BAĞIMLILIK PROFİL İNDEKSİ KLİNİK FORMUNUN (BAPİ-K) GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI

Kültegin Ögel; Ceren Koç; Aslı Başabak; E. Mebrure İşmen; Serap Görücü

BAĞIMLILIK PROFİL İNDEKSİ KLİNİK FORMUNUN (BAPİ-K) GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI

Yazarlar

Kültegin Ögel Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi
Ceren Koç Yeniden Derneği
Aslı Başabak NP hastanesi
E. Mebrure İşmen Adalet Bakanlığı
Serap Görücü Adalet Bakanlığı

Anahtar Kelimeler:

Bağımlılık- ruh sağlığı- ölçek

Özet

Amaç: Bağımlılık karmaşık bir sorundur. Birçok ruhsal sorun ve kişilik özellikleri eşlik etmektedir. Daha önce geliştirilen Bağımlılık Profil İndeksi’ne (BAPİ) ek olarak, bağımlılığı etkileyen etkenleri de değerlendirmek amacıyla ek bir ölçek geliştirilmesi hedeflenmiştir.
Yöntem: BAPİ-K, bağımlılık ile ilgili etkenleri doğrudan ölçen 37 soruya ek olarak; depresyon, anksiyete, öfke kontrol zorluğu, güvenli davranış eksikliği, dürtüsellik, heyecan arama davranışını ölçmeyi hedefleyen 21 sorudan oluşan bir ölçektir. Ölçek geliştirildikten sonra cezaevlerinde 1087 kişiye uygulanmıştır.
Bulgular: BAPİ’ye eklenen ruhsal sorunlar bölümünün Cronbach alfa katsayısı 0.80 ve bu bölümün alt ölçeklerinin Cron-bach alfa katsayıları 0.66-0.75 arasında bulunmuştur. Doğrudan bağımlılığı değerlendiren bölüm soruları da analize katıldığında, tüm ölçeğin Cronbach alfa katsayısı 0.81’dir. Açıklayıcı faktör analizinde toplam varyansın %53’ünü temsil eden 4 faktör elde edilmiştir. Test ve tekrar test korelasyonları 0.78 iken, alt ölçekler için korelasyon katsayıları 0.56 ile 0.84 arasında değişmektedir. Farklı ölçeklerle yapılan değerlendirmelerde, ölçeğin alt ölçeklerinin iyi düzeyde korelasyon gösterdiği saptanmıştır.
Sonuç: Bağımlılık Profil İndeksi Klinik Formunun geçerli ve güvenilir olduğu, ruhsal sorunlar bölümünün bağımlı olgularda ruhsal ihtiyaçları değerlendirmek için kullanılabilir olduğu gösterilmiştir.

Kaynaklar

Ögel K. Bağımlılık tedavisine bakış. Bağımlılıkta Tıbbi ve Psikososyal Tedavi, 1.baskı, K Ögel (Ed), İstanbul. Karakter Color, 2010; s.133.

Dennis M, Scott CK. Managing addiction as a chronic condition. Addict Sci Clin Pract 2007; 4: 45–55.

Dennis ML, Scott CK, Funk R, et al. The duration and correlates of addiction and treatment careers. J Subst Abuse Treat 2005; 28 (Suppl. 1): 51–62.

NIDA (National Institute on Drug Abuse). Principles of Drug Addiction Treatment A research-based guide. 2. Baskı. NIH Publication 2009; No. 09–4180, s.7.

Gil-Rivas V, Prause J, Grella CE. Substance Use following Residential Treatment among Individuals with Co-occurring Disorders: The Role of Anxiety/Depressive Symptoms and Trauma Exposure. Psychol Addict Behav 2009; 23: 303–314.

Brown RA, Monti PM, Myers MG ve ark. Depression among cocaine abusers in treatment: Relation to cocaine and alcohol use and treatment outcome. Am J Psychiatry 1998; 155:220-225.

Sinha R. The role of stress in addiction relapse. Curr Psychiatry Rep 2007; 9:388-395.

Mooney DK, Corcoran KJ. The relationship between assertiveness, alcohol-related expectations, social assertion and drinking patterns among college students. Addict Behav 1989; 14: 301-305.

Lindquist CU, Lindsay JS, White GD. Assessment of assertiveness in drug abusers. J Clin Psychol 1979; l35:676-679.

Wills AT, Pokhrel P, Morehouse E, et al. Behavioral and Emotional Regulation and Adolescent Substance Use Problems: A Test of Moderation Effects in a Dual-Process Model. Psychol Addict Behav 2011; 25: 279–292.

