BERGEN ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI ÖLÇEĞİ’NİN KOMPÜLSİF ÇEVRİMİÇİ SATIN ALMA DAVRANIŞINA UYARLANMASI

Yasemin Bozdağ; Özden Yalçınkaya Alkar

BERGEN ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI ÖLÇEĞİ’NİN KOMPÜLSİF ÇEVRİMİÇİ SATIN ALMA DAVRANIŞINA UYARLANMASI

Yazarlar

Yasemin Bozdağ Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Klinik Psikoloji Anabilim Dalı
Özden Yalçınkaya Alkar Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Klinik Psikoloji Anabilim Dalı

Anahtar Kelimeler:

bağımlılık- satın alma- ölçek- geçerlik- güvenirlik

Özet

Amaç: Bu araştırmanın amacı Bergen Alışveriş Bağımlılığı Ölçeği’nin çevrimiçi alışverişlerde kullanılmak üzere oluşturulan formu olan Kompülsif Çevrimiçi Satın Alma Ölçeği’nin (KÇSA) Türkçe formunun geçerlik, güvenirlik çalışmasının yapılmasıdır.
Yöntem: Ölçek 28 maddedir ve çalışmaya Türkiye genelinde 52 ilden % 71.3’ü kadın (n=194), % 28.7’si erkek (n=78) olmak üzere toplam 272 katılımcı katılmıştır. Araştırmaya kompulsif satın alma davranışı ile karakterize olduğu düşünülen internet bağımlılığı, dürtüsellik, materyalizm, yalnızlık, yaşam doyumu, depresyon-anksiyete ve stres değişkenleri de dahil edilmiştir.
Bulgular: Geliştirilen ölçeğin Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı .95 olarak bulunmuştur. Ölçeğin yapı geçerliğini ortaya koyabilmek için açımlayıcı faktör analizinden faydalanılmış, faktör yapısı sınanmış ve ölçeğin 5 faktörlü olduğu görülmüştür. Bu faktörler problem-çatışma-nüks, düşünceyle meşgul olma, duygu durum düzenleme, geri çekilme ve tolerans olarak adlandırılmıştır. Ortaya çıkan modelin orijinali ile büyük oranda uyumlu olduğu görülmüştür Ayrıca korelasyon analizi sonuçlarında KÇSA ölçeği ile internet bağımlılığı ve materyalizm arasında pozitif korelasyon bulunmuştur.
Sonuç: KÇSA’nın internet alışverişi bağımlılığı ölçümünde kullanılmak üzere ülkemizde yeterli düzeyde geçerli ve güvenilir değerlere sahip olduğu görülmüştür..

Kaynaklar

Odabaşı Y. Tüketim Kültürü. 1. Baskı, İstanbul: Sistem Yayıncılık, 2006.

Maraz A., Eisinger A, Hende, B, Measuring compulsive buying behaviour: Psychometric validity of three different scales veprevalence in the general population and in shopping centres. Psychiatry Research 2015; 225: 326-334.

Tamam L, Diller RS, Özpoyraz N. Kompulsif satın alma: Bir gözden geçirme. Türk Psikiyatri Dergisi 1998; 9: 224-230.

Frost RO, Kim HJ, Morris C,ve ark. Hoarding, compulsive buying and reasons for saving. Behaviour Research and Therapy1998; 36:657-664.

Pazarlis P, Katsigiannopoulos K, Papazisis G, ve ark. Compulsive buying: A review. Annals of General Psychiatry 2008; 7: 273.

Hirschman EC. The consciousness of addiction: Toward a general theory of compulsive consumption. Journal of Consumer Research 1992; 19: 155–179.

Baumeister RF. Yielding to temptation: Self-control failure, impulsive purchasing, and consumer behavior. Journal of Consumer Research 2002; 28: 670–676.

Sussman S, Lisha N, Griffiths M. Prevalence of the addictions: A problem of the majority or the minority? Evaluation and the Health Professions 2010; 34: 3–56.

McElroy SL, Keck Jr, PE, Pope Jr HG, ve ark. Compulsive bying: a report of 20 cases. The Journal of Clinical Psychiatry 1994; 55: 242-248.

Miltenberger RG, Redlin J, Crosby, R, ve ark. Direct and retrospective assessment of factors contributing to compulsive buying. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry 2003; 34: 729–735.

