LİSE ÖĞRENCİLERİNDE MADDE KULLANIMI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ (KASTAMONU İLİ ÖRNEĞİ)
Anahtar Kelimeler:
Madde- sigara- alkol kullanımı- lise öğrencisi- ergenÖzet
Amaç: Kastamonu İli Merkezinde bulunan lise son sınıf öğrencilerinin madde kulanım durumlarının ve madde kullanımının bazı değişkenler açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Araştırmanın evrenini Kastamonu ili merkez liselerinde toplam 10 okulun son sınıfında okumakta olan madde kullanım seminerine katılan 950 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise araştırmaya katılmayı kabul eden 502 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada, veri toplamak için araştırmacılar tarafından literatür doğrultusunda geliştirilmiş olan anket formu kullanılmıştır. Anket formu, öğrencilerin sosyo-demografik özelliklerini, madde bağımlılığını ve madde kullanma durumlarını belirlemeyi amaçlayan 37 sorudan oluşmaktadır. Çalışma verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotlar (Frekans, Yüzde) kullanıldı. Niteliksel verilerin karşılaştırılmasında ise Pearson Ki-Kare testi ve Fisher Exact test kullanıldı.
Bulgular: Katılımcıların %90.2’si 17 yaşında ve %52.4’ü erkektir.18 yaşındaki öğrencilerin %46,9’unun yaşam boyu en az bir kez alkol kullandıkları; erkeklerin kızlara göre daha fazla alkol ve madde kullandıkları; ilde yaşayan öğrencilerin ilçe ve köyde yaşayanlara göre daha fazla madde kullandıkları; öğrencilerin aylık gelir düzeyi arttıkça, alkol kullanım oranlarının da arttığı bulunmuştur.
Sonuç: : Bu çalışmada sigara ve alkol kullanım sıklığı yüksek bulunmuştur. Ergenlik döneminde sigara, alkol ve madde kullanımını azaltmak için önleyici ve koruyucu tedbirler alınmalıdır.
Kaynaklar
Yıldız EU. Ergen madde kullanımına kuramsal bakış. İçinde E Coşkunol H (editör). Ergenlerde Sigara, Alkol ve Madde Kullanımı Hazırlayıcı ve Koruyucu Etkenler. Ege Üniversitesi Yayınları, İzmir, 2011:17-30
Ulukoca N, Gökgöz Ş, Karakoç A. Kırıklareli üniversite öğrencileri arasında sigara alkol ve madde kullanımsıklığı. Fırat Tıp Dergisi 2013;18:230-234.
Prinstein MJ, Boergers J, Spirito A. Adolescents and their friends’ health risk behavior: Factors that alter or add to peer influence. Journal of Pediatric Psychology 2001; 26: 287-298.
Öztürk O. Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. 1. Baskı, Istanbul: Evrim Basım, 1990; 349-55.
Bilir N. Sigara salgınının kontrolü stratejileri. Sağlık için Sigara Alarmı Dergisi 2001; 4: 1-2.
Karlıkaya C. Tütün ve ortak hava yolu. Solunum 2005;7: 29-40.
Zakletskaia L, Wilson E, Fleming MF. Alcohol use in students seeking primary care treatment at university health services. J Am Coll Health 2011; 59: 217-23.
Asian D, Ozvariç ÇB, Esin Ç, Akin A. Bir grup üniversitesi öğrencisi arasında sigara ve alkollü bir içecek tüketme durumu: Prevalans ve etkileyen faktörler. Erciyes Tıp Dergisi 2006; 28: 172-82.
Altuner D, Engin N, Gürer C, Akyay İ, Akgül A. Madde kullanımı ve suç ilişkisi: Kesitsel bir araştırma. Tıp Araştırmaları Dergisi 2009;7:87–94.
Sinha R, Easton C. Substance abuse and criminality. J Am Acad Psychiatry Law 1999; 27: 513-526.
Ünlü A, Evcin U. Sosyo ekolojik model bakış açısıyla Dünya’da ve Türkiye’de madde kullanım problemi ve önlemler. Uyuşturucu Gerçeği. Güneydoğum Derneği / Atılım Üniversitesi; Ankara: 2013;18-24
Ögel K, Tamar D, Evren C, Çakmak D. Lise gençleri arasında sigara, alkol ve madde kullanım yaygınlığı. Türk Psikiyatri Dergisi 2001;12: 47–52.
