları algılama biçimini, sağlık çalışanlarının madde kullananlara yönelik tutumlarını ve bundan etkilenen insanları olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bu nedenle bağımlılık alanında damgalamadan uzak terimler kullanılmalıdır. Kullanılan dil; tüm bireylerin değerine ve itibarına saygı duyan bir dil (“birincil dil”) olmalı ve madde kullanım bozuklukları ve tedavisinin tıbbi yapısına odaklanmalıdır. Ayrıca kullanılan dil, madde kullanım bozukluğu olan bireylere yönelik profesyoneller ve toplum tarafından örtülü veya açık önyargılar ile argo ve benzeri deyimlerden uzak olmalıdır ve iyileşme sürecini teşvik etmelidir. Uygun olmayan dilin kullanımı, iyileşme teriminin de tanımlanmasını gerektirmektedir. Madde kullanımı ve dil ilişkisinde, kapsamlı bir tıbbi modeli de içine alan biyopsikososyal modele göre tanımlanan dil kullanılmalıdır. Sağlık çalışanları, dilsel seçimlerini her türlü iletişim biçiminde geliştirmelidir. Madde bağımlılığı ile ilgili kamuoyu inançları ve tutumlarındaki farkların altında yatan damgalanmayı azaltma ve uygun politika geliştirmek için farklı yaklaşımlar benimsenmesi gerekmektedir. Madde bağımlısı ve benzer terimler, profesyoneller arasında veya toplumda kullanılmamalıdır.

Kaynaklar

Demirbaş H. Madde kullanımı ve dil. İ. Hamit H, Selma. E (Editörler). Adli Dilbilim. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019: 227.

Broyles LM, Binswanger IA, Jenkins JA, et al. Confronting inadvertent stigma and pejorative language in addiction scholarship: a recognition and response. Subst Abuse, 2014; 35(3): 217-221.

McGinty EE, Goldman HH, Pescosolido B, Barry CL. Portraying mental illness and drug addiction as treatable health conditions: Effects of a randomized experiment on stigma and discrimination. Soc Sci Med, 2015; 126: 73 –85.

What's in a word? How language can destigmatize substance use. Available from: URL:http://www.bcmhsus.ca/about/news-stories/stories/whats-in-a-word-how-language-can-destigmatize-substance-use (02 Temmuz 2019’da ulaşıldı).

Clement S, Schauman O, Graham T, et al. What is the impact of mental health-related stigma on helpseeking? A systematic review of quantitative and qualitative studies. Psychol Med, 2015; 45(1); 11-27.

Kelly JF, Dow SJ, Westerhoff C. Does our choice of substance-related terms influence perceptions of treatment need? An empirical investigation with two commonly used terms. J Drug Issues, 2010; 40(4); 805–818.

The National Alliance of Advocates for Buprenorphine Treatment The Words We Use Matter. Reducing Stigma through Language. Available from: URL:http://www.naabt.org. (02 Temmuz 2019’da ulaşıldı).

Güleç G, Koşger F, Eşsizoğlu A. DSM-5'te alkol ve madde kullanım bozuklukları. Psikiyatride Güncel Yaklasimlar, 2015; 7(4): 448-460..

Ashford RD, Brown AM, Curtis B. "Abusing addiction": Our language still isn’t good enough. Alcohol Treat Q, 2019; 37(2): 257-272.

Ashford RD, Brown AM, Curtis B. Substance use, recovery, and linguistics: The impact of word choice on explicit and implicit bias. Drug Alcohol Depend, 2018; 189(1): 131–138.

Pivovarova E, Stein M. In their own words: Language preferences of individuals who use heroin. Addiction. 2019; 114(10): 1785-1790.

Xie E, Green S, Puri N, Sheikh H. Updating our language around substance use disorders. Can MedAssoc J, 2017; 189(50): E1566.

Ashford RD, Brown AM, Mcdaniel J, Curtis B. Biased labels: An experimental study of language and stigma among individuals in recovery and health professionals. Subst Use Misuse, 2019; 54(8): 13761384.

Ashford RD, Brown A, Brown, T, et al. Defining and operationalizing the phenomena of recovery: A working definition from the recovery science research collaborative. Addict Res Theory, 2019; 27 (3): 179-188.

Barry CL, McGinty EE, Pescosolido BA, Goldman HH. Stigma, discrimination, treatment effectiveness, and policy: Public views about drug addiction and mental illness. Psychiatr Serv, 2014; 65(10): 1269– 1272.

Kelly JF, Westerhoff CM. Does it matter how we refer to individuals with substance-related conditions? A randomized study of two commonly used terms. Int J Drug Policy, 2010; 21(3): 202–207.

van Boekel LC, Brouwers EP, van Weeghel J, Garretsen HF. Stigma among health professionals towards patients with substance use disorders and its consequences for healthcare delivery: Systematic review. Drug Alcohol Depend, 2013; 131(1): 23–35.

Güraksın A, Ezmeci T, İnandı T, et al. Erzurum il merkezinde ortaokul ve lise öğrencilerinde sigara içme alışkanlığı. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 1998; 30: 89-93.

The Tobacco Atlas. https://tobaccoatlas.org/country/turkey/ (20 Şubat 2020’de ulaşıldı).

World Health Organization. Prevalence-Most Recent Youth Survey Data by Country. http://apps.who.int/gho/data/node.main.TOB1257?lang=en (21 Şubat 2020’de ulaşıldı).

World Health Organization. Country Statistics. https://www.who.int/countries/tur/en/ (18 Şubat 2020’de ulaşıldı).

Baykan Z, Naçar M. Tıp fakültesi öğrencilerinin sigara kullanımı ve tütün kanununa ilişkin görüşleri. Dicle Tıp Dergisi 2014; 41(3): 483-490.

Çilekar Ş, Dumanlı A, Öz G, Günay E. Hastanemizde tıp fakültesi öğrencilerinin tütün kullanma durumları. Bozok Tıp Dergisi 2019; 9(4): 22-26.

İlhan F, Aksakal FN, İlhan MN, Aygün R. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin sigara içme durumu. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2005; 4 (4): 188-198.

Yeşilyurt S, Altikat S. Gençlerdeki sigara kullanma davranışının nedenleri üzerine bir araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2003; 5: 15-27.

MADDE KULLANIMI VE BAĞIMLILIĞINDA KULLANILAN DİLİN ÖNEMİ