Clark M, Calleja K. Shopping addiction: A preliminary investigation among Maltese university students. Addiction Research & Theory 2008; 16: 633-649.

Ridgway N, Kukar-Kinney M,Monroe K. An expanded conceptualization and a new measure of compulsive buying. Journal of Consumer Research 2008; 35: 622–639.

Kellett S, Bolton JV. Compulsive buying: a cognitive–behavioural model Clinical Psychology and Psychotherapy 2009; 16: 83-99.

Christenson G, Faber, RJ, DeZwaan M, ve ark. Compulsive buying: descriptive characteristics and psychiatric comorbidity. Journal of Clinical Psychiatry 1994; 55: 5–11.

O'Guinn TC, Faber RJ. Compulsive buying: A phenomenological exploration. Journal of Consumer Research 1989; 16:147-157.

Black DW. A review of compulsive buying disorder. World Psychiatry 2007; 6: 14–18.

Ridgway N, Kukar-Kinney M,Monroe K. An expanded conceptualization and a new measure of compulsive buying. Journal of Consumer Research 2008; 35: 622–639.

Wang CC, Yang HW. Passion for online shopping: The influence of personality and compulsive buying. Social Behavior and Personality: An International Journal 2008; 36: 693-706.

Rose S, Dhandayudham A. Towards an understanding of internet-based problem shopping behaviour: The concept of online shopping addiction and its proposed predictors. Journal of Behavioral Addictions 2014; 3: 83–89.

Bridges E, Florsheim R. Hedonic veutilitarian shopping goals: The online experience. Journal of Business Research 2008; 61: 309-314.

Maraz A., Eisinger A, Hende, B, Measuring compulsive buying behaviour: Psychometric validity of three different scales veprevalence in the general population and in shopping centers. Psychiatry Research 2015; 225: 326-334

Kenneth Paul Rosenberg MD, Laura Curtiss Feder P. Behavioral addictions: Criteria, evidence, and treatment. Academic Press, 2014, 19-31.

Mitchell JE, Burgard M, Faber R, ve ark. Cognitive behavioral therapy for compulsive buying disorder. Behaviour Research and Therapy 2006; 44: 1859-1865.

Andreassen CS, Griffiths MD, Pallesen S, ve ark. The Bergen shopping addiction scale: Reliability and validity of a brief screening test. Frontiers in Psychology 2015; 6: 1-11.

Manchiraju S, Sadachar A, Ridgway JL. The compulsive online shopping scale (COSS): development and validation using panel data. International Journal of Mental Health and Addiction 2016; 14: 1-15.

Xu Y. The influence of public self-consciousness and materialism on young consumers compulsive buying. Young Consumers 2008; 9: 37-48.

Büyüköztürk Ş. Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 2002; 32: 470-483.

Kline P. An Easy Guide To Factor Analysis. New York: Routledge, 1994, 42-140.

Young KS, Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. CyberPsychology and Behavior 1998; 1: 237-244.

Pawlikowski M, Altstötter-Gleich C,Brand M. Validation and psychometric properties of a short version of Young’s Internet Addiction Test. Computers in Human Behavior 2013; 29: 1212-1223.

Kutlu M, Savcı M, Demir Y, Aysan F. Young İnternet Bağımlılığı Testi Kısa Formunun Türkçe uyarlaması: Üniversite öğrencileri ve ergenlerde geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2016; 17: 69-76.

Whiteside SP,Lynam DR. Understanding the role of impulsivity and externalizing psychopathology in alcohol abuse: application of the UPPS impulsive behavior scale. Experimental and Clinical Psychopharmacology 2003; 11: 210-217.

Yargıç İ, Ersoy E, Oflaz SB. UPPS dürtüsel davranış ölçeği ile psikiyatri hastalarında dürtüselliğin ölçümü. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 2011; 21: 139-146.

Richins M, Dawson S, A consumer values orientation for materialism and its measurement: Scale development and validation. Journal of Consumer Research 1992; 19: 303 -316.

Turan G. Relationship between materialism and self-construals. Uzmanlık tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Psikoloji Bölümü, 2007.

Russell D, Peplau LA, Ferguson ML. Developing a measure of loneliness. Journal of Personality Assessment 1978; 42: 290-294.

