ALKOL BAĞIMLIĞI VE DAMGALANMA

Mualla Yılmaz; Seval Cüceler

ALKOL BAĞIMLIĞI VE DAMGALANMA

Yazarlar

Mualla Yılmaz Mersin Üniversitesi
Seval Cüceler Mersin Üniversitesi

Anahtar Kelimeler:

Alkol bağımlılığı- damgalama- hemşirelik

Özet

Damgalama birey ya da bir olaya karşı gözden düşürücü, aşağılayıcı ve hor görücü bir tutum veya olumsuz bir davranış sergilenmesidir. Alkol bağımlığında bireyler birçok nedene yönelik damgalanabilmektedir. Bu durum ise bireyi birçok açıdan olumsuz yönden etkileyebilmektedir. Damgalanan bireyler tedavi hizmetlerinden daha düşük olasılıkta yararlanmakta, suçluluk ve utanç duyguları yaşamakta ve yaşadığı bu duygular sonucunda bireyin benlik saygısı düşmekte, akademi ve mesleki başarısı olumsuz etkilenmektedir. Bunun yanı sıra bireyin sosyal kimliği etkilenmekte, yaşam kalitesi de düşmektedir. Tüm bu nedenlerden dolayı, alkol bağımlısı olan bireylerin deneyimledikleri damgalama ile mücadele edilmesi önem taşımaktadır. Bu bağlamda bu makalede alkol bağımlısı olan bireylerin toplum, kendisi, ailesi ve yakınları ve sağlık çalışanları tarafından deneyimledikleri damgalamalar çalışmalarla ortaya konulmuş ve damgalama ile mücadelede hemşirelik yaklaşımı ele alınarak bu konuya dikkat çekilmesi amaçlanmıştır.

Kaynaklar

Çam O, Dağlı DA. Alkol bağımlılarında içselleştirilmiş damgalama, suçluluk ve utanç duyguları. Bağımlılık Dergisi 2017; 18: 145-151.

Donnelly G, Kent-Wilkinson A, Rush A. The alcohol-dependent patient in hospital: challenges for nursing. Medsurg Nursing 2012; 21: 9-14.

World Health Organization. Global Status Report On Alcohol And Health. Geneva, WHO, 2018.

Avcil C, Bulut H, Sayar GH. Psikiyatrik hastalıklar ve damgalama. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2016; 2: 175-202.

Smith M Stigma. Adv Psychiatr Treatment 2002; 8: 317-323.

Çam O, Çuhadar D. Ruhsal hastalığa sahip bireylerde damgalama süreci ve içselleştirilmiş damgalama. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2011; 2: 136-140.

Timurturkan M, Demez G, Kart E. Hükümlü olmanın sosyal tezahürleri: sosyal dışlanma, damga ve suç. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2017; 9: 138-157.

Schomerus G, Lucht M, Holzinger A. The stigma of alcohol dependence compared with other mental disorders: a review of population studies. Alcohol Alcohol 2010; 46: 105-112.

Schomerus G, Matschinger H, Angermeyer MC. Alcoholism: illness beliefs and resource allocation preferences of the public. Drug Alcohol Depend 2006; 82: 204-210.

Schomerus G, Matschinger H, Angermeyer MC. Attitudes towards alcohol dependence and affected individuals: persistence of negative stereotypes and illness beliefs between 1990 and 2011. Eur Addict Res 2014; 20: 293-299.

Taşkın EO, Özmen E. Sosyodemografik etmenlerin ruhsal hastalıklara yönelik tutumlara etkileri. 3P Dergisi 2004; 12 (3): 13-24.

Mayda H, Soyuçok E, Güzel Hİ. Attitudes of general population and physicians towards alcohol addiction. J Clin Anal Med 2015; 6 (1): 75-78.

Altıntoprak E, Akgür SA, Yüncü Z. Kadınlarda alkol kullanımı ve buna bağlı sorunlar. Turk Psikiyatri Derg 2008; 19: 197-208.

Kutlu Y. Kadının madde kullanımı ve bağımlılığı. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2011; 2: 90-93.

Stuenkel DL, Wong VK. Stigma. Larsen PD, Lubkin IM (editors). Chronic Illnes Impact and Intervention. 7. Baskı, Sudbury, Massachusetts: Jones and Bartlett Publishers, 2009: 43-63.

Kalyoncu ÖA, Mırsal H, Pektaş Ö. Alkol bağımlılığında nüks nedenleri: kesitsel bir çalışma. Bağımlılık Dergisi 2001; 2: 61-63.

Keyes KM, Hatzenbuehler ML, McLaughlin KA. Stigma and treatment for alcohol disorders in the united states. Am J Epidemiol 2010; 172: 1364-1372.

Corrigan PW, Larson JE, Kuwabara SA. Social psychology of the stigma of mental illness: public and self-stigma models. Maddux JE, Tangney JP (editors). Social Psychological Foundations of Clinical Psychology. 1. Baskı, New York: The Guilford Press, 2010: 51-71.

Modi L, Gedam SR, Shivji IA. Comparison of total self-stigma between schizophrenia and alcohol dependence patients. Int J High Risk Behav Addict 2018; 7: 1-14.

Arıkan Z, Genç Y, Etik Ç. Alkol ve diğer madde bağımlılıklarında hastalar ve yakınlarında etiketleme. Bağımlılık Dergisi, 2004; 5: 52-56.

Kalyoncu A, Mırsal H, Pektaş Ö. Alkol bağımlılarında suçluluk ve utanç duyguları. Bağımlılık Dergisi 2002; 3: 160-164.

Hill JV, Leeming D. Reconstructing ‘the alcoholic’: recovering from alcohol addiction and the stigma this entails. Int J Ment Health Addict 2014; 12: 759-771.