Reilly PM, Shopshire MS, Durazzo TC, et al. Anger Management for Substance Abuse and Mental Health Clients: Participant Workbook. DHHS Pub. No. (SMA) 2002; 02-3662.

White HR, Marmorstein NR, Crews FT, et al. Associations between Heavy Drinking and Changes in Impulsive Behavior among Adolescent Males. Alcohol Clin Exp Res 2011; 35: 295–303.

Winstanley CA, Olausson P, Taylor JR, et al. Insight Into the Relationship Between Impulsivity and Substance Abuse From Studies Using Animal Models. Curr Drug Abuse Rev 2011; 4: 215–227.

Hittner JB, Swickert R. Sensation seeking and alcohol use: A meta-analytic review. Addictive Behaviors 2006; 31:1383–1401.

Palmgreen P, Lorch EP, Stephenson MT, et al. Effects of the Office of National Drug Control Policy’s Marijuana Initiative Campaign on high-sensation-seeking adolescents. Am J Public Health 2007; 97:1644–1649.

Sargent JD, Tanski S, Stoolmiller M, et al. Using Sensation Seeking to Target Adolescents for Substance Use Interventions. Addiction 2010; 105: 506–514.

Marlatt GA, Barrett K, Daley DC. Relapse prevention. American Psychiatric Press Textbook of Substance Abuse Treatment, 2. Baskı, M Galanter, HD Kleber (ed). Washington DC. The Association 1999; s.353-66.

Fidaner H, Elbi H, Fidaner C, ve ark. Türkler için sağlık ve sosyal bilim araştırmalarında kullanılan likert tipi yanıt ölçekleri: WHOQOL Türkçe versiyonu yanıt skalaları sonuçları. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi 1999; 7 (Ek sayı 2): 41-47.

Ogel K, Koc C, Başabak A ve ark. Psychometric Properties of Different Forms of Addiction Profile Index (BAPI). Bulletin of Clinical Psychopharmacology 2011; 21(Suppl. 2): S151.

Köse S, Sayar K, Kalelioğlu U, ve ark. Mizaç ve karakter envanteri (Türkçe TCI): Geçerlik, güvenirliği ve faktör yapısı. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni- Bulletin of Clinical Psychopharmacology 2004; 14:107-131.

Balkaya F, Şahin NH. Çok boyutlu öfke ölçeği. Turk Psikiyatri Derg 2003; 14:192-202.

Batıgün AD, Şahin NH. Öfke, dürtüsellik ve problem çözme becerilerindeki yetersizlik gençlik intiharlarının habercisi olabilir mi? Türk Psikoloji Dergisi 2003; 18:37-59.

Beck AT. An Inventory for measuring depression. Arch Gen Psychiatry 1961; 4: 561-571.

Dağ İ. Belirti Tarama Listesi (SCL-90-R)’nin üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliği. Türk Psikiyatri Dergisi 1991; 2: 5-12.

Dodge R, Sindelar J, Sinha R. The role of depression symptoms in predicting drug abstinence in outpatient substance abuse treatment. J Subst Abuse Treat 2005; 28:189-96.

Field A. Discovering Statistics Using SPSS. Reliability analysis. Sage publications, London 2005; s:666.

Hisli N. Beck depresyon envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliği ve güvenirliği. Turk Psikoloji Dergisi 1989; 7:3-13.

Moorey S, Greer S, Watson M, et al. The factor structure and factor stability of the Hospital Anxiety and Depression Scale in patients with cancer. Br J Psychiatry 1991; 158:255–259.

Kessler RC, Merikangas KR, Wang PS. Prevalence, comorbidity, and service utilization for mood disorders in the United States at the beginning of the twenty-first century. Annual Review of Clinical Psychology 2007; 3:137-158.

Öner N, Le Compte A. (Süreksiz) Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri Elkitabı. Istanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayımları 1985; s:66.

Shorey RC, Brasfield H, Febres J, et al. The association between impulsivity, trait anger, and the perpetration of intimate partner and general violence among women arrested for domestic violence. Journal of Interpersonal Violence 2011; 26(13): 2681-97.

Voltan, N. Rathus Atılganlık Envanterinin geçerlik-güvenirlik çalışması. Psikoloji Dergisi 1980; 10:23-25.

BAĞIMLILIK PROFİL İNDEKSİ KLİNİK FORMUNUN (BAPİ-K) GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI