LİSE ÖĞRENCİLERİ ARASINDA SİGARA, ALKOL VE MADDE KULLANIM SIKLIĞI: NEVŞEHİR ÖRNEĞİ
Anahtar Kelimeler:
Nevşehir- sigara- alkol- madde kullanımı- sıklıkÖzet
Amaç: Psikososyal değişikliklerin ve gelişimsel kriz yaşanma potansiyelinin olduğu ergenlik dönemi, gençlerin yenilik arama ve farklı yaşanılan deneme konusundaki merakları açısından riskli bir dönemdir. Bu araştırma, Nevşehir ilindeki lise öğrencilerinin sigara, alkol ve madde kullanım sıklığını saptamak amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı tipteki araştırma 2013 - 2014 yılı eğitim öğretim döneminde yürütülmüştür. Araştırmanın evreni, Nevşehir il merkezindeki 8773 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Örneklem 1012 olarak hesaplanmış ancak olası kayıplar dikkate aldığında 2024 öğrenci olarak belirlenmiştir. Veriler, demografik bilgiler, sigara, alkol ve madde kullanımına ilişkin soruların olduğu form ile toplanmıştır. Araştırmada gerekli izinler alınmıştır.
Bulgular: Öğrencilerin yaş ortalaması 16± olup, %57.9’u kadın ve %42.1’i erkektir. Öğrencilerin%13.3’ü sigara, %12.6’sı alkolve %6.2’i madde kullandığını belirtmiştir. Öğrenciler, ebeveynlerinin %48.9’unun sigara, %6.7’sinin alkol, %4.6’sının madde kullandığını ifade ederken ailelerinin %33.8’inin zararlı madde kullanmadıklarını belirtmişlerdir. Sigara içenlerin % 41.6’sı arkadaş çevresi, alkol kullananların % 46.4’ü eğlenmek için ve madde kullananlarının %47.6’sı ise merak nedeniyle kullandığını belirtmiştir. Öğrencilerin %73.4’ü “madde kullanımı kontrol edilebilir” olduğunu belirtmiştir.
Sonuç: Araşörma kapsamındaki öğrencilerin ergen sağlığı açısından riskli bir grup olduğu görülmektedir. Bu kapsamda aile, okul ve sağlık çalışanlarının iş birliği ile çözüm odaklı çalışmaların yapılması önerilmektedir.
Kaynaklar
Aras Ş, Günay T, Özan S, Orçin E. İzmir ilinde lise öğrencilerinin riskli davranışları. Anatolian Journal Of Psychiatry 2007; 8:186-196.
Taşçı E, Atan ŞÜ, Durmaz N, ve ark. Kız meslek lisesi öğrencilerinin madde kullanma durumları. Journal of Dependence 2005; 6:122-128
Ögel K, Çorapçıoğlu A, Sır A, ve ark. Dokuz ilde ilk ve ortaöğretim öğrencilerinde tütün, alkol ve madde kullanım yaygınlığı. Türk Psikiyatri Dergisi 2004; 15: 112-118.
Ögel K, Tamar D, Evren C, Çakmak D. Lise gençleri arasında sigara, alkol ve madde kullanım yaygınlığı. Türk Psikiyatri Dergisi 2001; 12:47–52
Nutrition in adolescence - Issues and Challenges for the Health Sector. Issues in Adolescent Health and Development. WHO discussion papers on adolescence 2005; ISBN 92 4 159366 0 (NLM classification: WS 115) © World Health Organization 2005.
T.C. İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü. Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı. Türkiye Uyuşturucu Raporu 2014 Ulusal Raporu. Bakanlık Gen. Yayın No:762. EGM Yay. Katalog No: 639. a. http://www. u md b. pol .tr/TU B I M/ Lise Öğrencileri Arasında Sigara, Alkol ve Madde Kullanım Sıklığı: Nevşehir Örneği
Gürol-Tamar D. Türkiye’ de madde kullanımı ve tedavi politikaları. Erişim Adresi: www.psikiyatri.org.tr/presses
Crosby R, Salazar RF, DiClemente RJ, et al. Health risk factors among adolescent females. Am J Prev Med. 2004; 27:404–410.
La Greca AM, Prinstein MJ, Fetter MD. Adolescent peer crowd affiliation: linkages with health risk behaviors and close friendships: J Pediatr Psychol. 2001; 26:131- 143. 21-
Lindberg LD, Boggess S, Williams S. Multiple threats: the co-occurrence of teen health risk behaviors. In Trends in the Wellbeing of America’s 22-Children and Youth. Washington, DC: U.S. Department of Health and Human Services, 2000; 1-27. 23-
DuRant R, Kreiter S, Krowchuk D, Smith J. The relationship between early age of onset of initial substance use and engaging in multiple health risk behaviors among young adolescents. Archives of Pediatrics and 24-Adolescent Medicine, 1999; 153:286-291.
