ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN KİMYASAL VE DAVRANIŞSAL BAĞIMLILIKLARA İLİŞKİN BAKIŞ AÇILARI VE BİLGİ DÜZEYLERİ
Anahtar Kelimeler:
Madde bağımlılığı- davranışsal bağımlılık- bilgi düzeyi- bakış açısıÖzet
Amaç: Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin kimyasal ve davranışsal bağımlılıklara ilişkin bilgi düzeylerini ölçülmesi hedeflenmiştir.
Yöntem: Araştırmanın örneklemini 422 üniversite öğrencisi oluşturmuştur. Betimleyici olan çalışmaya katılan öğrenciler, araştırmacılar tarafından oluşturulan ve 4 bölümden oluşan çeşitli maddeleri bilip bilmemeleri/bunlara erişimleri, bağımlılık tedavilerine ilişkin inançları, çeşitli maddelerin sağlığa zararlı olup olmadığına ilişkin görüşleri, madde kullanımının kanuni yaptırımlarından haberdar olup olmamalarını araştıran basılı anketleri yanıtlamışlardır.
Bulgular: Katılımcıların çeşitli maddelere erişim oranları %15-30 arasında değişmektedir. Bağımlılık yapan madde kullanan birisini tanıyanların oranı ise %10-30 arasındadır. Katılımcıların %14,2’si madde kullanımının kanuni herhangi bir yaptırımının/cezasının olmadığını düşünmektedir. Farklı maddeler açısından bağımlılık tedavilerinin etkinliğine ilişkin soruya katılımcılar %5,2-15,7 arasında değişen oranlarda ‘tedavi alınsa dahi bırakılamaz’ yanıtını verirken, %12,1-38,7 arasında değişen oranlarda ilgili maddelerin ‘tedavi alınmadan da bırakılabilir’ yanıtını verdikleri görülmüştür.
Sonuç: Üniversite öğrencileri ile yapılan bu çalışmada; bağımlılığın olumsuz sonuçları, madde kullanımına ilişkin hukuki yaptırımlar, bağımlılık tedavilerinin etkinlikleri ve farklı tip bağımlılıkların sebepleri gibi konulara ilişkin yanlış ya da öğrenciler arası tutarsız inanç ve bilgilere sahip olunduğu göze çarpmaktadır.
Kaynaklar
Amerikan Psikiyatri Birliği. Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı. Köroğlu E (çeviren). 5. Baskı (DSM-5), Ankara: Hekimler Yayın Birliği, 2014:231.
Güleç G, Köşger F, Eşsizoğlu A. DSM-5’te alkol ve madde kullanım bozuklukları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2015; 7: 448-460.
Dinç M, Ögel K, İnternet Bağımlılığı ve Tedavisi. Bağımlılık Tanı, Tedavi, Önleme. 1.Baskı, İstanbul: Yeşilay Yayınları, 2019: 703 – 717.
Ayhan B, Köseliören M. İnternet, online oyun ve bağımlılık. Online Journal of Addiction and Cyberbullying 2019; 6: 1-30.
Nazlıgül M D, Baş S, Akyüz Z, et al. İnternette oyun oynama bozukluğu ve tedavi yaklaşımları: sistematik bir gözden geçirme. Addicta: The Turkish Journal on Addictions 2018; 5: 13-35.
Hartston H. The case for compulsive shopping as an addiction. J Psychoactive Drugs 2012; 44: 64-67.
Pearson C, Hussain Z. Smartphone addiction and associated psychological factors. Addicta: The Turkish Journal on Addictions 2016; 3: 193–207.
Sanal Y, Ozer, O. Smartphone addiction and the use of social media among university students. Mediterranean Journal of Humanities 2017; 7: 367-377.
Demir GT, Hazar Z, Cicioğlu Hİ. Egzersiz Bağımlılığı Ölçeği (EBÖ): geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Educational Journal 2018; 26: 865-874.
Kafes AY, Ülker S, Hızlı Sayar G. Yeme bozukluğu. Current Addiction Research 2018; 2(2): 54-58.
