TÜRKİYE’DE GENÇLERİN TÜTÜN KULLANIMINDA CİNSİYET FARKLILIKLARININ ARAŞTIRILMASI

Ömer Alkan

TÜRKİYE’DE GENÇLERİN TÜTÜN KULLANIMINDA CİNSİYET FARKLILIKLARININ ARAŞTIRILMASI

Yazarlar

Ömer Alkan Atatürk Üniversitesi

Anahtar Kelimeler:

Tütün kullanımı- cinsiyet rolü- lojistik modeller

Özet

Amaç: Önemli halk sağlığısorunlarından biri olan tütün kullanım alışkanlığı özellikle gençlerimiz arasında gün geçtikçe yaygınlaşmaktadır. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de 15-25 yaş arası erkek ve kadınların tütün kullanım sıklığını ve tütün kullanımında etkili olan riskli faktörleri belirlemektir.
Yöntem: Yapılan çalışma betimleyici ve nedensel-karşılaştırmalı bir araştırmadır. Türkiye Sağlık Araştırması anketinden 15-25 yaş arası 3568 erkek ve 4218 kadın bireyin yatay-kesit verileri kullanılmıştır. Genç erkek ve kadınların tütün kullanımı ile ilgili frekans analizleri verilmiş ve tütün kullanımı ile ankette yer alan değişkenler arasında ilişki olup olmadığını belirlemek için ki-kare bağımsızlık testleri yapılmıştır. Tüm değişkenler birlikte ele alınarak iki kategorili lojistik regresyon analizi ile de erkekler ve kadınların tütün kullanımını etkileyen riskli faktörler belirlenmiştir.
Bulgular: Tütün kullanan erkeklerin %79,3’ü ve kadınların %87,1’i kentlerde ikamet etmektedir. Tütün kullanan erkeklerin alkol kullanım sıklığı %27,5 ve kadınların ise %20,8 bulunmuştur. Üniversite mezunu olan erkeklerin eğitim seviyesi en düşük olanlara göre tütün kullanma eğilimi yüksek bulunmuştur (Odds Oranı: 2,86, %95 güven aralığı: 1,71-4,79). Evde günde 5 saatten fazla tütünemaruzkalanerkekler(OddsOranı:5,07, %95 güven aralığı: 3,26-7,88) ve kadınların (Odds Oranı: 16,19, %95 güven aralığı: 9,62-27,25) hiç maruz kalmayanlara göre tütün kullanma eğilimleri oldukça yüksektir.
Sonuç: Araştırmanın sonuçları tütün kullanımı ile ilişkili riskli faktörlerin etkilerinin erkeklerde kadınlara göre daha fazla olduğunu göstermektedir. Tütün kullanımının önlenmesine yönelik politikalarda, evde tütüne maruz kalan, alkol kullanan ve aylık geliri yüksek olan gençlere daha fazla önem verilmesi gerekmektedir.

Kaynaklar

Bassiony MA, Aqil M, Khalili M, et al. Tobacco consumption and oral, pharyngeal and lung cancers. The Open Cancer Journal 2015; 8:1-11.

Bilir N, Aslan D. Dünyada, Türkiye’de ve Hacettepe’de tütün kontrolü çalışmaları. Hacettepe Tıp Dergisi 2005; 36:75-79.

Kaplan B, Özcebe H, Attila S, ve ark. Hacettepe Erişkin Hastanesine başvuran hastaların sigara bırakma hizmetleri hakkındaki yaklaşımlarının değerlendirilmesi. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2013; 61:312-319.

World Health Organization. Global report on trends in prevalence of tobacco smoking 2015. http://apps.who.int/iris/b itstream/10665/156262/1/97892415649 22_eng.pdf (18 Ocak 2017’de ulaşıldı).

Palipudi KM, Gupta PC, Sinha DN, et al. Social determinants of health and tobacco use in thirteen low and middle income countries: evidence from Global Adult Tobacco Survey. PloS one 2012; 7:e33466.

Mackay J, Eriksen MP. The tobacco atlas. 1. Baskı, Geneva: World Health Organization, 2002: 26

World Health Organization. Gender, women, and the tobacco epidemic. http://apps.who. int/iris/bitstream/10665/44342/1/97892415 99511_eng.pdf (15 Kasım 2016’da ulaşıldı).

Ganatra H, Kalia S, Haque A, Khan J. Cigarette smoking among adolescent females in Pakistan. The International Journal of Tuberculosis and Lung Disease 2007; 11:1366-1371.

Khude S, Pawar R, Shivakumar K, et al. Prevalence and pattern of tobacco related habits among the college students of Satara district. Journal of Indian Association of Public Health Dentistry 2015; 13:169.

Jarallah JS, Al-Rubeaan KA, Al-Nuaim ARA, et al. Prevalence and determinants of smoking in three regions of Saudi Arabia. Tob Control 1999; 8:53-56.

Smith DR. A systematic review of tobacco smoking among nursing students. Nurse Education in Practice 2007; 7:293-302.

Güleç M, Bakır B, Özer M, et al. Association between cigarette smoking and depressive symptoms among military medical students in Turkey. Psychiatry Res 2005; 134:281-286.

Açıkel CH, Kılıç S, Uçar M, ve ark. Sağlık Astsubay Meslek Yüksekokulu öğrencilerinde sigara içme durumu ve etki eden faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2004; 3:178-185.

Erdal G, Erdal H, Esengun K, Karakas G. Cigarette consumption habits and related factors among college students in Turkey: A logit model analysis. The Journal of The Pakistan Medical Association 2015; 65:136-141.

Bagheri A, Habshah M, Imon R. A novel collinearity-influential observation diagnostic measure based on a group deletion approach. Communications in Statistics-Simulation and Computation 2012; 41:1379-1396.

Oktay E, Çelik AK, Akbaba Aİ. Examining demographic factors related to cigarette smoking among undergraduate students at a Turkish university. International Journal of Higher Education 2013; 2:175-183.

Kostova D, Andes L, Erguder T, et al. Cigarette prices and smoking prevalence after a tobacco tax increase—Turkey, 2008 and 2012. Morbidity and Mortality Weekly Report 2014; 63:457-461.

Arslanhan S, Caner A, Helvacioglu K, et al. An economic analysis of tobacco elimination policies in Turkey. Health Policy 2012; 106:149-160.

Önder Z. The economics of tobacco in Turkey: new evidence and demand estimates. Economics of Tobacco Control. The World Bank, Washington: Health, Nutrition and Population (HNP) Discussion Paper No. 2, 2002: 24

Öncel SY, Gebizlioğlu ÖL, Alioğlu FA. Risk factors for smoking behavior among university students. Turkish Journal of Medical Sciences 2011; 41:1071-1080.

Grover A. Role of race in influencing smokers’ attitudes and behavior: an explorative study for african-american and white adolescents. Academy of Health Care Management Journal 2010; 6:41-55.

TÜRKİYE’DE GENÇLERİN TÜTÜN KULLANIMINDA CİNSİYET FARKLILIKLARININ ARAŞTIRILMASI