Şengezer T, Dilbaz N. Çocuklarda ve gençlerde madde bağımlılığı ve riskler. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi 2011; 131:11-17.
TUBİM EMCDDA Türkiye 2011 Ulusal Raporu. Ankara: TUBİM Yayınları, 2011.
DSÖ Küresel Tütün Salgını Raporu 2008. http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/43818/6/9789241596282_tur. 26- pdf (15 Aralık 2016 tarihinde ulaşıldı)
Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığını İzleme Merkezi. TUBİM 2009 Raporu, 2010. http://www.tubim.gov. 27-tr/Dosyalar/Raporlar/emcdda_2009_ tr.pdf (01 Ocak 2011 tarihinde ulaşıldı)
Yıldız EU, Coşkunol H. Ergenlerde Sigara, Alkol ve Madde Kullanımı Hazırlayıcı ve Koruyucu 28-Etkenler. İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları, 2011.
Silva MT,BarrosRS,deMagalhaes MP. Useofmar-ijuana and other drugs by collage students of Sao Paulo, Brazil. Int J Addiction 1994; 29:1045-1056.
Ögel K, Akço S, Aksoy A, ve ark. Riskli davranışlar gösteren çocuk ve ergenler alanda çalışanlar 29-için bilgiler. İstanbul: Yeniden Yayınları, 2007.
Kırcan S. The Relationship Between Peer Presssure, İnternal versus External Locus of Control and Adolescent Substance 30-
Use. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
Substances Abuse and Mental Health Services Administration, Office of Applied Studies. The NSDUH Report: Marijuana use and perceived risk of use among adolescents: 2002 to 2007. Rockville, MD: Substance Abuse and Mental Health Services Administration, Office of Applied Studies, 2009
Doğan O. Sivas ilindeki lise öğrencilerinde madde kullanımı yaygınlığı. Bağımlılık Dergisi 2001; 2:53-56
Yıldırım E, Ergenç G. Madde kullanımı önleme kılavuzu. İstanbul: 2007.
Ünlü AT, Evcin UT. 2008 ve 2010 yılları arasında İstanbul Bağcılar ilçesinde gençler arasında madde kullanım yaygınlığı, risk ve koruma faktörlerinin değerlendirilmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2014; 14:127-140. Yaprak G. İlköğretim İkinci Kademe Çocuklarında Psikoaktif Madde Kullanımına İlişkin Semptomlara Sahip Olma Düzeyi ve Okul Başarısı. Yüksek Lisans Tezi, Niğde: Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
Yavuz C. Zonguldak Lise Öğrencilerinin Sigara Kullanım Sıklığı ve Sigara Kullanımını Etkileyen Faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak: Karaelmas Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü, 2003.
Doğan DG, Ulukol B. Ergenlerin sigara içmesini etkileyen faktörler ve sigara karşıtı iki eğitim modelinin etkinliği. İnönü Üniversitesi, Tıp Fakültesi Dergisi 2010;17: 179-85.
Keskinoğlu P, Karakuş N, Pıçakcıefe M, ve ark. İzmir’de lise öğrencilerinde sigara içme sıklığı ve içicilik davranışı üzerine sosyal öğrenmenin etkisi. Toraks Dergisi 2006; 7: 190-5.
Hibell B, Anderson B, Bjarnason T, ve ark. Alcohol and other drug use among students in 26 European countries. The Swedish Council for information on alcohol and other drugs, CAN. Council of Europe. Co-operation group to combat drug abuse and illicit trafficking in drug, 1995.
Friedman AS, Glassman K. Family risk factors versus peer risk factors for drug abuse, A longitudinal study of an African American urban community sample. J Subst Abuse Treat 2000; 18:267-275.
Ögel K. Madde Kullanım Bozuklukları Epidemiyolojisi. Türkiye Klinikleri Dahili Tıp Bilimleri Dergisi 2005; 1:61-64.
Hennessy EA, Tanner-Smith EE. Effectiveness of brief school-based interventions for adolescents: A meta-analysis of alcohol use prevention programs. Prevention Science 2015: 16;463-474.
Centers for Disease Control and Prevention. Youth risk behavior surveillance system 2014.Retrieved from http://www. cdc.gov/HealthyYouth/yrbs/index.html.
Erdem G, Eke C, Y Ögel, Taner S. Lise öğrencilerinde arkadaş özellikleri ve madde kullanımı. Bağımlılık Dergisi 2006; 7:111-116.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Bağımlılık Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
...