Hays RD, DiMatteo MR. A short-form measure of loneliness. Journal of Personality Assessment 1987; 51: 69-81.

Yıldız MA, Duy B. Adaptation of the short-form of the UCLA loneliness scale (ULS-8) to Turkish for the adolescents. Düşünen Adam 2014; 27: 194-203.

Diener ED, Emmons RA, Larsen RJ, Griffin S. The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment 1985; 49: 71-75.

Dağlı A,Baysal N. Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 2016; 15:1250-1263.

Lovibond PF, Lovibond SH. The structure of negative emotional states: Comparison of the Depression Anxiety Stress Scales (DASS) with the Beck Depression and Anxiety Inventories. Behaviour Research and Therapy 1995; 33: 335-343.

Brown TA, Chorpita BF, Korotitsch W, Barlow DH. Psychometric properties of the depression anxiety stress scales (DASS) in clinical samples. Behaviour Research and Therapy 1997; 35: 79-89.

Yılmaz Ö, Boz H, Arslan A. Depresyon anksiyete stres ölçeğinin (DASS 21) Türkçe kısa formunun geçerlilik-güvenilirlik çalışması. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (FESA) 2017; 2: 92104.

Savaşır I. Ölçek uyarlamasındaki sorunlar ve bazı çözüm yolları. Türk Psikoloji Dergisi 1994; 9: 27-32.

Gorsuch RL. Exploratory factor analysis: Its role in item analysis. Journal of Personality Assessment 1997; 68: 532-560.

DeVellis RF. Scale development: Theory and applications. 26. Baskı, Sage Publications, 2016: 170230.

Tabachnick BG,Fideli LS. Using Multivariate Statistics. 4. Baskı, Boston: Ally And Bacon, 2001.

Kaiser HF. The application of electronic computers to factor analysis. Educational and Psychological Measurement 1960; 20: 141-151.

Cattell RB. The screen test for the number of factors. Multivariate Behavioral Research 1966; 1: 245276.

Toprak LS, Şentürk FK, Kılıç G. Yöneticilerin çatışma yönetme yöntemleri ile yöneticiye duyulan güven arasındaki ilişki: Afyonkarahisar’daki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. Journal of Business 2017; 5: 105-133.

Young KS. Internet addiction: A new clinical phenomenon veıts consequences. American Behavioral Scientist 2004; 48: 402-415.

d'Astous A. An inquiry into the compulsive side of “normal” consumers. Journal of Consumer Policy 1990; 13: 15-31.

Desarbo WS,Edwards EA. Typologies of compulsive buying behavior: A constrained clusterwise regression approach. Journal of Consumer Psychology 1996; 5: 231-262.

Dittmar H, Beattie J, Friese S. Objects, decision considerations and self-image in men's vewomen's impulse purchases. Acta Psychologica 1996; 93: 187-206.

Mowen JC,Spears N. Understanding compulsive buying among college students: A hierarchical approach. Journal of Consumer Psychology 1999; 8: 407-430.

Roberts JA, Manolis C, Tanner Jr, JF. Family structure, materialism, and compulsive buying: A reinquiry and extension. Journal of the Academy of Marketing Science 2003; 31: 300-311.

Yurchisin J, Johnson KK. Compulsive buying behavior and its relationship to perceived social status associated with buying, materialism, self‐esteem and apparel‐product involvement. Family and Consumer Sciences Research Journal 2004; 32: 291- 314.

Dittmar H. Compulsive buying-a growing concern? An examination of gender, age, and endorsement of materialistic values as predictors. British Journal of Psychology 2005; 96: 467-491.

Johnson T, Attmann J. Compulsive buying in a product specific context: Clothing. Journal of Fashion Marketing and Management: An International Journal 2009; 13: 394-405.

Ger G, Belk RW. Cross-cultural differences in materialism. Journal of Economic Psychology 1996; 17: 55-77.

Watson JJ. The relationship of materialism to spending tendencies, saving and debt. Journal of Economic Psychology 2003; 24: 723-739.

BERGEN ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI ÖLÇEĞİ’NİN KOMPÜLSİF ÇEVRİMİÇİ SATIN ALMA DAVRANIŞINA UYARLANMASI