Kuria MW, Ndetei DM, Obot IS. The association between alcohol dependence and depression before 2nd after treatment for alcohol dependence. ISRN Psychiatry 2012; 20: 1-6.

Yıldırım E, Sokullu DA, Köknel Ö. Alkol bağımlılığında içselleştirilmiş damgalanma: depresif belirtilerle ilişki. Psikoloji Çalışmaları 2012; 32: 1-12.

Schomerus G, Corrigan PW, Klauer T. Self-stigma in alcohol dependence: consequences for drinking-refusal self-efficacy. Drug Alcohol Depend 2011; 114: 12-17.

Türkmen SN, Kumaşoğlu Ç, Akyol T. Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi ve Eğitim Merkezi (AMATEM) biriminde yatan bireylerde içselleştirilmiş damgalanma ve yaşam kalitesi. Bağımlılık Dergisi, 2015; 16: 182-191.

Erdim L. Alkolizmin aile ve çocuk üzerine etkisi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 2019; 6: 193200.

Room R. Stigma, social inequality and alcohol and drug use. Drug Alcohol Rev, 2005; 24: 143-155.

Ögel K. Sigara, Alkol ve Madde Kullanım Bozuklukları: Tanı, Tedavi ve Önleme. İstanbul: Yeniden Yayınları; 2010.

White WL. Long-Term Strategies To Reduce The Stigma Attached To Addiction, Treatment, And Recovery Within The City Of Philadelphia (With Particular Reference To Medication-Assisted Treatment/Recovery). https://dbhids.org/wp-content/uploads/2015/07/2009-Philadelphia-Papers-Long-Term-Strategies-to-Reduce-the-Stigma-Attached-to-Addiction.pdf (29 Mart 2019’da ulaşıldı).

Toronto Drug Strategy İmplementation Panel. Stigma, Discrimination & Substance Use: Experiences Of People Who Use Alcohol And Other Drugs İn Toronto, 2010. https://www.toronto.ca/wp-content/uploads/2018/01/93e2-stigmadiscrim_rep_2010_aoda.pdf (20 Mart 2019’da ulaşıldı).

Taylan HH. Madde Bağımlılığı Sürecinde Ailenin Rolü. Genç Y (editör). Madde Bağımlılığı ve Aile. Ankara: Akademisyen Kitabevi, 2018: 12-31.

Korkmaz G, Batur D, Karakuş E, Tel H. Alkol bağımlısı erkeklerin eşlerinin yaşadıkları güçlükler ve başetme tarzlarının belirlenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2003; 7: 21-26.

Mutlu E, Bilici R, Çetin MK. Sağlık çalışanlarının bağımlılık hakkındaki tutumları. Bağımlılık Dergisi, 2014; 15: 118-123.

Gilchrist G, Moskalewicz J, Slezakova S. Staff regard towards working with substance users: A European multi‐centre study. Addiction 2011; 106: 1114-1125.

Arkan B, Bademli K, Duman ZÇ. Sağlık çalışanlarının ruhsal hastalıklara yönelik tutumları: son 10 yılda Türkiye'de yapılan çalışmalar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2011; 3: 214-231.

Büyükbayram A, Arabacı LB, Arabacıoğlu İ. Psikiyatri kliniğinde çalışan X ve Y kuşağındaki hemşirelerin alkol-madde bağımlılığı ve ruhsal bozukluğu olan bireylere yönelik tutumları. Bağımlılık Dergisi, 2017; 18: 122-134.

Demirören M, Şenol Y, Aytuğ Koşan AM, Saka MC. Tıp eğitiminde ruhsal bozukluklara karşı damgalama eğitimi gereksiniminin değerlendirilmesi: nitel ve nicel yaklaşım. Anadolu Psikiyatri Derg, 2015; 16: 22-29.

Molina-Mula J, González-Trujillo A, Simonet-Bennassar M. Emergency and mental health nurses perceptions and attitudes towards alcoholics. Int J Environ Res Public Health 2018; 15: 17-33.

Vargas DD, Luis MAV. Alcohol, alcoholism and alcohol addicts: conceptions and attitudes of nurses from district basic health centers. Rev Lat Am Emfemagem 2008; 16: 543-550.

Lev-Ran S, Adler L, Nitzan U, Fennig S. Attitudes towards nicotine, alcohol and drug dependence among physicians in Israel. J Subst Abuse Treat 2013; 44: 84-89.

Wallhed Finn S, Bakshi AS, Andréasson S. Alcohol consumption, dependence, and treatment barriers: perceptions among nontreatment seekers with alcohol dependence. Subst Use Misuse 2014; 49: 762-769.

Bilge A. Çam O. Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele. TAF Prev Med Bull, 2010; 9: 7178.

Sağlık Bakanlığı. Hemşirelik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. https://www.saglik.gov.tr/TR,10526/hemsirelik-yonetmeliginde-degisiklik-yapilmasina-dair-yonetmelik-yayimlanmistir.html (1 Nisan 2019’da ulaşıldı).

Anthanasos P. Substance use and comorbid mental health disorders. Evans K, Nizette D, O’Brien A (editors). Psychiatric and Mental Health Nursing. 4. Baskı. Australia: Elsevier, 2017: 469-497.

Townsend MC. Ruh Sağlığı ve Psikiyatri Hemşireliğinin Temelleri Kanıta Dayalı Uygulama Bakım Kavramları, Özcan CT, Gürhan N (Çevirenler). 6. Baskı, Ankara: Akademisyen Kitabevi, 2016: 278334.

Soares, J, Vargas DD, Formigoni ML. Knowledge and attitudes of nurses towards alcohol and related problems: the impact of an educational intervention. Rev Esc Enferm USP, 2013; 47: 1178-1185.

ALKOL BAĞIMLIĞI VE DAMGALANMA