Öyekçin D G, Deveci A. Yeme bağımlılığının etyolojisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2012; 4: 138153.
Coşkun F, Özçırpıcı B, Özgür S. Gaziantep Üniversitesi Merkez Kampüsü’ndeki lisans öğrencilerinde alkol ve madde kullanma durumu. Ortadoğu Tıp Dergisi 2019; 11: 143-147.
Mayda AS, Gerçek ÇG, Gümüş G, et al. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi öğrencilerinde alkol ve madde kullanımı sıklığı ve kullanmaya başlama nedenleri. Düzce Tıp Dergisi 2010; 12(3): 7-14.
Süngü H. Üniversite öğrencilerinin zararlı madde kullanımına ilişkin tutumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2014; 11(26): 167 – 194
Turhan E, İnandı T, Özer C, ve ark. Üniversite öğrencilerinde madde kullanımı, şiddet ve bazı psikolojik özellikler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 2011; 9: 33-44.
Atlam DH, Yüncü Z. Üniversite öğrencilerinde sigara, alkol ve madde kullanım bozukluğu ve ailesel madde kullanımı arasındaki ilişki. Klinik Psikiyatri Dergisi 2017; 20: 161-170.
Çamur D, Üner S, Çilingiroğlu N, et al. Bir Üniversitenin bazı fakülte ve yüksek okullarında okuyan gençlerde bazı risk alma davranışları. Toplum Hekimliği Bülteni 2007; 26(3): 32–38.
Yalçın M, Eşsizoğlu A, Akkoç H, et al. Dicle Üniversitesi öğrencilerinde madde kullanımını belirleyen risk faktörleri. Klinik Psikiyatri Dergisi 2009; 12: 125-33.
Kim MO, Kim H, Kim K, ve ark. Smartphone addiction: (focused depression, agression and impulsion) among college students. Indian Journal of Science and Technology 2015; 8(25):1-6.
Petry NM, Gonzalez-Ibanez A. Internet gambling in problem gambling college students. J Gambl Stud 2015; 31: 397-408.
Yan W, Li Y, Sui N. The relationship between recent stressful life events, personality traits, perceived family functioning and internet addiction among college students. Stress Health 2014; 30: 3-11.
Yu Z, Tan M. Disordered eating behaviors and food addiction among nutrition major college students. Nutrients 2016; 8(11): 673.
Altındağ A, Yanık M, Yengil, E, et al. Şanlıurfa’da üniversite öğrencilerinde madde kullanımı. Bağımlılık Dergisi 2005; 6: 60-64.
Goodwin RD, Grinberg A, Shapiro J, et al. Hookah use among college students: prevalence, drug use, and mental health. Drug Alcohol Depend 2014; 141: 16-20.
So DW, Wong FY. Alcohol, drugs, and substance use among Asian-American college students. J Psychoactive Drugs 2006; 38: 35-42.
Bilgin N. Sosyal Psikoloji Sözlüğü: Kavramlar, Yaklaşımlar. 3.Baskı, İzmir: Bağlam Yayıncılık, 2003: 414.
Öztürk M, Dursun OB, Öğütlü H. Madde Bağımlılığı için Risk Faktörü Olarak Çocukluk Dönemi Ruh Sağlığı Bozuklukları. 1. Baskı, İstanbul: Yeşilay Yayınları, 2019: 119 – 131.
Tekin K. Bağımlılığa Etki Eden Sosyal Faktörler. 1. Baskı, İstanbul: Yeşilay Yayınları, 2019: 47-57.
Yüksek Öğretim Kurulu. 2016-2017 Öğretim Yılı Yükseköğretim İstatistikleri. https://istatistik.yok.gov.tr/ (20 Mart 2018’de ulaşıldı).
Apel R. Sanctions, perceptions and crime: implications for criminal deterrence. J Quant Criminol 2013; 29: 67-101.
Albayrak S, Balcı S. Gençlerde madde bağımlılığının önlenmesi. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi (HEAD) 2014; 11(2): 30-37.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Bağımlılık Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
...