Kırcan S. The relationship between peer pressure, internal versus external locus of control and adolescent substance use. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi, 2006.
Ögel K, Çorapçıoğlu A, Sır A, ve ark. Dokuz ilde ilk ve ortaöğretim öğrencilerinde tütün, alkol ve madde kullanım yaygınlığı. Türk Psikiyatri Dergisi 2004;15: 112 -118.
Özkan A. Adana il merkezinde bulunan liselerde okuyan öğrencilerde alkol ve uyuşturucu yatkınlığının araştırılması. Uzmanlık Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, 2002.
Ögel K, Taner S, Eke CK. Onuncu sınıf öğrencileri arasında tütün, alkol ve madde kullanım yaygınlığı: İstanbul örnek- lemi. Bağımlılık Dergisi 2006;7: 18-23.
Erdem G, Eke CY, Ögel K, Taner S. Lise öğrencilerinde arkadaş özellikleri ve madde kullanımı. Bağımlılık Dergisi 2006; 3: 111-116.
Siquiera LM, Rolnitzky LM, Rickert VI. Smoking cessation in adolescents: The role of nicotine dependence, stress and coping methods. Arch Pediatr Adoles Med 2001; 155: 489-95.
Patten CA, Ames SC, Ebbert JO. et al. Tobacco use outcomes of adolescents treated clinically for nicotine dependence. Arch Pediatr Adoles Med 2001; 155: 831-37.
Melchior M, Chastang JF, Goldberg P, Fom-bonne E. High prevalence rates of tobacco alcohol and drug use in adolescents and young adults in France: Results from the GAZEL Youth study. In Addictive Behaviors 2008; 33: 122-33.
Mayda AS, Gerçek ÇG, Gümüş G, ve ark. Düzce üniversitesi orman fakültesi öğrencilerinde sigara, alkol ve madde kullanım sıklığı ve kullanmaya başlama nedenleri. Düzce Tıp dergisi 2010; 12: 7-14.
Johnston LD, O’Malley PM, Bachman JG. National survey results on drug use from the monitoring the future study, 1975- 1998: Volume 1 secondary school students. Rockville, MD: U.S Department of Health and Human Services, Public Health Service, National Institutes on Drug Abuse, 1999.
Yüncü Z, Aydın C, Çoşkunel H, Altıntoprak E, Bayram AT. Çocuk ve ergenlare yönelik bir bağımlılık merkezine iki yıl süresince başvuran olguların sosyodemoğrafik değerlendirilmesi. Bağımlılık Dergisi 2006; 7: 31-37.
La Greca AM, Prinstein MJ, Fetter MD. Adolescent peer crowd affiliation: Linkages with health risk behaviors and close friendships. J Pediatr Psychol. 2001; 26: 131-143.
Kutlu Y. Kadının madde kullanımı ve bağımlılığı. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2011; 22: 90-93.
Svensson R. Gender differences in adolescent drug use: The impact of parental monitoring and peer deviance. Youth and Society 2003; 34: 300–329.
Şaşmaz T, Buğdaycı R, Toros F, ve ark. Ergenlerde alkol içme prevalansı ve olası risk faktörleri okul tabanlı kesitsel bir çalışma. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2006; 5: 95- 102.
Şimşek Z, Koruk İ, Altındağ A. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi birinci sınıf ögrencilerinin riskli davranışları. Toplum Hekimliği Bülteni 2007; 26: 19-24.
Evren C, Evren B, Bozkurt M. İstanbulda’ki 10.sınıf öğrencileri arasında tütün kullanımı ve diğer değişkenlerle ilişkisi. Asian Journal of Psychiatry 2014; 8: 69-75.
Doğan O. Sivas ilindeki lise öğrencilerinde madde kullanımı yaygınlığı. Bağımlılık Dergisi 2001; 2: 53-56.
Ögel K, Taner S, Eke C, Erol B. İstanbul’da öğrencilerde riskli davranışlar araştırması. İstanbul: Yeniden yayın no: 6, 2005.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Bağımlılık Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
...